اگر بخواهیم تعریفی امروزی از سیاست عرضه کنیم، باید بگوئیم سیاست عبارت از ساختارها، روندها، اسلوب‌ها، روش‌ها و مضامینی است که با بهره‌گیری از آن‌‌ها بتوان با تکیه به‌ ابزارها و اهرم‌هائی که سنت‌ها و یا قوانین تدوین شده دینی و. مدنی در اختیار کسی و یا گروهی قرار می‌دهند، به سامان‌دهی امور شخصی و یا امور درونی و بیرونی یک جامعه‌ی روستائی، شهری، استانی، کشوری، قاره‌ای و یا جهانی پرداخت. چکیده آن که سیاست باید تنظیم‌گر زندگی مشترک مردمی باشد که پذیرفته‌اند با هم زندگی کنند.

بحث ماتریالیسم حدود ۳ هزارسال است که آغاز شد و از مراحل گوناگونی مانند ماتریالیسم: مکانیکی ،پانته ایستی طبیعت خدایی، دیالکتیکی کهن، اسطوره ای، باستانی، متافیزیکی، آنتروپولوگی انسان شناسانه، عامیانه، علمی طبیعتگرا، پیشامارکسیستی، تاریخی، و مارکسیستی، گذشته. ماتریالیسم واژه ایست لاتین و بینشی است که وابستگی و ارتباط تمام اجزاء هستی؛ حتی روح و روان را به ماده و اشیاء و پدیده ها آموزش میدهد. اهمیت آن ولی در فلسفه ماتریالیسم دیالکتیکی-تاریخی است؛ که جریان مهم فلسفه ضد ایده آلیسم و ضد متافیزیک است.

چرا اصلاحات در غرب به انباشت سرمایه رسد؛ در کشورهای در حال رشد پس از چندی، جناح استبداد سرکوب کند؟ تغییر با انقلاب و اصلاحات آید؛ ولی اولی باید در چند دهه با اصلاحات پیش رود. تکامل اجتماعی ۲ الگوی اصلاحات با ثبات سیاسی انتخابی تدریجی مانند انگلیس، آمریکا، کانادا و انقلابات خونین مانند فرانسه دارد. سیر انقلاب و اصلاحات از سده ۱۹ کمون پاریس، انترناسیونال ۱، ۲، ۳، پیروزی جنگ رهاییبخش ویتنام، فروپاشی اردوگاه، چین با اقتصاد مخلوط تا سده ۲۱ دیده شود.

با مرگ باقر مومنی، نسل ما یک از استوره‌های خویش را از دست داد. مومنی از آموزگاران نسل ما بود، آموزگاری که از او بسیار آموخته‌ایم. در ستایش این انسانِ والا، مترجم و پژوهشگر نامدار تاریخ ایران می‌توان بسیار نوشت. من اما ترجیح داده‌ام به یاد و در گرامیداشتِ او، مقاله‌ای را بازچاپ کنم که نگاهی‌ست کوتاه به آخرین اثرش.

توهمّات انسانی تجسّم بیان ناموزون و ناهمگنی است که در خود بن بست های فکری و هذیان و پرگویی های فاقد مبنا و معنا را نهفته دارند. نسیان و بدفهمی های رویکردهای محیطی، حکایت از ظرف فکری محدود و محصوری دارند که ضمن متوقف بودن در گذشته، درک و شناخت روندهای نامتعارف کنونی را با مشکلات و موانع جدی روبرو ساخته اند. اکنون بحران های ساختی سرمایه با بروندادهای جنایت باری همراه شده است که قربانیان اصلی آن انسان های محروم و بی گناهی هستند که با مفاهیم توهم زایی چون ناسیونالیسم، شوونیسم، راسیسم و ... آلوده شده اند. این آلودگی فکری متاسفانه روشنفکران و نخبگان را نیز در اتخاذ مواضع اصولی و مطلوب با مشکل مواجه ساخته است.

مکتب نوافلاتونی محصول زوال و بحران نظام برده داری یونان باستان در قرن سوم بعد از میلاد است. این مکتب تاثیر مهمی روی فلسفه و الاهیات عربی-اسلامی و غربی-مسیحی در قرون وسطا و در دوره رنسانس گذاشت. مارکس و انگلس مکتب نوافلاتونی را جمعبندی ذهنی مکاتب و دکترین: رواقی، اپیکوری، شکاکانه، با محتوایی ارسطویی-افلاتونی تعریف نمودند. نوافلاتون گرایی از نظر ماهیت اجتماعی، محصول ایدئولوژیک زوال نظم سیاسی-اجتماعی برده داری در دوره باستان بود. مکتب نوافلاتونی در طول تاریخ خود به اشکال مکاتب: اسکندریه-رومی، سوری، آتنی، و پرگامنی، در غرب و در شرق و در خاورمیانه درآمد.

