یک منبع مطلع به کمپین حقوق بشر در ایران گفت سیامک میرزایی، فعال مدنی اردبیلی، از روز شنبه ۲۷ خرداد در اعتراض به بلاتکلیفی، قرار وثیقه میلیاردی و «کارشکنی» دستگاه قضایی در رسیدگی به پرونده‌اش در زندان اوین تهران اعتصاب غذا کرده است.
این منبع به کمپین گفت با گذشت یک سال از بازداشت و صدور حکم در دادگاه نخست، هنوز دادگاه تجدید نظر این فعال ترک برگزار نشده است: «دادگاه پارسال (۱۳۹۵) سیامک را به دلیل فعالیت‌های مسالمت آمیز به ده سال زندان و دو سال تبعید به کرج محکوم کرده و برای آزادی هم قرار وثیقه یک میلیارد تومانی تعیین کرده‌اند، پرونده‌اش بعد از اعتراض به شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر ارجاع شده ولی این شعبه به دلیل این که دادگاه بدوی هنوز دفاعیات و مستندات را به دادگاه تجدیدنظر ارسال نکرده، تا کنون رسیدگی نکرده، یعنی یک سال بازداشت موقت غیرقانونی و وثیقه یک میلیاردی و دادگاه تجدیدنظر هم برگزار نمی‌شود که اقلا آنجا دفاعیاتش را ارائه کند.»
این منبع به کمپین گفت سیامک میرزایی در نامه‌ای به مسئولان زندان اوین اعلام کرده دستگاه قضایی و امنیتی را مسئول جان خود دانسته است.
سیامک میرزایی، مهندس تولیدات دامی و ۳۲ ساله، ۲۴ آذرماه سال ۱۳۹۵ از سوی وزارت اطلاعات در پارس‌آباد مغان از توابع استان اردبیل بازداشت و به زندان اوین در تهران منتقل شد.
منبع مطلع درباره دلایل بازداشت سیامک میرزایی به کمپین گفت: «سیامک در زمینه دفاع از حقوق ترک‌ها در ایران و آموزش زبان مادر و رفع تبعیض علیه اقلیت‌های قومی و زبانی فعال بود، ولی فعالیت غیرقانونی و یا مخفی نبود، فعالیت‌هایی مثل بزرگداشت روز جهانی مادری و اعتراض به تبعیض که در قانون اساسی هم از ازادی‌های هر شهروندی است، ولی وزارت اطلاعات این فعالیت‌ها را علیه امنیت تشخیص داده و او را بازداشت کرده است.»
دادگاه عمومی و انقلاب بهارستان در دی ماه ۱۳۹۵ سیامک میرزایی را به اتهام «تشکیل جمعیت غیرقانونی» به ده سال زندان و دو سال تبعید به طبس محکوم کرد، بدون این که نامی از جمعیت مورد ادعا در پرونده ذکر شود: «اتهام اول که به او تفهیم کردند تبلیغ علیه نظام بود ولی بعدا اتهام تشکیل جمعیت غیرقانونی هم اضافه شد ولی در هیچ جای پرونده اسمی از این جمعیت کذایی آورده نشده است، سیامک اعتراض کرده که اگر جمعیتی هست اسم یا بقیه اعضایش را بگویید و این که کی و چطور تشکیل شده ولی تا الان هنوز کسی جوابی نداده است.»
این منبع به کمپین گفت شرکت در مراسم بزرگداشت روز جهانی زبان مادری، حضور و سخنرانی در مراسم عروسی یک فعال ترک، نوشتن مقاله درباره فدرالیسم و اعتراض به توهین تلویزیون دولتی به ترک‌ها از جمله مواردی است که در حکم صادره به عنوان اتهام مطرح شده است. دادگاه همچنین کتب و مقالات آقای میرزایی را جزو آلات جرم محسوب کرده و حکم به از بین بردن آن داده است.
این منبع به کمپین گفت سیامک میرزایی پیش از این هم به اتهامات مشابه چند بار بازداشت شده و در سال ۱۳۸۹ نیز علیرغم پذیرفته شدن در کنکور کارشناسی ارشد، از ادامه تحصیل محروم شده است.
این فعال مدنی ترک که حدود چهار ماه در سلول‌های انفرادی بند ۲۰۹ وزارت اطلاعات مورد بازجویی قرار گرفته، هم اکنون در بند هشت زندان اوین نگهداری می‌شود.
بین ۱۶ تا ۲۵ درصد جمعیت ایران ترک‌زبان هستند که اغلب در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل و زنجان سکونت دارند. برخی از این شهروندان برخورد حاکمیت با شهروندان ترک‌زبان را توام با تبعیض می‌دانند و منع تدریس زبان‌های غیر فارسی در مدارس را یکی از برجسته‌ترین موارد تبعیض می دانند که همواره با اعتراض بخشی از فعالان مدنی این مناطق روبرو بوده است.
اوایل اسفند ۱۳۹۵ و همزمان با روز جهانی زبان مادری، دادگاهی در شهرستان بهارستان چهار فعال مدنی ترک را به دلیل «فعالیت‌های مسالمت‌آمیز در راستای حفظ و گسترش زبان مادری» مجموعا به ۴۵ سال زندان محکوم کرد.
سازمان فرهنگی ملل متحد، یونسکو، روز ۲۱ فوریه را به عنوان «روزجهانی زبان مادری» در تقویم سالانه خود نام‌گذاری کرده است و سالانه رسانه‌ها در ایران هم در تجلیل از زبان مادری مطالبی منتشر می‌کنند و مراسم پراکنده و غیر رسمی به همین مناسبت برگزار می‌شود.
روحانی رئیس جمهور میانه‌رو ایران در جریان انتخابات ریاست جمهوری روز ۱۳ خرداد ۱۳۹۲ با انتشار بیانیه‌ای وعده داده بود که «موضوع تدریس زبان مادری ایرانیان(کردی، آذری، عربی و…) به طور رسمی در سطوح مدارس، دانشگاه‌ها و اجرای کامل اصل ۱۵ قانون اساسی» اجرا خواهد شد.
اصل ۱۵ قانون اساسی ایران تصریح می کند که استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است.
