بی‌بی‌سی: روزنامه شرق گزارش کرده که پرویز صداقت، شیرین کریمی و مهسا اسداله‌نژاد، سه پژوهشگر منتقدی که روز ۱۲ آبان از سوی نیروهای امنیتی ایران بازداشت شده بودند، شامگاه چهارشنبه ۲۱ آبان با قرار وثیقه آزاد شده‌اند.
بازداشت این افراد و احضار شماری دیگر از پژوهشگران و اقتصاددانان منتقد و چپ‌گرا طی روزهای اخیر واکنش‌های متعددی به همراه داشت.
روز گذشته فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت ایران، در پاسخ به پرسشی در مورد دلیل این بازداشت‌ها گفت: «دنبال این هستیم که حق هیچکدام از شهروندان ما تضییع نشود. موضوع امنیت ملی مدعیانی دارد که خود آن عزیزان پیگیر آن خواهند بود.»
او در عین حال گفت: «مسلما دولت و بخصوص وزارت ارشاد و کشور به عنوان نهاد متولی موضوع پیگیر این اتفاق هستند.»
شماری از زندانیان اوین و گروهی از روزنامه‌نگاران، اقتصاددانان و فعالان مدنی هم پیش از این با انتشار بیانیه‌هایی از بازداشت این پژوهشگران انتقاد کرده بودند.
از جمله ده‌ها تن از فعالان سیاسی و مدرسان دانشگاه، درباره «موج بازداشت و احضار پژوهشگران مستقل و چپ‌گرا» هشدار دادند و در بیانیه‌ای نوشتند: «وجه مشترک آنها توجه به اقشار ضعیف بود.»
انجمن قلم آمریکا هم با انتشار بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن بازداشت این افراد آن را در راستای «روند گسترده‌تری از بازداشت و فشار بر دانشگاهیان و دیگر افرادی که از سیاست‌های اقتصادی و شرایط اجتماعی ایران انتقاد کرده‌اند» دانست.
پژوهشگرانی که با قرار وثیقه آزاد شدند چه کسانی هستند؟
پرویز صداقت، اقتصاددان و پژوهشگر ۶۳ ساله، سابقه همکاری با رسانه‌ها و نشریات متعددی در ایران را دارد و ترجمه‌های مختلفی در مورد اقتصاد سیاسی به زبان فارسی منتشر کرده و از جمله گردانندگان سایت «نقد اقتصاد سیاسی» است.
«نقد اقتصاد سیاسی» از وب‌سایت‌های نظری است که در سال‌های گذشته بسیاری از نویسندگان و پژوهشگران با گرایش چپ مطالب خود را در آنجا منتشر می‌کردند.
به روزرسانی این وب‌سایت از ۱۱ آبان ماه متوقف شده است.
شیرین کریمی، مترجم و پژوهشگر، متولد سال ۱۳۶۲ و دارای مدرک کارشناسی‌ارشد در رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه تهران است. از خانم کریمی چند کتاب تالیف و ترجمه منتشر شده است که از جمله آنها می‌توان به «انقلاب را زیستن» نوشته آصف بیات اشاره کرد.
مهسا اسداله‌نژاد، متولد ۱۳۶۹، دکترای جامعه‌شناسی سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس دارد. خانم اسداله‌نژاد در زمینه برگزاری کلاس‌ها و سخنرانی‌هایی در حوزه «اندیشه سیاسی، اندیشه انتقادی و تاریخ معاصر ایران» فعال بوده و از جمله بعد از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، در یکی از نشست‌های انجمن جامعه‌شناسی با موضوع «مردم، جامعه مدنی و جنگ» سخنرانی داشته است.
علاوه بر این سه نفر، شماری از دیگر پژوهشگران منتقد هم طی روزهای اخیر احضار شده بودند و وسایل الکترونیکی‌شان توقیف شده بود.
از جمله محمد مالجو، اقتصاددان ۵۳ ساله، که هفته گذشته احضار شده بود.
آقای مالجو دکترای اقتصاد از دانشگاه تهران، و سابقه تدریس و تحقیق در دانشگاه‌های داخل و خارج از ایران را دارد و به واسطه پژوهش‌های انتقادی‌اش درباره تاریخ اقتصادی ایران به ویژه در دوره پس از انقلاب شناخته شده است.
آقای مالجو چند روز پیش با انتشار متنی گفت: «ساعات طولانی در معرض پرسش‌های خارج از ضوابط قضایی» قرار داشته است.
او همچنین نوشت: «ذهن و جسم خسته‌ام به من اجازه نمی‌دهد که به بقیه احضارها پاسخ مثبت دهم و از ۱۷ آبان فقط پاسخگوی مقام قضایی خواهد بود.»
گزارش شده که سازمان اطلاعات سپاه در بازداشت و احضارهای اخیر دخالت دارد.
واکنش‌ها به برخورد امنیتی با پژوهشگران اقتصادی و علوم اجتماعی
طی روزهای اخیر، گروه‌های مختلف مدنی نسبت به بازداشت این پژوهشگران واکنش نشان داده‌اند.
از جمله گروهی از اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، دیپلمات‌ها و روزنامه‌نگاران در بیانیه‌ای نوشتند: «برخورد امنیتی با اهل قلم و بازداشت آنان صرفاً به دلیل ابراز عقیده، اقدامی ناپذیرفتنی و مغایر با اصول اخلاقی و حقوق شهروندی است... احضار و بازداشت آقایان پرویز صداقت، محمد مالجو و هیمن رحیمی و خانم‌ها مهسا اسدالله‌نژاد و شیرین کریمی... تنها به دلیل بیان دیدگاه‌هایشان، قابل قبول نیست.»
محمد طبیبیان، موسی غنی‌نژاد و مسعود نیلی از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
پیش از آن حدود ۹۰۰ نفر از فعالان فرهنگی، مدنی و سیاسی داخل و خارج از ایران هم با انتشار بیانیه‌ای این برخوردهای امنیتی را محکوم کردند.
در این بیانیه آمده است که در روزهای اخیر چهره‌هایی بازداشت یا احضار شدند که «شاخص فکرشان جامعه‌گرایی و رویکرد انتقادی چپ نسبت به فساد و بی‌عدالتی و ویران‌گری اقتصادی−اجتماعی و زیست‌محیطی است.»
در این بیانیه آمده است «یورش به روشنفکران، یورش به جامعه است. در وضعیتی که بحران کارآیی در عرصه داخلی و خارجی به اوج رسیده و با درگیری‌های درونی بر سر آینده نظام ترکیب شده، نگرانی اصلی رژیم توان‌یابی جامعه به لحاظ فکر و تشکل است.»
نرگس محمدی، برنده صلح نوبل، یرواند آبرهامیان، تاریخدان و کیوان صمیمی، فعال سیاسی و مدنی از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
