هگل برآنست که نخستین خصلت دیالک تیکی زندگی و واقعیت بیجان، اصل خودجنبی طبیعت است. دومین خصلت، وجود تضاد و همستاری در این پدیده هاست که نیروی انگیزنده جنبش بشمار می آید. «تنها تا آنجا که چیزی در خود دارای تضاد است، می جنبد، دارای انگیزه و فعالیت است.» پدیده ها در نتیجه تضادمندی درونی خویش می توانند دگردیسه شوند و به پدیده های متضاد با خویش فرارویند. تبیین منطقی این دو خصلت روح هرگونه شناخت حقیقی علمی است. اصولِ دیالک تیک با اصل «امتناعِ تناقض» یا «امتناعِ اجتماعِ نقیضین» یا اینهمانی در منطق کلاسیک منافات ندارند. اینهمانی حکم می کند که از دو گزاره مخالف، یکی درست و دیگری نادرست است. دیالک تیک اما نشان می دهد که در جریان حرکت، جهل به آگاهی و گل به میوه تبدیل می شود، و گزاره های خبری که این هر دو نتیجه همستار را درست می دانند، حقیقت دارند

زرتشت دوگرایی، تضاد، زمان، روند را در فلسفه آورد. او اختیار، فرمانروایان قلدر، عدالت، کنجکاوی، پرسش، عین و ذهن را هم در تمدن گنجاند. فرهنگ انسانگرا، ادامه دهندۀ آرمان عدالت ست. او باورهای متافیزیک ستارگان و خورشید اثرگذار بر انسان را هم داشت. شبیه آنها در غرب و شرق در عصر کشاورزی و سلطه روحانیون وجود داشتند. خدای زرتشت عادل است اختیار به انسان داد. بر عکس عیسی گناه و عذاب را به انسان نسبت دهد که باید بخشیده شود.

ترس به عنوان یک واکنش طبیعی در برابر حوادث مترقبه و غیرمترقبه همواره به عنوان یک نمود بارز و عینی همراه انسان ها بوده و هست. ولی این ترس زمانی که با رویکردهای اقتصادی و اجتماعی مواجه می شود؛ با ابعاد متفاوتی چون حضور و وقوع قطب بندی های متکاثری که برای حفظ و حراست از منافع طبقاتی خویش نمود یافته؛ و جامعه را در التهاب مداوم و با ترس و هراس از ناکامی ها و ندرت و نایابی های گذر حیات اجتماعی روبرو می سازد. روندی که به تمکین و تسلیم انسان ها در برابر نمودهای نامتعارف و ناهنجار ساختار طبقاتی منجر شده است. تمکین بیان محافظه کاری انسان در برخورد با روندهای نامطلوب محیطی بوده و بنیان های ترس را تقویت می کند. تمکین اگر چه به نوعی تسلیم در برابر تعدی و تجاوز حاکمیت ستم و استبداد را در خود دارد؛ ولی نفرت درونی و عمیق خود را در پس دروغ و ریا برای یک آرامش کاذب و همچنین شرایط مستعد برای بروز این نفرت حفظ می کند.

هر مبارزه طبقاتی یک مبارزه سیاسی است. جنبش سراسری کارگران میتواند اعلان حزب نماید چون سازمان کارگران بشکل طبقه یک حزب سیاسی است. نقد آسمان اکنون به نقد زمین، نقد دین به نقد قانون، نقد الهیات به نقد سیاست مبدل شده. سلاح نقد نمی تواند جانشین نقد سلاح شود. خشونت مادی باید از طریق خشم مادی خنثی گردد. تئوری و شناخت میتوانند تبدیل به نیروی مادی گردند، وقتی در میان توده‌ها اشاعه یابند. از زمان کتاب" قرارداد اجتماعی" روسو، حق آزادی مالکیت خصوصی بورژوازی تبدیل به آزادی خودسرانه و خودمحور همه جانبه او شده. با حضور بورژوازی، انسان دیگر میزان همه چیز نیست بلکه نماینده مبادله ارزشی شد.

