فرهاد قابوسی

ملاحظاتی در تحجر فلسفه دکارت و اروپا

دلیل تحجر فلسفه اروپا واپسگرایی، پسروی و رجوع دائم به قدیم یا بازگشت به گذشته و یعنی نشخوار دائمی فلسفه یونان در فلسفه اروپاست. چون معنی متداول تحجر ماندن یا "درجازدن" در گذشته است. کمااینکه فلسفه اروپا باوجود پیشرفت صنعتی اروپا در قرون اخیر باز در قرن بیستم منجر به متحجر ترین و گذشته گراترین فرهنگ های اجتماعی اروپا که فاشیسم و نازیسم هستند، شد. یعنی شدت تحجر فکری فرهنگ اجتماعی اروپا متاثر از فلسفه اروپایی چنان بود که توانست بر نتایج فرهنگی پیشرفت عظیم صنعتی این فرهنگ غالب شود!



نیک سرنیسک و آلکس ویلیامز

اختراع آینده (فصل چهارم)

ترجمه: محمود شوشتری

در مبارزات اخیر ما شاهد موفقیت‌های کوچک با وجود بسیج‌های بزرگ هستیم. نقش نیروی چپ در این جنبش‌ها بسیار کمرنگ است. در اینجا چپ باید به این پرسش ناخوشایند اما لازم پاسخ دهد: چه اشتباهی رخ داد؟ قطعاً قدرت سرکوب افزایش یافته است، ولی آیا واقعاً شدت سرکوب بسیار بیشتر از گذشته است؟ واقعیت این است که ضعف کنونی چپ را نمی‌توان به سادگی تنها به شدت سرکوب محدود کرد. باید صادقانه پذیرفت که مشکلات بزرگی در صفوف چپ و استراتژی و تاکتیک ان وجود دارد.



Ludwig_Wittgenstein1.jpg
آرام بختیاری

سوء تفاهم زبان در بیان اندیشه امروزی.

ناتوانی زبان سنتی در فلسفه طبقاتی بورژوازی

ویتگنشتاین پیرامون رابطه زبان و فلسفه مینویسد، مشکل فلسفه، ناتوانی و مشکل زبان در بیان مقصود است. زبان،لباس اندیشه است و فقط ظاهر آنرا نشان میدهد و نه ماهیت را. موضوعی مانند عرفان را که نتوان نشان داد، نمی توان هم بیان نمود. در باره اخلاق، استتیک، و معنی زندگی هم چیزی نمی توان گفت و باید سکوت کرد. در جهان عمدا چیزی قرار داده نشده بلکه وجود همه چیز اتفاقی است. احساس جهان به عنوان" کل محدود" را عرفان گویند.



ijadi12.jpg
جلال ایجادی

یهود ستیزی در مسیحیت، اسلام و نازیسم

یهود ستیزی در جهان و ایران چگونه قابل فهم است؟ طی دو سال اخیر تعداد زیادی یهودی در فرانسه و اروپا کشته شدند. چندی پیش یک آمریکایی یازده یهودی را در کنیسه کشت. طبق آمار در فرانسه تبلیغات و اقدامهای ضدیهودی نسبت به سال پیش ۶۹ درصد افزایش یافته است. در برخی کشورهای عربی یهودی ستیزی بسیار قوی است. در ایران یهودی ستیزی بویژه توسط اسلامگرایان و ایدئولوگهای حکومتی تقویت میشود. یهودستیزی در اروپا و جهان اسلام یک واقعیت روزمره است. در جهان اینگونه کشتارهای جهت دار علیه یهودیان اتفاقی نیست. تبلیغات ضدیهودی در بطن جامعه و سیاسیون حکومتی و غیرحکومتی پیوسته تکرار شده است. علت چیست؟



فرهاد قابوسی

دکارت دنباله رو فلسفه متحجر ارسطو

(توضیحاتی بر مقاله ملاحظاتی در فلسفه در ایران)

