فردای «عاشورا» جنبش مردم در کجا قرار دارد
و با چه چالشی مواجه است؟

با اخباری که از ایران می رسد، پیش بینی گسترش مبارزات ضد دیکتاتوری در روز عاشورا به یقین پیوسته است و هم اکنون خیابان های چندین شهر کشور صحنه درگیری معترضین و عوامل سرکوبگر رژیم جمهوری اسلامی است. تهران در این میان همچون موارد قبلی نه تنها شاهد انبوه جمعیت تظاهر کننده است، بلکه براساس اخبار تا کنون انتشار یافته پنج کشته و ده ها زخمی داشته است. شعارهای ضد دیکتاتوری در جریان این هفته و به خصوص دو روز گذشته از پرده ابهام خارج شده است و دیگر نه «دکتر» که اسم رمز احمدی نژاد بود، بلکه به درستی کانون فتنه را هدف گرفته است و علی خامنه ای و در مواردی موقعیت «حقوقی» او یعنی اصل ولایت فقیه مورد حمله است.
در چنین شرایطی آیا علی خامنه ای، این صدا را می شنود و هنوز فرصتی را در اختیار خود می بیند که اعلام کند «صدای انقلاب شما را شنیدم» یا باید پرونده جنایتش باز هم سنگین تر شود و کلیه پل ها را پشت سر خود خراب کند؟
آیا اگر مشاورین میانه رو وی، او را به پذیرش چنین واقعیتی متقاعد نمایند، جانیان و خون ریزانی که در تشکل های مافیائی به اصطلاح ایدئولوژیک و سیاسی و ارگان های امنیتی و انتظامی تا کنون خود را پیرو او معرفی کرده اند، آماده اند تا همچون ارتش محمد رضا شاه از وی تبعیت کنند؟
در صفوف معترضین، منتقدین و مخالفین جناح حاکم وضع به چه گونه ایست؟
مردم معترض، از انتخابات تا کنون به خانه های خود بر نگشنه اند و چنان که شورش آن ها همین امروز نشان می دهد، مصمم اند لااقل تا تغییری ممکن و البته مورد قبول، خیابان ها را ترک نکنند. اگر دیروز اعتراض آن ها می توانست با پذیرش تقلب در انتخابات رنگ آرامش به خود بگیرد، امروز نه تنها از آن مطالبه فاصله گرفته است، بلکه در روش نیز در حال دگرگونی است و به اجبار اشکالی از مقاومت خشونت بار را نیز به خود خواهد دید. هر چند هنوز روح صلح طلبی و پرهیز از انتقام در کالبد جنبش حرف اول را می زند، رفتار انسانی مردم برای رهائی مأمور سرکوبی که امروز در تهران در دست آن ها گرفتار آمده بود، گواه این واقعیت است.
اما می دانیم و لااقل ما نسل انقلاب کرده ها تجربه کرده ایم که صرف اعتراض، مشکلی را از درد تاریخی و مطالبه آزادیخواهانه یک صد ساله اخیر ما درمان نکرده است و درمان نمی کند، ضمن این که این را هم دیده ایم که قطار تحولات اجتماعی وقتی در چنین ابعادی سرعت می گیرد، دیگر گوشش بدهکار فریاد این یا آن مسافر دیر از راه رسیده نخواهد بود و به راه خود ادامه خواهد داد، تا جائی که بالاخره سکانداری در ایستگاهی دیگر آن را متوقف نماید.
و اما اولین توقفگاه مقطعی جنبش موجود می تواند راه حلی باشد که پیشتر اشاره کردم، مبنی بر عقب نشینی روشن و تأخیر ناپذیر خامنه ای از انتخابات بدین سو. آیا چنین خواهد کرد؟ این احتمال بسیار ضعیف است.
دوم فشار بیشتر مردم و شکاف باز هم عمیق تر در صفوف حکومت، به ویژه در میان نیروهای انتظامی و ارتش و تحمیل تغییر ولی فقیه و قرار گرفتن فردی همچون رفسنجانی یا هم سنگ و هم خط وی به جای او. پذیرش نتایج آراء غیر دستکاری شده و یا تجدید انتخابات و واگذاری مسئولیت به فردی غیر از«رئیس جمهور» کنونی جمهوری اسلامی. و این در صورتی خواهد بود که جریان اصلاح طلب حکومتی ابتکار عمل را در این زمینه در دست بگیرد، از دنباله روی کنونی از مبارزات مردم فاصله گرفته و این هدف را در دستور کار خود قرار دهد. موضوعی که تا کنون بروز نیافته است.
تا جائی که به رفتار حکومتیان اعم از«اصولگرا» یا اصلاح طلب مربوط می شود. حالت سومی هم می تواند به وقوع بپیوندد که افزایش باز هم بیشتر سرکوب مردم، کشاندن بخش های سازشکارتر میانه رو ها و اصلاح طلبان به پذیرش وضع موجود و سفت تر کردن حلقه محاصره به دور مردم، که سناریوئی ست کامل اسیاه، خشونت بار و تبهکارانه و البته فاقد چشم انداز برای رژیم و احیانا مهار بحران.
و بالأخره آن چه می تواند از سوی نیروهای دمکرات از هر گروهبندی اجتماعی و سیاسی که هستند مورد پشتیبانی قرار گیرد طرح خواست ها و شعارهای دمکراتیک و اثباتی. شفافیت بخشیدن به آن ها، ایجاد همبستگی و اتحاد در صفوف خود و به ویژه ایجاد تماس و گفتگوی بیشتر با فعالین و کنشگران ورهبران سیاسی و اجتماعی صاحب نفوذ در جنبش عملا موجود و در خواست پذیرش و حق فعالیت همه گرایش های گوناگون فکری و سیاسی از طرف آن ها، از جمله دفاع بی چون و چرا از حق فعالیت نیروهای سکولار و منتقد قانون اساسی.
رضا اکرمی ۲۷ دسامبر ۲۰۰۹