به نظر می رسد امروز حماس این دکترین هفتادساله موشه دایان را به "چالش" کشیده است افزون بر این که در حافظه جمعی اعضای سازمان حماس تبادل بیش از هزار زندانی فلسطینی در برابر تنها یک سرباز اسیر اسراییلی (گیلعاد شلیط) در سال ۲۰۱۱ میلادی چنان رسوب کرده است که می پندارند این بار نیز حداقل در برابر آزادی هر یک اسیر اسرائیلی آنها می توانند تقاضای آزادی حداقل صد زندانی فلسطینی را داشته باشند، چرا که امروزه در سراسر زندانهای اسرائیل (به مقیاس یک در برابر هزار اسیر) اصولا چنین تعدادی از زندانیان فلسطینی وجود ندارند که بخواهند معاوضه شوند.

در دموکراسی شوراییِ سرمایه‌ستیز بین شورا به عنوان سازمان کارگری و شورا به عنوان نهاد قدرت پیوستگی وجود دارد. به سخن دیگر، در این دموکراسی شورا یک فرایند است و نه سازمانی که یک بار برای همیشه شکل گرفته است. شورا در جریان مبارزۀ طبقۀ کارگر شکل می‌گیرد، ابتدا مبارزۀ اقتصادی و سپس مبارزۀ سیاسی می‌کند، و در نهایت به نهاد قدرت سیاسی تبدیل می‌شود. هدف شورا مبارزه با سرمایه‎داری است، اما این گونه نیست که این مبارزه از همان ابتدا سیاسی باشد. شورا پیش از سیاسی‌شدن درگیر مبارزۀ اقتصادی با سرمایه‌داری است، و پس از سیاسی‌شدن برای به زیرکشیدن حکومت استبدادیِ حافظِ شیوۀ تولید سرمایه‌داری و درهم کوبیدن ماشین نظامی-بوردکراتیک حاکم می‌رزمد.

اطلاعات سازی، مساحی بازار، گزارش تحقیق و توسعه نیاز به مدیریت، پردازش، نوآوری، طراحی، کنترل نرمافزاری دارند. بازاریابی، نیاز به توزیع و سرویس دارد. بنگاه های کارآفرین کارکردهای پردازش و کنترل اطلاعات دارند. آمریکا دانشگاه های معتبر، نهادهای پژوهشی، ثروت و موقوفات زیاد در تولید دانش و هنر دارد. موقوفات دانشگاه ها شبکه فارغ التحصیلان خود را با دادن اطلاعات دانشگاهی و تقاضای کمک، گسترش دهند تا رشد خود را تضمین کنند. آمریکا تا 40هزار عنوان ناداستان پژوهشی تاریخی و علوم و 5 هزار کتاب ادبی سالانه نشر کند.

انسان ها هماره تاریخ زیست اجتماعی خویش، به دلیل ضعف بینش و دانش و همچنین در اسارت ضرورت های ناشناخته طبیعی و اجتماعی، درگیر رنجی مداوم بوده است. رنجی که در پروسه تکامل تاریخی جامعه و انسان، از در خود بودن بسوی برای خود بودن سوق یافت. به عبارتی رنج ذاتی ناشی از ضعف و فترت شناخت و چرایی روندهای نامتعارف محیطی، به رنجی درونی انسان ها برای داشتن ها و خواستن های عموما غیرضرور و اکتسابی با گرایش به قدرت و شهرت هدایت شد. چرا که انسان ها برای ارضای تمایلات و گنج شایگان، به حریم انسانی یکدیگر یورش برده و تخاصم و تالم را اشاعه دادند. مالکیت با مشروعیت عرفی و قانونی ساختار طبقاتی برای انباشت و انباز بی رویه و نامتعارف خویش در ایجاد رنج مداوم با رقابت بی ثمر و آمیخته به رذالت، نقش اصلی را بازی کرده و می کند.

مسلمانان بر این باورند که خدا از طریق محمد و قرآن، اجرای اراده اش را اعلان نموده و سرنوشت انسان از پیش تعین شده است، ولی انسان خود مسئولیت شخصی دارد و بعد از مرگ، روح ابدی او منتظر اقامت در بهشت یا جهنم خواهد بود. استفاده اعراب از واژه یونانی "فلسفه" بجای الاهیات، نشان داد که قرار بود آنها به اصول فلسفه یونانی پایدار باشند ولی بعد از مدت کوتاهی، آثار و اندیشه فیلسوفان یونانی مانند: ارسطو، افلاتون، فلوطین، و نوافلاتونی ها را چنان جعل و تحریف کردند که چند قرن از قرون وسطای مسیحی را سوار" اسب اشتباهی" و مجروح الاهیات و خرافات دینی و عرفانی نمودند؛