تحقیق در نتایج "فلسفه" دکارت نیز روشن می کنند که او به ساختن بنای فلسفی جدیدی موفق نشد، بلکه با دنباله روی از فلسفه ارسطو و سعی در توجیه مابعدالطبیعه مسیحی، فلسفه بعد از رنسانس را که در سایۀ تجربی شدن علم تحت نفوذ بینش ابن سینا و ابن هیثم و طبیعت گرایی متاثر از آن در هنر می رفت که به واقعیت بپردازد، دچار مابعدالطبیعه جدیدی ساخت که نتایجش مابعد الطبیعی تر شدن علم و ایجاد «حقایق آلترناتیو» در علم است. یعنی بنایی که دکارت در پی ایجادش بود ترمیم فلسفه متحجر ارسطویی با فلسفه اسکولاستیک و یعنی دنباله روی از متحجرترین انواع فلسفه در اروپا بود. همچنانکه فلسفه اخلاف بواسطه دکارت نظیر کانت باوجود "نقد" مابعدالطبیعه موجب تحکیم بیشتر آن شد.



bijan-baran.jpg
بیژن باران

ژنتیک سده ۲۱

در فرهنگ ایرانی و شیعه وراثت خونی تعیین کننده رهبر سیاسی است. شناخت ژنتیک نشان می دهد: جنبه های بد پدر مستبد، اقتدارگرا، مطلقه گر در کودک ادامه می یابند. در حالیکه راس سیاسی ادواری، انتخابی، قانونمدار گزینه بهتر برای جامعه است. لامارک نظریه تغییر ژن در جانوران از تاثیرات محیط بر تن را فرموله کرد؛ در سده 21 برخی آزمایشات تاثیر استرس و تغذیه بر تغییر ژن گزارش کرده اند. دکتر کیمیایی هم نوشت: استبداد شرقی چند هزاره روی ژن باشندگان خاورمیانه اثر گذاشته؛ مطلقه و اقتدار بر ضعیفان عبد را پدید آورده؛ آنها به دستآوردهای مدرنیته حقوق فردی و قانونمداری نمی توانند برسند.



Rene-Descartes1.jpg
آرام بختیاری

دکارت، پیشگام فلسفه مدرن در عصر جدید

فلسفه دکارت و مقایسه دو جانور با انسان


دکارت علم فلسفه را به یک درخت تنومند تشبیه میکرد که ریشه اش متافیزیک,تنه اش فیزیک، و شاخه هایش- اخلاق, مکانیک, و پزشکی هستند. او همعصر هابس بود و شعار هستی شناسی انسان گرایانه اش, " می اندیشم, پس هستم" بود. چون فلسفه دکارت شورشی علیه خرافات مسیحیت بود، کلیسای کاتولیک فرانسه به وی اتهام شکاکی و آته ایسم زد. او کوشید تا فلسفه را از تاریکی سدههای میانه، دوباره وارد روشنایی عصر نو بنماید.



اسماعیل رضایی

لیبرالیسم

لیبرالیسم کمیت کیفی شده مرحله ای از تکامل تاریخی است که نمودی مترقی را در برابر اشرافیت رو به موت فئودالیسم به نمایش گذاشت. چرا که بورژوازی در گذر از رسوبات فکری و روندهای انفعالی فئودالیسم که مقاومت صعب و دشوار طبقه اشراف را در خود داشت؛ نیازمند سازه های نوینی بود که با یک تفاوت بارز و شاخص بتواند به تحکیم و تثبیت خود در نظم نوین دست یازد. آزادی خواهی از شاخصه های بارز آن با گرایش به اندیویدوآلیسم و فرصت سازی های برابر برای شکوفایی استعدادها در راستای بهره دهی بهتر و بیشتر برای انباشت و توسعه وتحکیم روابط و مناسبات تولیدی نوین، بوده است.



فرهاد قابوسی

ملاحظاتی در فلسفه در ایران

(نظری به "مقالات اینترنتی" در باره فرهنگ، علم و فلسفه)

نظر من در باره اینترنت (بواسطه تجارب کاربردش در علوم، عملکرد و تاثیرش در سطحی کردن و رقومی ساختن علوم پایه) از همان ابتدا این بود که باوجود تکثیر کمیت، کیفیت اطلاعات، دانش و فرهنگ را پائین خواهد برد. چون باور به نتایج یک محاسبه رقومی منجر به باور به درستی و دستکم اعتبار ذهنی و حتی موجودیت "حقیقی" موضوع مورد محاسبه خواهد شد. در مورد نوشته های اینترنتی در موضوعات فرهنگی نیز همین نزول کیفیت در سایه کثرت کمیت قابل ملاحظه است.