هربرت مارکوزه رواداری سرکوب گر - بخش نخست برگردان: پارسا نیک جو این جُستار، ایده ی رواداری را در جامعه ی صنعتي پیشرفته ی ما بررسی می کند. نتیجه ای که بدان خواهیم رسید آن است که واقعیت یافته گیِ هدفِ رواداری، در گرو نارواداری با سیاست ها، رویکردها و افکار رایج و چیره، و گسترش رواداری با سیاست ها، رویکردها و افکار غیر قانونی یا سرکوب شده است. به عبارت دیگر، امروزه رواداری بار دیگر به همان صورتي ظاهر می شود که در بدو پیدایش خود، در آغاز دوران مدرن بود، یعنی هدفي جانب دارانه، نظر و عملی ضد حکومتی و آزادی بخش. برعکس، امروزه آن چه رواداری خوانده و بدان عمل می شود، در بسیاری از موثرترین جلوه های اش، در خدمت و موجب ستم گری است.
امید هما ئیدر بارهٴ زبان آیا زبان فقط پوششی برای اندیشه است ؟ آیا "گفتن" یعنی جامهٔ کلمات را بر افکار پوشاندن ؟ مرلو-پونتی چنین تصور ساده اندیشانه ای را رد میکند. به نظر وی این تصوّر بر یک پیشداوری استوار است و آن اینکه اوّل اندیشه زاده میشود و سپس بصورت گفتار ارائه میگردد . ولی با کمی دقّت در میا بیم قبل از بیان هر اندیشه ای ، آن اندیشه درفکر ما با واژه ها شکل گرفته است. ولی آیا تفکّر روشن وسازمان یافته قبل از واژه ها و بدون واژه ها در ذهن ما وجود دارد ؟
کاظم رنجبردگرگونی ها و تحولات اجتماعی و عوامل این تغیرات بنیادین از منظر جامعه شناسی - بخش چهارم برای شناساندن مراحل مختلف تاریخ بشریت ،جامعه شناسان ، به تکنولوژی موجود هر عصر تکیه می کنند ، واین تکنولوژی نشان می دهد که هر مرحله ، تاریخ و خصوصیات تاریخی و فن آوری خود را دارد. در اینجا بدون شک یاد آور می شویم ، که این شناخت نوع فن آوری اعصار مختلف و متفاوت را :Mumford و Janne – از نوشته های کارل مارکس الهام گرفته است . عامل تکنولوژی را که این دو جامعه شناس در آثار خود بکار میبرند
ناصر اصغریدرباره كتاب توماس پیكتی
نفرت عمومی از سرمایه داری توماس پیكتی، اقتصاددانی از فرانسه است كه اخیرا كتاب وی تحت عنوان "سرمایه در قرن بیست و یك" توجه بسیاری از سیاستمداران و ستون نویسهای اقتصادی و سیاسی مجلات و روزنامههای عمدتا آمریكائی را به خود جلب كرده و تعداد زیادی از آنها را به وجد آورده است. این كتاب كه در لیست یكی از پرفروش ترین كتابها قرار گرفته از جانب دهها اقتصاددان چپ و راست و لیبرال و مجلات و روزنامه های معتبر در محافل روشنفكری و اقتصادی طبقه حاكمه ـ و تاكید كنم بیشتر در ایالات متحده ـ مورد نقد و بررسی قرار گرفته و بقول دیوید هاروی "سر و صدا" به پا كرده است.
ستیم ، دیمتری اوزونیدی سرشت مالی و اقتصادی شرکت های چند ملیتی برگردان : م . ت . برومند
در دوره دگرگونی های ژرف اقتصادی، استراتژی های رقابت و همکاری مؤسسه های بزرگ در سطح بین المللی، تحول بازارها را مشروط می سازند. بازارها فقط می توانند برای مؤسسه هایی مرجع قرار گیرند که به قدر کافی سودآور (گسترده، گونه گون، توانا در پرداخت) باشند.
وگرنه، مؤسسه های بزرگی که سرمایه های مهمی را در تولید وارد می کنند، باید چنین بازارهایی را با توجه به دشواری درک کردن درهم آمیختن فعالیت ها و به ویژه سود های شان به وجود آورند. بنابر این، ما می توانیم ویژگی های خاص انباشت کنونی را بر پایه این استراتژی های کارفرمایی گشایش و نظارت بازارهای جدید جهانی شده، شناسایی کنیم.
