رضا جاسکی پان، چپ و احوالاتش این ایده که سرنوشت یک جنبش را زادگاه آن تعیین میکند، اشتباه است، این تفکر که همهی جنبشهای ملی به گسترش دموکراسی کمک میکنند خطا است، تقسیم بر پایهی زبان اشتباه است و باید از هویتگرایی فراتر رفت. مسلماً حق آموزش به زبان مادری، حق حاکمیت محلی، برابری حقوقی برای همه و دیگر حقوق دمکراتیک در عرصههای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بخشی از خواستههایی هستند که به گسترش دموکراسی در این کشور کمک میکنند اما این مهم بدون اتحاد و همکاری همهی نیروهای مترقی در سراسر کشور بهدست نمیآید. چپ دموکرات از حقوق اقلیتهای ملی و قومی حمایت میکند اما این لزوماً به معنای دفاع از هر جنبش ملی نیست.
رضا جاسکیمحاکمهی مارکس و انگلس جنبش سوسیالیستی قبل از مارکس بهشدت یهودیستیز بود اما با هژمونی مارکسیسم در جنبش کارگری این گرایش بهشدت ضعیف شد زیرا مارکس ریشههای واقعی استثمار و ستم را در تولید سرمایهداری و ساختار طبقاتی جامعه نشان داد. او پرسشهای بسیاری را بیپاسخ گذاشت، گاه نظرات اشتباهی مطرح کرد، گاه خطاهای خود را تصحیح نمود. قضاوت مارکس باید بر اساس مجموعهی نوشتهها، نظرات و اعمال او سنحیده شود و نه براساس یک لغزش زبانی که امروز معنای خاصی دارد و یا اصول گاه ملالآوری که «نزاکت سیاسی – political correctness» جاری متأسفانه در جریان چپ برپا کرده و همهچیز را باید از زاویه تنگ آن نگاه کرد و سنجید
یوسف زرکارتفاوت های شیوۀ های تولید فئودالی و آسیایی در اروپای فئودالی، قدرت های سیاسی کوچک و بزرگ، در قلعه ها و قصرها مستقر بوند و بر روستا ها سلطه داشتند. بازارها و شهرها ی بوجود آمده خارج از سلطۀ اشرافیّت فئودالی و کلیساها بودند و با این نهادهای قرون وسطایی سرِ ستیز داشتند. برخلاف اروپا، در جوامع آسیایی( مثلا ایران) از همان آغاز- نه تنها در قرون وسطی – با سکونت شاهان ( دربار) و اعوان و انصار، سران نظامی، اعیان و خوانین، مباشران و غیره شهر ها شکل گرفتند و یا در جاهایی که در مسیر راه های تجاری بین شرق و غرب قرار داشتند، پدید آمدند.
اسماعیل رضایی پروسۀ انقلابی
پروسه انقلابی مجموعه اقدامات و گذر از مراحل لازم برای رسیدن به اهداف انقلابی می باشد. به عبارتی سلسله دگرگونی های طبیعی برای رسیدن به نتایج نوین که با فعالیت های مرتبط و متوالی و تدریجی، بسترهای بنیان های ساختی و بافتی نوین را تدارک می بینند. فرایندی که کمیت لازم برای یک کیفیت نوین را فراهم می سازد. پروسه انقلابی ممکن است حاصل تضاد بین شرایط عینی و بسترهای فرهنگی سنتی باشد و تکمیل و کمال خود را بعد از رخدادهای انقلاب اجتماعی بدست آورد. زیرا تا زمانی که شرایط ذهنی و عینی به یک هم آوایی و همسنگی نرسند؛ انقلاب دستاوردهای لازم و مورد مطالبه جامعه و انسان را با خود نخواهد داشت. براین اساس ممکن است ضد انقلاب و یا عناصر مرتجع با توجه به بارزه های بنیادین و نهادین فکری و فرهنگی دستاوردهای انقلاب را مصادره به مطلوب نمایند. در این صورت پروسه انقلابی در یک روند تدریجی و متوالی، کمیت لازم را برای یک کیفیت نوین فراهم می سازد.
