و تازیانه فرود آمد و باز شکوه نکرد
کجای اطلس تاریخ را تو می خواهی به آب حرف بشویی؟
و قصر قیصر را؟
و تاجِ خاقان را؟
مهدیه عزیز، پس از شنیدن حکم احمد؛ 5 سال حبس و 6 سال تبعید به گناباد و محرومیت دائمی از فعالیت فکری، فرهنگی، بی درنگ به یاد تو افتادم.
مجموعه ای از احساسات در درونم فوران کرد، از تأسف و ناراحتی و خشم تا حسرت و رشک و نگرانی و در نهایت خشنودی. آری حسرت و رشک به تو که این شانس را داشته ای که در دامن یک مادر چریک بزرگ شوی و با نظام ارزشی یک پدر چریک پرورش یابی، و هم اکنون باصلابت تمام صلیب رنجها و دردهای خود و احمد و فرزندانت را صبورانه بدوش بکشی و خشنود از اینکه احمد با چه ژرف اندیشی یک چریک زاده را برای همراهی خود"انتخاب" کرده است. کسی که راه بین دادستانی- دادگاه – زندان را برای ملاقات والدینش در دوران ستم شاهی بکرات پیموده باشد، حالا می تواند کودکانش را به خوبی دراین سفر همراهی کند، هرچند این راه نسبت به راهی که تو در کودکی رفته ای، پر پیچ وخم و بی رحمانه تر است.
اما نکته مهمی که انگیزه نگارش این نامه شد:
یکی از دوستان در مقاله ای نوشته است که “چرا کسی روان شناسی احمد زید آبادی را برای آقایان قضاوت، بازجو و دادستان نمی نویسد تا بدانند که زید آبادی را نمی توانند بشکنند، تا اینقدر خود را به زحمت نیندازند“.
من در همین راستا می نویسم تا نیمرخی از روانشناسی شخصیت احمد زید آبادی – آنچنانکه از مشاهده رفتار و کلامش بر می آید بدست دهم، شاید بازجویان، زندان بانان و قضات را بکار آید و کمی کارشان را آسانتر کند.
با نگاهی دقیق به رفتار فردی، اجتماعی و حرفه ای احمد زیدآبادی و همچنین تحلیل محتوای (Content Analysis) نوشته های زیدآبادی و موضع گیری های سیاسی او می توان خصلت های زیرا را در او ردیابی و شناسایی کرد:
1. خردمندی و دانش
2. شجاعت و تهور
3. عدالت خواهی
4. خویشتن داری و تسلط بر خود
5. مهرورزی و انسان دوستی
6. ایمان و معنویت
این 6 خصلت، ویژگی های "اساسی محافظت کننده" انسان در شرایط دشوار زندگی شناخته شده اند.
در درون هر یک از این خصیصه ها، ویژ گی ها و صفات شخصیتی خاص وجود دارند که به برخی از آنها خصیصه های تونیک یا آرام می گویند. این نوع خصیصه ها را فرد در موقعیت های آرام و عادی از خود نشان می دهد. ویژگی هایی مثل هوش و درایت، مهربانی، کنجکاوی و دقت بالا، وفاداری، معنویت گرایی و دین داری از این دسته اند. اما ویژ گی هایی وجود دارند که به آنها ویژگی های پنهان یا فازیک می گوییم. این ویژگی ها صفات و توانمندی هایی است که ما از نیاکان فرهنگی و الگوهای فکری خود آموخته و آنها را در تعامل با عوامل بیرونی در خود نهادینه کرده ایم و فقط در شرایط دشوار و وقوع نا کامی های سهمگین همانند زندان، تبعید، شکنجه، اردوگاه کار اجباری و حبس انفرادی، فقر و تنگدستی از درون فرد شکفته می شود. این ویژگی ها عبارتند از : پایداری و استقامت، ژرف نگری، عدالت خواهی، تهور و بی باکی، یکپارچگی و انسجام شخصیت، مسئولیت اجتماعی، امید و خوش بینی به آینده بشر.
مشکل مأموران، بازجویان، قضات و زندان بانان آن است که بر طبق نظریه روان شناسی کنترل بیرونی می اندیشند و عمل می کنند. آنان گمان می کنند که با فشار و شکنجه و منزوی کردن فرد و انفرادی فرستادن او یا تبعیدش به کویر، می توانند این صفات یا ویژگیهای درونی را از او باز ستانند.
آنانی که تحت چنین شرایطی شکسته اند، از ویژگیهای گروه نخست (تونیک) برخوردار بوده اند و تحت شرایط دشوار، دید و نگاه امیدوارانه، پایداری و استفامت، تهور و بی باکی، ژرف نگری و خویشتن داری و تسلط بر احساسات و هیجانات و تحمل بالای ناکامی در ساختار شخصیت شان به عنوان یک صفت وجود نداشته که در شرایط دشوار متبلور شود. و این صفات متمایز کننده افرادی چون احمد زیدآبادی است. ریخت طنین باطنی این فرزند صبور کویر از نظام فکری شریعتی در دوران نوجوانی و سپس از نظام ارزشی معلم و الگویش آن چریک پیر، دکتر محمد محمدی گرگانی که تمام این صفات را بخوبی در این 40 سال اخیر در همه نوع شرایط زندگی کرده، شکل گرفته است. و این صفات و ویژگیهای شخصیتی نه دادنی است و نه گرفتنی، نه تقلیدی است و نه قابل تظاهر و وانمود سازی. بلکه آموختنی است و احمد زید آبادی این ویژگی های نیاکان فکری و فرهنگی خود را به زیبایی به میراث برده است.
خواهرم مهدیه، دفعه بعد که برای ملاقات احمد به زندان رفتی پیام این نامه را به بازجو بده و بگو:
“احمد زیدآبادی چینه شخصیتش را با موادی به استحکام ساروج ساخته است، مراقب بیل و کلنگ هایتان باشید، این درخت پایدار ریشه در کویر دارد و شاخ و برگش از نوازش شمال برخوردار است، چریک زاده ای شمالی با رشادت تمام به حفاظت این درخت همت گماشته است“. سبز باشی خواهرم.
نظر شما پس از بازبینی توسط مدير سايت منتشر خواهد شد