برنده معتبرترین جایزه ادبی جهان مشخص شد: لاسلو کراسناهورکای.
آکادمی سوئد این نویسنده مجارستانی را به‌سبب «آثار شگرف و رؤیایی‌اش» شایسته دریافت این جایزه دانست.
۹ اکتبر ۲۰۲۵
آکادمی سوئد در استکهلم اعلام کرد که لاسلو کراسناهورکای برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۲۵ است. کراسناهورکای دومین نویسنده مجارستانی است که این جایزه را دریافت می‌کند؛ نخستین نویسنده مجارستانی برنده نوبل ایمره کِرتِش بود که در سال ۲۰۰۲ این افتخار را به‌دست آورد.
آکادمی سوئد اعلام کرد که این نویسنده ۷۱ ساله به سبب «آثار شگرف و رؤیایی‌اش که در میان هراس آخرالزمانی، قدرت هنر را تأیید می‌کنند» مورد تجلیل قرار می‌گیرد. بسیاری از منتقدان او را برجسته‌ترین نویسنده مجارستانی معاصر می‌دانند.
زندگی و آثار
لاسلو کراسناهورکای در ۵ ژانویه ۱۹۵۴ در شهر کوچک گیولا در جنوب شرقی مجارستان، به‌عنوان فرزند یک وکیل به دنیا آمد. او ابتدا در شهر سِگِد حقوق خواند، اما بعدتر به تحصیل ادبیات مجاری و فلسفه در بوداپست پرداخت. نخستین رمان او با عنوان شیطان‌تانگو (Sátántangó) در سال ۱۹۸۵ منتشر شد و در فضایی روستایی نزدیک مرز رومانی می‌گذرد؛ جایی شبیه زادگاه نویسنده. او در این اثر فروپاشی و زوال نظام سوسیالیسم دولتی را به تصویر کشید. در سال ۱۹۹۴، فیلم‌ساز مجارستانی بِلا تار این رمان را با فیلمنامه‌ای از خود کراسناهورکای به فیلمی ماندگار تبدیل کرد.
شهرت جهانی
نویسنده و منتقد آمریکایی سوزان سونتاگ نقش مهمی در شناساندن کراسناهورکای به خوانندگان جهانی داشت. او پس از خواندن دومین رمان نویسنده، که در ترجمه آلمانی ملال مقاومت (Melancholie des Widerstands) نام دارد، وی را «استاد آخرالزمان» نامید و گفت آثارش یادآور گوگول و هرمان ملویل است. این رمان نخستین کتاب کراسناهورکای بود که به زبان انگلیسی ترجمه شد.
در جهان آلمانی‌زبان، انتشارات «آمان» در زوریخ از سال ۱۹۹۰ ترجمه آثار او را آغاز کرد، و از سال ۲۰۱۰، آثارش در انتشارات «اس. فیشر» منتشر می‌شود. روزنامه‌ی زوددویچه سایتونگ در سال ۱۹۹۹، پس از انتشار رمان جنگ و جنگ (Krieg und Krieg)، او را «خاموش‌کننده‌ی بزرگ چراغ‌ها در پایان هزاره» نامید و فرانکفورتر روندشاو همین اثر را «سوگ‌نامه‌ای بر سرنوشت انسان» توصیف کرد. این رمان روایتگر سفر شخصیت گوشه‌گیر آن، «کُریم»، از استانی در مجارستان به نیویورک است.
اصلاحات در آکادمی نوبل
آکادمی سوئد برای سال‌ها مورد انتقاد بود که بیشتر نویسندگان مرد، سفیدپوست و اهل کشورهای غربی را برگزیده است. پس از رسوایی مربوط به سوء‌استفاده جنسی در سال ۲۰۱۸، آکادمی اصلاحات گسترده‌ای انجام داد و متعهد شد تصمیم‌های خود را به‌گونه‌ای بگیرد که مناطق بیشتری از جهان و توازن جنسیتی بیشتر را در برگیرد. در سال ۲۰۲۴، نویسنده کره‌ای هان کانگ برنده این جایزه شده بود.
جایزه نوبل ادبیات با یازده میلیون کرون سوئدی (حدود یک میلیون یورو) همراه است. مراسم اهدای جوایز در ۱۰ دسامبر، سالروز درگذشت بنیان‌گذار این جایزه، آلفرد نوبل برگزار می‌شود.
(منبع: feb/AFP)