رایا دونایفسکایا رزا لوکزامبورگ، بهعنوان فمینیست: گسست با «یوگیشه» ترجمهی علی رها لوکزامبورگ بهمحض ورود به آلمان، با اینکه یک نظریهپرداز، سردبیر نشریهای لهستانی و نیز یک فعال بود، بهدرستی از اینکه سوسیالدموکراسی آلمان او را به تنگنای بهاصطلاح مسألهی زن محدود کند امتناع ورزید، توگویی این تنها جایی است که او به آن «تعلق» دارد. متأسفانه طرزتلقی بسیاری در جنبش آزادی زنان امروز، روی مخالف همان سکه است، چراکه ازآنجا که بهزعم آنها او دربارهی زنان «تقریباً هیچ چیز» برای گفتن نداشت، این انقلابی بزرگ را نادیده میگیرند.
بیژن باران پیدایش جهان و جامعه پیدایش اتفاقی کیهان، زمین، انسان مستقل از ذهن بشر، با تبدیل انرژی به ماده، از بیلیونها سال پیش تا کنون ادامه دارد. فرابینها، حسگرها، ریاضیات، مشاهدات، در کیهان، کهکشان، ۵ قاره، ۲ قطب پویش درونی ماده با محیط را تایید کنند. در تمدن کلامی روایت آفرینش ارادی، خلق الساعه، ثابت، یک زمان، یک نقطه، مجزا- تاریخ ۶ هزار ساله دارد. احادیث، بنا بر فرمان، نیت، طرح، هدفداری، زمان آغاز، نبود مصالح، در احادیث شفاهی آمده؛ بعد مکتوب شده اند. پیامبران در گفتارهای متعدد با قدرت حاکمه در خاورمیانه تبانی و سلطه برای امنیت مردم دارند.
دکتر عباس طاهریفروید و فرویدیسم در فلسفه و ادبیات
و در آینه آثار دکتر محمدرضا فشاهی (۳) زیگموند فروید مانند آلبرت اینشتاین یکی از چهره های سرشناس دیاسپورای یهودی بود. در سال های پایه گذاری سیاسی و نظری کشور اسرائیل، سیاستمداران سرشناس یهودی تلاش فراوانی برای جلب او به کنش های بین المللی در این راستا به کار بردند. فروید اما جز در مواردی که پای علم یا صلح در میان بود از همکاری با آنان اجتناب می کرد. او به قول خودش «آگاهی روشنی از هویت درونیِ» یهودی خود داشت . آشکارا می گفت که «در طبیعت ذاتی خود یهودی است و میلی به تغییر این طبیعت ندارد». این گرایش ملی گرایانه او را در کنارِ دیگرِ روشنفکرانِ یهودی قرار می داد.
اسماعیل رضاییمحارم و مهاجم (در گرامیداشت هشت مارس) تفاوت و تمایز انسان ها چه اقتصادی و اجتماعی و چه جنسیتی از بطن تحجر و مصلحت اندیشی های طبقاتی بر می خیزند. مردسالاری به عنوان یک وفاق و میثاق مردانه در تامین معیشت و تضمین حمایت و حراست حریم زنانه، محارم را در پستوی خانه و اندرونی محبوس و از حقوق انسانی و اجتماعی اش باز داشته است. این بارزه های متحجرانه و غیر انسانی اگر چه در روند تکامل تاریخی تعدیل شده و زنان به برخی از حقوق انسانی خود نائل شده اند؛ ولی هنوز سود و سرمایه در پیوند با تحجر دینی همچنان زنان را در بن بست های زیستی نابرابر و ناانسانی به بند کشیده اند. محارم که بیان شیء وارگی و کالاگونگی زن در روابط و مناسبات اقتصادی و اجتماعی مفهوم می یابد؛ بسیاری از بدعت های مخرب و تهاجمی از جمله ناموس و ناموس کشی را در فرهنگ منحط دینی رواج داده است.