یکی از مهم ترین دستاوردهایی که ایده آلیسم فلسفی، از کانت تا هگل، برای فلسفه به ارمغان آورد، منطق دیالک تیک بود. اندیشمندان باستان دیالک تیک را بیشتر در محاورات و بحث های دوجانبه و چندجانبه برای دستیابی به حقیقت از راه همفکری بکار می گرفتند. فرض بر آن بود که هر دیدگاه و نظر یا تعریفی پاره حقیقتی است که یک جنبه از واقعیت را بیان می کند. آرای مخالف آن دیدگاه پاره ها و جنبه های دیگری از حقیقت را بیان می کنند. در جریان مخالفت ورزی و نفی دو دیدگاه، جنبه های نادرست و اغراق آمیز آن ها رفع می شود و از ترکیب جنبه های درست آن ها حقیقت روشن تر می شود. این منطق از زمان فلاسفه پیشاسقراطی شناخته شده بود. واژه دیالک تیک در آن دوران به معنای بحث توام با استدلال منطقی، یا به بیان امروزین گفتمان (discourse) بکار می رفت.

هیچ ‌کس نمی‌تواند، سیر حوادث را در ماه‌های آینده ایران را با دقت پیش‌بینی کند. چالش‌های پیش رو جدی است. اما این نکته روشن است که خشونت بیشتر از سوی «نظام» و سرکوب‌های وسیع‌تر، نفت بر آتش ریختن است. از آن‌سو، هیچ چشم‌انداز روشنی هم برای راه‌حل‌هایی که از سوی برخی اساتید علوم اجتماعی در ایران ارائه شده، نمی‌توان دید. آنها توصیه می‌کنند که «نظام»، «تن به یک سازوکار سیاسی برای عبور از این شرایط خطرناک بدهد»، «اجازه داده شود نیروهای سیاسی میانجی و میانه‌رو که تاکنون نظاره‌گر بوده اند وارد فضای عمومی شوند». روندی آغاز شده، که طولانی و با بالاوپایین‌های فراوان همراه خواهد بود. این که ملت ایران کدام بها را در این پیچ مهم تاریخی باید بپردازند، با عکس‌العمل‌های «نظام»، ارتباط مستقیم دارد.

از خودبیگانگی، مقوله ای فلسفی، اجتماعی، جامعه شناسانه در شرایط تاریخی است که در آن روابط میان انسانها، در لباس کالاپرستی، مانند روابط میان اشیاء میشود. در این وضعیت افراد با خود و با ماهیت انسانی خود، دچار بیگانگی میشوند و تضادهای هستی شناسانه بشکل نابودی وحدت انسان با انسانهای دیگر، من با تو، فرد با جامعه، ظاهر میشوند. بیگانگی شخصیت ممکن است به دلیل مغزشویی و دستکاری سازمانها و نیروهای فرهنگی اجتماعی سرمایه داری حاکم نیز روی دهد.

درایران که به طور ِمشخص موضوع ِ این بحث وبررسی است،ما با« من» های تکینی مواجه ایم که پراتیک ِ معطوف به تغییر ِ رژیم درآن لزومن و ضرورتن باید رویکرد ِ امحای استبداد و برقراری ِحاکمییت وجامعه ای دموکراتیک ودموکراتیزه باشد تا سپس بتواند بدون ِ اخلال در فرایند ِ تکامل وارد ِ فاز ِانقلاب ِ اجتماعی و طبقاتی باهدف ِ گذار به نظام ِ سوسیالیستی گردد.

آنچه بعد از گذشت چند هفته از آغاز خیزش انقلابی شاهد آن بودیم، بسیار امیدوارکننده بود: جنبشی انقلابی به‌ویژه در کردستان که طلایه‌دار اعتلای جنبشی ناگسستنی در سراسر ایران و کلیه‌ی شهرها است. اجتماعاتی که در بیش از پنجاه نقطه‌ی تهران برگزار گردید و در موارد بسیاری جنبه‌ای تهاجمی یافت، دست‌کم نشانگر آن است که نافرمانی و آتش خشم زنان و جوانان به‌هیچ‌وجه خاموش‌شدنی نیست. تداوم و پیوستگی این برآمد انقلابی در یکی از سخت‌ترین شرایط سرکوب، به خودی خود یک دستاورد کم‌نظیر است. پس پرسیدنی است که در این فوران بیرون جهیده‌ی انزجار عمومی، در سرشت این خروش گسترده، و زیر آتش خشم آن چه اهدافی نهفته است؟ به عبارت دیگر، چگونه می‌توان در فرایند کنشِ ‹نفی’، و از درون آن، خصلت ‹ایجابی› این جنبش نوین را استخراج کرد؟