ف. آزادسخنی دربارۀ زرتشت:
خرافات زیرعنوان ذهنیات بهاصطلاح تاریخی واقعیات (مادّی) ساختار اجتماعی هر سرزمینی، نظیر حیات اقوام انسانی در آن سرزمین، از بین رفتنی نیستند و در ساختار فرهنگی مردمان آن سرزمین همواره منعکس خواهند ماند. اگر هم در سایه استبداد حاکم مدت زمانی تضعیف و ظاهرأ پوشیده مانده باشند، زمانی دیگر به اجبار حقیقت مادی اعیان، دوباره ظهور خواهند کرد.
مهدیزاده کابلی زرتشت آریایی است نه ایرانی زرتشت، پیامبر آریایی، که پیش از تاریخ یا در عهد باستان میزیست، زندگی راستین او را هالهای از اسطوره فراگرفته است. از آنجا که این افسانهها در سدههای بعدتر، اندک اندک پرورده شده و بر گرد ِ زندگینامۀ واقعی زرتشت حلقه زدهاند، به یاری آنها نمیتوان چهرۀ تاریخی زرتشت را نمایان ساخت. این همان چیزی است که پذیرفتن زرتشت را بهعنوان یک شخصیت تاریخی برای پژوهشگران دشوار میسازد.
امید هما ئیدر بارهٔ آرمان و آرزو کودک که در مرکز توجه پدر و مادر قرار دارد با این تصوّر بزرگ میشود که همهٔ امیالش میتوانند تحقق یابند. نوجوانان بر هرچه که خلاف خواستشان باشد خشم میگیرند. ولی هیچیک از تلخکامی و غبن در امان نیستند. آگاه از این خطر و ملهم از اپیکتت رواقی که نظرش را به عاریّت گرفته دکارت اعتدال را توصیه میکند : بجای آنکه به تغییر نا ممکن واقعیّت کمر بندیم غاقلانه تر نیست که رویاها و آرزوهای خود را با آن تطبیق دهیم ؟ امید داشتن به دنیائی مطابق خواسته های ما دور از خرد نیست ؟
ابراهیم هرندیروشنفکر دينی هم از عقل می لافد و هم طامات می بافد! روشنفکر دينی کسی ست که هم از عقل می لافد و هم طامات می بافد. اين چگونگی از آنروست که روشنفکری پژوهش و پالايش و پرسش و جستجو از چشم انداز فرهنگ مدرن است. فرهنگی که ويرانگر هر گونه دين و باور به نيروهای ماورايی ست و تنها آنچه را در دسترس دريافت های حسی انسان است می پذيرد. فرهنگی که هيچ چيز را مقدس نمی داند و همه پديدارهای هستی را به يک چشم نگاه می کند. فرهنگی که دستاوردهای دانشی ِآن، جهان را ناهدهمند و خود خاسته و بی برنامه می پندارد و انسان را جانداری از ميان بی شمار جاندارن جهان بی هيچ ارج و برتری می داند.
دنیز ایشچیبرده داری نوین لحظه های آزادی واقعی و فراغت ما عمدتا اوقاتی می باشند که آرامش روانی، لذت های واقعی زندگی فرهنگ اجتماعی انسانی ما را تشکیل می دهند. چه نوع موسیقی هایی را بشنویم، بخوانیم و یا بنوازیم؟ در چه نوع ورزش های فردی و اجتماعی جهت سلامتی جسمی و روانی خود اشتراک بجوئیم؟ به چه نوع فعالیت های اجتماعی و هنری و غیره مشغول گردیم؟ از نظر های هنری، پوششی، تغذیه و دیگر ارزش های اجتماعی از چه نوع فرهنگی پیروی بکنیم و یا از طریق پیروی از کدامین ارزش هایی روح و روان خویش را تغذیه کنیم؟
همنشین بهارهیچ یک از ما فقط به نسل خودمان تعلق ندارد یادی از مانس اشپربر Manès Sperber مانس اشپربر شهامت حق گفتن و تنهاماندن را داشت و هرگز قانع نشد که به کارگیری وسائل بد میتواند به هدفهای خوب بیانجامد. نمیتوانست به اسم حقیقت دروغ بگوید. از نگاه او هر چیز که حقیقت نبود یا دست کم با جستوجوی حقیت مطابقت نداشت، پوچ و بیارزش بود. معتقد بود هنگامی که تشکیلات از حالت ابزار درآمد و هدف شد و وقتی بیمروتی و ناراستی را توجیه کرد، وقتی انتقاد جاده یکطرفه و راهبران تافته جدا بافته شدند، غفلت و سکوت جفا است.