علی رهامارکس و انقلاب کبیر فرانسه مراجعه به دفترهای یادداشت مارکس در پاریس، چکیدهی «خاطرات رنه لواسور»،بهروشنی نشان میدهد که تمرکز مارکس نیز دقیقاً برشکلگیری یک قدرت دوگانه در فرانسه بود. مارکس در اوایل سال ۱۸۴۴ به قصد نگارش اثری دربارهی انقلاب فرانسه از اهمّ خاطرات لواسار به تفصیل گزیدهبرداری میکند. او با اشاره به نخستین مجلس فرانسه پس فرار پادشاه، آن مجلس را «عقیم» میخواند، و زایش عصر جدید را محصول ستیزهی «بین مردم و حاکمان» ارزیابی میکند. در نقطهی اوج فرایند انقلابی «قدرت اجرایی درواقع در دست کمونها، بهویژه کمون پاریس بود.» ازاینرو، ژاکوبنها تحت تأثیر جنبش شهری قاطعانه در برابر ژیروندیستها ایستادگی میکنند: «هیچ قانونی بدون تأیید مردم سندیت ندارد.» این «جمعیتهای عمومی، مراکز فیالبداههی حکومتی بودند.» از سوی دیگر، «کنوانسیون کل اقتدار پیکرهی اجتماعی را قانوناً در خود متحد کرده بود.»
اسماعیل رضایی شهامت و حماقت نشو و نمای آدمی در فضای متغیر و متکثر اجتماعی، روند استحاله اندیشه و عمل را در مجاری واقع یا کاذب هدایت می کند. شهامت و شجاعت در روبرو شدن با موانع نیازمند درک و فهم بهینه از فرایند تحول و تکامل جامعه و انسان می باشند. ناتوانی در درک و شناخت علت ها و چرایی چالش ها و بن بست ها و همچنین چگونگی برون رفت از آن ها، عموما رجعت به گذشته و سازوکارهای ناسازگار با نیاز و الزام و جامعه، توسط ارتجاع و واپسگرا برگزیده می شوند. این حماقت که برخی ها آن را با شهامت در می آمیزند؛ریشه در جهالت و منفعت طبقاتی دارد. زیرا شجاعت و شهامت در همراه شدن با فرگشت جامعه و انسان مفهوم واقعی خود را می یابد.
دکتر عباس طاهریفروید و فرویدیسم در فلسفه و ادبیات
و در آینه آثار دکتر محمدرضا فشاهی (۲) فروید بر پایه برخی مشاهدات خویش در روانکاوی کودکان ادعا کرده است که آن چه ادیپ را به این جنایت وادار کرده است، رانه ای باستانی است که با توانی کم یا بیش در همه ی پسران وجود دارد. اما ادعای او بر اسناد و آمار گسترده ای استوار نیست. اینک سه سال پس از نوشتنِ نخستین مقاله در باره عقده ادیپ، در کتاب «توتم و تابو» می کوشد این گمانه را بر پایه داده های مردم شناسان معاصر خویش به اثبات برساند.
آرام بختیاریفیزیوکراتی،- تئوری و اقتصاد سیاسی ناموفق فیزیوکراتی،- طبیعت و کشاورزی کلان برای ثروت ملی برای فیزیوکراتها زمین منبع و ابزار ثروت ملی و رفاه بود، چون در نظر آنها یک کشاورزی شکوفا و موفق بر هر گونه اقتصاد صنعتی و تجاری برتری داشت؛ یعنی برای آنها کشاورزی مهمتر از صنعت و تجارت مرکانتلیستی بود. بدلیل اهمیت کشاورزی در فرانسه، ریشه تاریخی جریان فیزیوکراتی، در فرانسه جوانه زد. در پیش از انقلاب فرانسه، انتقاد از سیاست مرکانتلیستی تجاری دولت، با دخالت شاه مطلقه و وجود فئودالها بیدلیل نبود، گرچه این مخالفت و انتقاد اغلب مصنوعی و خودسرانه بحساب می آمد. فیزیوکرات ها مدعی بودند که تولید ارزشی در کشاورزی همان تولید خالص است.
طاهره بارئیکالج تپه سیاه و نیَت بنیان گذارانش کالج تپه سیاه» در شمال کالیفرنیا در سال ۱۹۳۳ تاسیس شد، به نیَت تربیت دانشجویانی در زمینه های هنری که بتوانند آزاد از بوروکراسی و روابط اتوریته استاد بر دانشجو بعنوان شهروندانی اخلاقمند که بجای اولویت دادن به فردیت خود منافع دیگران و محیط را مدَ نظر قرار میدهند، به خلاقیت فکری هنری بپردازند. یعنی در دو کلام خارج از روابط بافته شده توسط قدرت مسلط مرکزی اساتید و شاگردان در یک محل زندگی می کردند برای تهیه غذا و تعمیرات ساختمان و زراعت محوطه سبز کالج با هم همکاری می کردند. این کالج برای اولین بار در آمریکا یک دانشجوی دختر سیاه پوست را در میان دانشحویانی سفید پوست، پذیرفت.
