واقعیت این است که نظام جهانی علیرغم نمایش قدرقدرتی نظامی اش در کلیت خود " در بستر مرگ " افتاده و نمی‎تواند برای مدت طولانی دوام بیاورد . این وضع چالشگران ضد نظام را در مقابل یک مرحله گذار طولانی قرار داده است . آن‎ها بدون ایجاد یک آلترناتیو انترناسیونالیستی و بدون بسیج قربانیان نظام نمی‎توانند به زندگی درمانده ، فرتوت و بی ربط این نظام " مریض " خاتمه دهند . این حقیقت را راس نظام و اجزاء اصلی امپریالیسم " دسته جمعی سه سره " بخوبی میدانند و بدین علت است که هزینه های سرسام آوری را بعهده می‎گیرند . آن

از یک طرف، در عرصه ی تولید هیچ سرمایه داری در بخشهایی که سودآور نیست، سرمایه گذاری نمیکند و از طرف دیگر، از آنجا که سرمایهداران ارزش افزودهی کسب شده را نمیتوانند تنها در محدودههایی که در اختیار دارند، به کار گیرند، ناگزیر در جستوجوی امکانات در قلمرو سرمایه داران دیگر برمیآیند. هر سرمایهداری به این دلیل که در زمینهیی که برایش جدید است، با ترکیب ارگانیک عالیتر سرمایه و طبعاً ترکیب تکنیکی رشد یافته تر و در نتیجه ی بارآوری بیشتر کار، سرمایه گذاری میکند.

برخلاف این باور، دولت سکولار که نسبت به ادیان بی‌طرف است، یگانه ظرفی است که در درون آن باورهای دینی مختلف می‌توانند بدون هراس از یک‌دیگر در گفتمان اجتماعی شرکت جویند. زیرا دولت سکولار بدون آن که شیرازه جامعه از هم بپاشد، یگانه نهادی است که می‌تواند از تبدیل شدن هنجارهای دینی یک مذهب به هنجارهای غالب اجتماعی جلوگیری کند. پس در جامعه‌ای که از نقطه‌ نظر دینی ناهمگون است، فقط در محدوده یک دولت سکولار که در آن دین و سیاست به‌گونه‌ای شفاف از هم جدا گشته‌اند، می‌توان چندگرائی دینی را تضمین کرد.

منقدین ادبی مدعی هستند که در آثار باختین ، نویسنده و قهرمان داستان ، با هم در زندگی دیدار و برخورد میکنند. مهمترین اثر باختین یعنی کتاب " نویسنده و قهرمانش در وحدت استتیک " تحت تاثیر انگیزهها ، منابع و بحث های روز قرن بیست مانند – مارکسیسم ، فرمالیسم ، نوکانتیسم ، پدیده شناسی ، فلسفه زندگی ، و فلسفه دین بودند . تاثیر مکتب فرمالیسم روی باختین چنان قوی بود که او در سال 1928 مقاله " مشکل محتوا ، فرم ، و موضوع در خلاقیت کلام " را منتشر نمود .

جنبش عظیمی علیه سرمایهداری در همه ی جهان آغاز شده است و به نظر میرسد ساحت سیاسی دومین دهه از هزارهی سوم بیش از هر زمان دیگری به سرخی گرائیده است. از آمریکا (ایالت ویسکانسین) – که زمانی گفته میشد تمام زمین هایش را برای زمینه ی عروج جنبش کارگری و سوسیالیسم مین گزاری کرده است – تا انگلستان تاچریست ها سیل خروشان اعتراض به وضع موجود راه افتاده است.

امروز درآستانه ی عروج امواج خروشان رهائی از یوغ نظام جهانی سرمایه (از تونس و مصر در آفریقا گرفته تا عراق، افغانستان و...درآسیا و کشورهای عضو "آلبا" درآمریکای لاتین) از یک سو و حرکت احتمالی نظام جهانی بسوی چند مرکزی شدن از سوی دیگر، یک نیاز و نخستین مسئولیت را درپیش چالشگران قرار داده است. این نیاز و مسئولیت تاریخی ایجاد جبهه های مردمی، ضد امپریالیستی و ضد کمپرادوری است.

در مورد مغایر عقل سلیم بودن زبانشناسی و ادبیات در ایران تذکر دو مورد اساسی کافی است. اولا اگر که عمده محصولات ادبیات ایران را از قدیم تاکنون ملاحظه کنیم، در میابیم که اینگونه ادبیات ارزش منطقی و عقلانی بسیار نازلی دارد: چه نه تنها ادبیات ایران را به ادبیات زبان فارسی منحصر ساخته است و ادبیات اقوام غیر فارس زبان ایران را محدود و ممنوع کرده است و از این طریق مانع تبادلات فرهنگی در ایران و در نتیجه غنای فرهنگی ایران شده است.

هر تفکر ریزومی پایانش آغاز تفکر دیگری است و نمی‌توان برای آن آغاز یا پایانی قائل شد. این تفکر، هویتی چند شبکه ای برای انسان مدرن به ارمغان آورده است. هویتی که خود را بسیار و به تکرار می‌شکند و دوباره پیوند برقرار می‌کند. در واقع ریزوم‌ها مابین تفکرات خطی قرار گرفته و آن‌ها را به هم مرتبط می‌کنند

رشد دنیای مجازی و گسترش آموزش و پرورش ،گسترش فوق العاده دانشگاه ها و مدارس در این کشورها، در طول سی سال گذشته، بهمراه رشد اقتصادی و صعنعت رفاه دهنده، گام به گام سطح توقع مردمان کوچه و بازار را هم از دولت حاکم و طبقات فربه و فرادست و هم از خودشان بالا برد. نگاه این مردمان به "خود" شان متحول شد.

رژیم سیاسی ایران بعداز گذشت ۳۱ سال کماکان درحال دگردیسی بوده و شکل نهایی خود را پیدا نکرده است. بااینکه تظاهر به اقتدار میکند، دایمأ درحال پوست انداختن بوده وفاقد انسجامی درونی است. واقعیت وجودی این نظام از ابتدا دربردارنده فرقه های متعددی بوده که بعضأ درمواجهه با تحولات و روند عینی جامعه ایران، این فرقه ها را نسبت به انچه نمیخواهند خوداگاهتر کرده است.

به باور من تا حدود زیادی، “هابرماس” حق دارد. در محافل دین شناسی و کلامی، اکنون او به گونه های متفاوتی به عنوان کسی شناخته شده که به طور رسمی بحث مذهب بر مبنای اخلاق را بازگشایی کرده است. اما یادمان باشد که اندیشه شخصی او مبانی خود را دارد. البته بدیهی است که اعتراض های موجهی هم در برابر به کار گیری عقلانیت سکولار در همه ی کارها، وجود دارد: آیا این درست است که همه به طور برابر به عقلانیت سکولار دسترسی دارند؟

بعقیده ی هگل، روحانیون موقعی متوجه حضور بالفعل سلطه استبدادی این قدرت مادی می شوند که کار از کار گذشته و عفونت استبداد تا مغز و استخوان هستی معنوی رسوخ کرده، همگان را به عبادت و تعظیم خود واداشته است. آنوقت بت هایی را که آنها از خود ساخته و در اذهان رواج داده بودند، در یک صبح روشن که "ظهرش به قرمزی خون نیست"، توسط استبداد با تکانی فرو می ریزد. آنچه از آنها باقی می ماند تنها «حافظه ای» خواهد بود که همچون شکل مرده ی روحی است که از جهان خاکی رخت بربسته. این "تاریخ شکست خورده ی مردانی مغلوب است که ندانم کار بودند."