امید هما ئیدر بارهٔ خوشبختی خوشبختی ، آن دلخواهی که تشنهٔ رسیدن به آن هستیم ، افق هستی ماست و آنچه انتخاب میکنیم راه مارا برای رسیدن به آن مشخّص میکند. گفتار نومیدانهٴ فوق از پاسکال به ما هشدار میدهد : آیا همین جستجوی حریصانه خوشبختی نیست که ما را از رسیدن بدان باز میدارد ؟
کاظم رنجبردگرگونی ها و تحولات اجتماعی و عوامل این تغیرات بنیادین از منظر جامعه شناسی - بخش سوم .
این تقسیم بندی در بیان و استدلال خود ، بر معیار و میزان وضع تکنولوژی موجود و شناخته شده تکیه دارد ، و از این طریق مراحل مهم تاریخ بشریت و تشکیل جوامع مختلف در ادوار مختلف را شرح و تفسیر می کند . (خوانندگان به این اصل خیلی دقیق توجه بکنند ، که در این جمله بظاهر ساده ، تاریخ بشریت و تشکیل جوامع مختلف در ادوار مختلف شرح و تفسیر می شود . درست در این بحث و تفسیر است که در هر مرحله از رشد عقلی و علمی جامعه ، تحولات و انقلابات فکری علمی نوینی در جوامع بشری رخ میدهد و جامعه را متحول میکند .
امید هما ئیپژوهش یا تحقیق تحقیق اسم مصدر از ریشهٔ حق است. پس یعنی : حق کردن.
برای بهتر فهمیدن باید گفت : به حق کردن. امّا به حق کردن یا بر حق کردن با چه استدلالی ؟ بر چه اساس و بنیانی ؟
وقتی معنی تحقیق را در فرهنگ عربی-فرانسه نگاه میکنید می بینید که این لغت معانی فراوان دارد. چیزی که احتمال ابهام و بدفهمی را بالا میبرد :
بیژن باران بیان ژن در کارکرد مغز اندیشیدن گردش خون مغز و فعالیت الکتریکی عصب را افزایش می دهد. فعالیت مغز منجر به ادراک، یادگیری، حافظه، رفتار می شود. بیشتر رشد مغز انسان پس از تولد اتفاق می افتد. در هیپوکامپوس ژنهای مربوط به تقلیل استرس با پرستاری مادرانه تعدیل/ کم اثر می شوند؛ ناهنجاری اثر دراز مدت بر مغز گذاشته که بر نسل بعدی هم اثر می گذارد.
امید هما ئیمن و دیگری اولین چیزی که از دیگری میبینم صورت اوست. این چهره از همهٔ چیستها و چیزهائی که در میدان دید من قرار دارد متفاوت است. واقعیّتی است یگانه و آسیب پذیر که نمیتوانم به آن بی تفاوت باشم. نیروی پدیداری این چهره چنان است که مرا بلافاصله در برابر مسئولیتی اخلاقی قرار میدهد. بی آنکه بخواهم حس میکنم که دست به روی او بلند کردن مشکل است.
ف. آزادکهنه اندیشی و گذشته گرائی "روشنفکران" ایرانی:
از جلال آل احمد تا آرامش دوستدار ارزیابی علل شکست جنبش های اجتماعی ایران در قرن اخیر طالب تحلیل کم و کیف فرهنگ اجتماعی و افکار "روشنفکران" موثر در آن جنبش هاست. همچنانکه فقدان بینش علمی، ساختار سطحی و ارتجاع فکری که معلول عقب ماندگی فرهنگ ایرانی بوده است، علت آن شکست ها نیز محسوب می شود. راقم تاکنون در مقالات متعددی از جنبه های متفاوت و مشابه نیز به تحلیل این تاثیرات پرداخته ام. طبیعی است که روشن شدن علل مذکور از مجموعه این تحلیل ها که معادل کتابی می شود، در کنار تحلیل های منطقی دیگر بر آمدنی است. آنچه که می آید تحلیل از جنبه دیگری است تا به روشن شدن مسائل یاری کند.
|