اسماعیل رضایی همبستگی متکثر جامعه مجموعه متکثری از خواستن ها و داشتن ها است که در یک نبرد مداوم طبقاتی روند تکامل تاریخی و تحولات لازم اجتماعی را ممکن می سازند. همبستگی در یک زیست جمعی از یک ماهیت ایجابی برخوردار است که تحت تلقینات کاذب و تبعیضات نهادین ساختار طبقاتی بسوی افتراق و پراکندگی سوق یافته است. در راستای سوق دادن متغیرهای اجتماعی در جهت خاص، همبستگی نقش بزرگی را ایفا می کند. ولی همبستگی به ویژه همبستگی متکثر تحت تاثیر رویکردهای محیطی، از یک بارزه های ماهیتی خاصی برخوردار است که نیازمند دقت نظر و درک بهینه روندهای دگرگونه جامعه و انسان می باشد. با آموزه های عامیانه و کلاسیک که بر انتزاع و گام های سکتاریستی استوار است؛ نمی توان به یک همبستگی متکثر مورد لزوم دست یافت.
علی رهاکارل مارکس در کروزناخ پژوهشهای مارکس در این دفترها تاریخ آلمان، لهستان، انگلستان، آمریکای شمالی، بهویژه فرانسه را شامل میشوند. ردپای این پژوهشها در دستنوشتهی بنیادین «نقد فلسفهی حق هگل» و نیز در مقالهی «دربارهی مسألهی یهود» بهوضوح قابلمشاهده است. نقد ناتمام هگل هم فلسفی و هم تاریخی است، بهویژه هنگامی که با تکیه بر انقلاب کبیر فرانسه، به تفکیک دولت سیاسی و جامعهی مدنی معاصر میپردازد. مقالهی «دربارهی مسألهی یهود» نیز که در «سالنامهی آلمانی-فرانسوی» منتشر شد، اعلامیهی حقوق بشر فرانسه و قوانین اساسی ایالتهای آمریکای شمالی را نقد و بررسی میکند.
طاهره بارئیفلسفه تاریخ از منظر «هابیل» و نه قابیل نیروی ظلمانی که قابیل باشد، بعد از کشتن هابیل و منظره ای که کلاغ پیش رویش قرار میدهد به پشیمانی دچار شده و از آن منم منم سابق به احساس حقارت در برابر یک کلاغ سقوط میکند که در حد خودش نوعی پیشرفت است. او حذف نمیشود بلکه تنبیه میشود و به تفسیر برخی روایات توراتی به سرگردانی روی زمین دچار می گردد . می خواهم بگویم حتی بر خلاف داستانهای سروده شده در مورد نبرد نور و ظلمت، نبرد نیست رابطه این دو، بلکه نور اموزگار ظلمت است. و قرار نیست یکی توسط دیگری از زیر شمشیر بگذرد.
آرام بختیاریمکتب «فایده گرایی» در لیبرالیسم و کاپیتالیسم اوتیلیتاریسم یا فایده گرایی،- از آغاز سرمایه داری و لیبرالیسم استوارت میل کوشید همه تئوریهای مکتب یوتیلیتاریسم را با هم ادغام کند و در اقتصاد بورژوایی و لیبرالیستی وارد نماید. مارکسیست ها اشاره میکنند که تئوری استفاده گرایی از آغاز خصوصیت استفاده جمعی نیز داشته و زمانی دارای محتوا شد که روابط اقتصادی مانند: تقسیم کار و مبادله کالا را پذیرفت. تئوری اوتیلیتاریسم در پروسه اقتصاد لیبرال تبدیل شد به سوء استفاده و تبلیغ دین و خرافات. مارکس میگفت: بورژوازی محتوای اقتصادی تئوری استفاده را سرانجام تبدیل به اسطوره سرایی نمود. استوارت میل در آموزش علوم سیاسی مدرن و لیبرال، مدعی است که فایده گرایی میزان عمل عقل گرایانه در تئوری است؛ چون آن اساس فلسفه سیاسی و تئوری دموکراسی مشروطه خواه میباشد.
اسماعیل رضایی توالی و تلاقی توالی در تلاقی با روند تکامل تاریخی، با فضا سازی و مکان یابی های جدید، بسوی کمال و روال نوین حیات اجتماعی و انسانی گام بر می دارد. درک روند تکاملی در ساخت مندی های نوین حیات انسانی، در پیوند و پیوست جهت گیری های مبارزاتی برای گذر از پلشتی ها و نابسامانی های کنونی عناصر ارتجاعی و واپسگرای متجاوز به حریم زیست انسانی نقش اساسی و مهمی را بازی می کنند. فاصله گرفتن از توالی تاریخ تکامل اجتماعی، ضمن ایجاد فضای انسدادی و انقباضی کنش های اجتماعی، با ترکیب خرافه و بدعت بسوی احیای بسیاری از تشابهات گذشته مبارزاتی روی آورده؛ و از الزام و نیاز روندهای کنونی تکامل جامعه و انسان فاصله گرفته است.
بیژن باران گذار جامعه به علم علوم انسان را از جهل، بیماری، خرافات رهایی داده؛ به شادی، بهزیستی، پیشرفت رساندند. به کشف قاره ها رهنمون شدند. به سفر فضایی بشر را رسانند. رازی، خیام، جئوردانو، گالیله، کپلر، مندل، داروین، پاستور- تمدن را به امروز رساندند. جهانبینی ایده آلیسم آغاز جهان را لغت یا ایده انگاشته، روش مکتبی در بررسی بکار برد. این روش نقل قول اقتدار داران، مکاشفه، بیان کیفی اندازه ناپذیر بکار برد. در دین سلطه داشته؛ تا سده ۲۱ بین اکثر مردم در وجوه گوناگون تبلور یابد. بحث با دینمدار به شک در نتیجه، روش، داده، ابزار – فرد را به دو باره سازی مسئله رهنمون شود.
دکتر عباس طاهریفروید و فرویدیسم در فلسفه و ادبیات
و در آینه آثار دکتر محمدرضا فشاهی یکی از ویژگی های دبستان فلسفی واقعگرا در ایران، نگرش تأییدآمیز و البته انتقادیِ آن به فروید و فرویدیسم است. این سنت در زمانه ای پدید آمد که بیشتر روشنفکران چپگرا در اروپا فرویدیسم را یکی از جلوه های انحطاط اندیشه علمی در دوره بحرانِ سرمایه داریِ امپریالیستی قلمداد می کردند. بنیانگذارِ آن دکتر تقی اِرانی بود که استقلال فکری ویژه او در اندیشه پردازی علمی و فلسفی از شاخص های این مکتب شمرده می شود
علی رهادستنوشتههای ۱۸۶۳-۱۸۶۵ مارکس بهمناسبت انتشار کتاب «نتایج فرایند مستقیم تولید» نتایج فرایند مستقیم تولید»، فصل ششم و نهاییِ پیشنویس ۱۸۶۵-۱۸۶۳ جلد اول سرمایه است. این اثر در آبان ماه سال جاری به همت نشر «چرخ» منتشر و توزیع شد. همانگونه که از مقدمهی مترجم برمیآید، « از ۶ فصل کل این پیشنویس فقط فصل ششم به علاوهی قطعاتی پراکنده و چند پانویس جداگانه به جا مانده است، اما ۵ فصل دیگر اثر مفقود شدهاند. تاریخ نگارش این پیشنویس اوت ۱۸۶۳ تا تابستان ۱۸۶۴ برآورد شده است. با این حساب، مارکس بلافاصله پس از اتمام پیشنویس اول سرمایه در دستنوشتههای ۱۸۶۳-۱۸۶۱، که همچنین شامل »تاریخ نظریههای ارزش» است، ظاهرا به قصد آمادهکردن متن نهایی برای انتشار، مشغول نگارش میشود.»
آرام بختیاریایده آلیسم آلمانی،- نتیجه بحران روشنگری و خشونت انقلاب فرانسه؟ سه فیلسوف عقیدتی ایده آلیسم آلمانی بعد از تولد ایده الیسم المانی، تئوری شناخت و فلسفه آگاهی که از زمان دکارت فعال بود، اهمیت خود را از دست داد. پیشاهنگان فکری ایده آلیسم آلمانی در دو قرن پیش، کانت و لایبنیتس بودند. جریانات ادبی-فلسفی موازی این مکتب: هومانیسم نو، جنبش کلاسیک، و مکتب رمانتیک آلمانی بودند. نزدیکی ادبیات و فلسفه در آندوره را میتوان با دوکتاب "ویلهلم ماستر"گوته، و "پدیدارشناسی روح" هگل مثال آورد. لیبرالهای آکادمیک مدعی هستند که از طریق مکتب ایده آلیسم آلمانی و نقش کانت، فلسفه از سطحی گری دوران روشنگری بیرون آمد و به عمق فلسفی بیشتری رسید؛ که دست آورد آن: زایش ایده های نو، تفکر فلسفی اصیل، و سیستم های فکری جدید بود؛ گرچه هر سه در چهار چوب ذهنگرایی فلسفی فعال بودند. پشت همه اینها یک ایده آلیسم اخلاقی و متافیزیکی پیچیده قرار داشت، چون بر اساس نقد کانتی بوجود آمده بودند.
طاهره بارئیچرا بوخارینها کُد پنهان دیالکتیک را نمیدانند نامه بوخارین بعد از مرگ استالین ، در ۱۹۵۳ هنوز در میز کار او وجود دارد. برای چه به مدت پانزده سال آن را نگاه داشته؟ از آدمی با آن درجه از تعجیل و دست و پا زدنهای شتابزده که رسیدن هر چه سریع به موارد مورد نظرش را به هر بهائی میخواهد اِعمال کند اینگونه خواباندن دراز مدت یک نامه در بستر زمان و کشآوردن حضور آن عجیب به نظر میرسد.
علیرضا بهتوئیکرهایها چهگونه توانستند؟ چرا ما نتوانستیم؟ وقتی جریانِ پراگماتیست (کبوترهای درون حکومت) در ایران ضعیف بودند و قدرت عرضاندام در برابر تندروها (به رهبری شاه) را نداشتند. در سوی مقابل هم، رهبران اپوزیسیون میانهرو، تحت سلطه و انقیادِ رادیکالیسمِ سازشناپذیرِ آیتالله خمینی بودند. تنها برآمد و نتیجه، صفآرایی تندروها در هر دو سو، برای حذف طرفِ مقابل (سرکوب یا انقلاب، به جای استراتژیهای سازش)، بود. پیامدِ چنین روندی، یا ادامهی حیات حکومت دیکتاتور در کوتاهمدت با سرکوبِ و کشتارِ بیشتر و یا سرنگونی این استبداد با روش انقلابی بود، و نه یک انتقال مسالمتآمیز در راه دموکراسی. شاه ایران را ترک کرد، نظام شاهنشاهی فرو پاشید و انقلاب ۱۳۵۷ به وقوع پیوست.
آرام بختیاریکتاب «ایدئولوژی آلمانی»، نقد کدام فیلسوفان است؟ از کتاب «ایدئولوژی آلمانی» مارکس، چه بهجا مانده؟ کتاب ایدئولوژی آلمانی آنزمان مورد تفسیرهای گوناگون قرار گرفت؛ که بعدها بخشی از نظرات کلاسیک فلسفی و تئوری اجتماعی شدند. متفکر دیگری بهنام کارل گرون نماینده "سوسیالیسم آنارشیستی" پرودن در آلمان بود. مارکس تمایل به انقلاب سیاسی-اجتماعی را اینطور بیان میکرد: وظیفه تاریخ است که همیشه در تثبیت حقیقت این جهانی و نه آسمانی بکوشد. کتاب ایدئولوژی آلمانی را امروزه میتوان نقد: فویرباخ و نقد منتقدین فویرباخ، نقد افکار و دین برونو باور، نقد هگل، نقد ماکس اشتیرنر، و نقد موسی هس یهودی تبار ولی کمونیست دانست. لیبرالها با سقوط سوسیالیسم استالینیستی در پایان قرن گذشته، با شور و شعف، در دانشگاهها اعلان نمودند که مارکس و انگلس را اکنون به راحتی و بیطرفانه میتوان مطالعه نمود!
|