علل و عوامل رشد بنیادکرایی اسلام سنی در کردستان

حکم اعدام ۲۰ نفر از پیروان مذهب تسنن کرد که هفته گذشته درزندان رجائی شهر به اجرا در آمد ودهها خانواده را در ماتم وسوگ فزرزندانشان نشاند،باردیگرماهیت سازمان قضائی جمهوری اسلامی را در صدوراحکام ظالمانه وناعادلانه را آشگار ساخت،این بار اعدام شدگان مانند همیشه اعضا یا هواداران سازمانها واحزاب سیاسی وبا سابقه کردستان نبودند،بلکه جوانانی بودند که دارای باورهای تندوتعصب آمیز مذهبی بودند که با نام جهاد وتوحید نامیده میشدند،طبق کیفر خواست دادستانی ،اتهام این گروه ترور امام جمعه سنندج وقتل محیط بانان وهمچنین ارتباط با داعش وعربستان سعودی بود ،در حالیکه بیشتر کسانیکه اعدام شدند ماهها قبل از تروز امام جمعه سنندج وقتل محیط بانان وتشکیل باند داعش در زندان بوده اند، وبرطبق پیامهای عده ای از اعدام شدگان که در سایتها موجود است، اعترافات آنان در زیر شکنجه صورت گرفت است

اکنون پرسش اساسی اینستکه چرا کردستان که در ۷۰ سال گذشته همواره پایکاه آزادیخواهی وعدالتخواهی وسنگراحزاب وسازمانهای چپ،دموکرا ت وقومی با ویژکی های غیر مذهبی بوده ودر طی مبارزات همواره از حمایت توده ای نیز برخوردار بوده اند ،اکنون چه شرایطی پدید آمده که نیروهای مذهبی بنیاد گرا در صحنه سیاسی کردستان فعال شده اند.

برای ریشه یابی وعلل برآمد گرایشات تعصب آمیز مذهبی بخشی ازمردم کردستان ،بررسی کوتاهی از گرایشات مذهبی در کردستان ضروریست.

مردم استان کردستان باستثنای بخشهایی از شهر های قروه وبیجار وشهرهای کردنشین استان استان آذربایجان وبخشهایی از استان کر مانشاهان پیروان مذهب تسنن هستند،این مدهب دارای دوفرقه پر طرفدار بنامهای قادریه ونقشبندیه است که مراسم ومناسک خاص خودرا در خانقاه ها وتکیه ها بجای میاورند هرچند در مذهب تسنن اجتهاد ومجتهد وجود ندارد امازعامت شاخه های اهل سنت را شیوخ برعهده دارند که یطور موروثی در خاندانها ی آنان تداوم مییابد ودر میان مردم از اعتبار ونفوذ برخورداراند.

گرایشات مذهبی در کردستان را درقبل از انقلاب میتوان در سه بخش دسته بندی کرد بخش اول شامل روستائیان ،خرده مالکنین و بازاریان بود که مناسک مذهبی را بجای میاوردند،بخش دوم شامل برخی کارمندان ومعلمان وپیشه وران مدرن بوند که اعتقادات مذهبی داشتند ولی مناسک مذهبی را بجای نمیاوردند بخش سوم شامل برخی از معلمان،کارمندان،دانشجویان،روشنفکران بودند که اعتقادات مذهبی نداشتند.

در خیزش انقلاب وباز شدن فضای باز سیاسی ۳ گرایش مذهبی اهل سنت در کردستان ظهورکردند،گرایش اول را طرفداران احمد مفتی زاده تشکیل میدادند مفتی زاده ساکن سنندج بود ومدتی در ارتباط باخزب دموکرات کردستان زندانی شده بود که پس ار آرادی به تحصیل در حوزه های مذهبی اهل سنت پرداخت ، احاطه او به مسائل مذهبی وتوانایی او در سخنوری وپوشیدن لباس کردی وسخنرانیها بزیان کردی موجب محبوبیت او درمیان روستاییان وبازاریان وبخشهایی ارمردم شهری شد بطوریکه هزاران نوار او در سراسر کردستان توزیع میشد مفتی زاده طرفدار ایجاد جمهوری اسلامی برهبری حمینی بود وبشدت با نیروهای چپ مخالفت میکرد،رهبران جمهوری اسلامی قبل از انقلاب وسالهای اولیه انقلاب با زیرکی وفرصت طلبی از موقعیت مفتی زاده وهواداران او استفاده کرده ،چنانکه بهنگام ورود خمینی به قم اودومین سخنران پس از خمیمی بود همچنین از هواداران ناآگاه تهیدست او در ایجاد سازمان پیشمرگان مسلملن کرد سود جستند، درتهران نیز هواداران مفتی زاده چادری را نزدیک درب بزرگ دانشگاه برپا کرده بوند وکتابها ونوارهای اورا عرضه میکردند مسئول چادر فردی بود بنام جمال فلسفه با ویژکیهای لمپنی که خود ویارانش از چماقدارانی بودند که در برخورد با دانشجویان نقش فعال داشتند. مفتی زاده از جمهوری اسلامی توقع داشت که بپاس خدماتش در حمایت از جمهوری اسلامی ومخالفت با سازمانهای چپ در کردستان صاحب جاه ومقام باشد،اما جمهوری اسلامی که پایه های قدرت خودرا در کردستان با سرکوب وکشتار تقریبا تثبیت کرده بود دیگرمفتی زاده برایش مهره سوخته ای بیشتر نبود،مفتی زاده که چنین مورد بی مهری واقع شده بود بتدریج به مخالفت با جمهوری اسلامی پرداخت ،جمهوری اسلامی که هیچکونه مخالفتی را بر نمی تابید مفتی زاده را دستکیر کردوپس از ده سال زندان وشکنجه باتنی رنجور وبیمار ازز ندان آزادشد وپس از سه ماه در گذشت.گرایش دیگر سپاه رزگاری نام داشت که رهبری آنرا شیوخ بغایت واپسگرا با کمک مالکین بعهده داشتند واعضای آنرا افراد نا آگاه وتهیدست ودراویش تشکیل میدادند سپاه رزگاری بشدت ضد نیروهای چپ بود وبا جمهوری اسلامی نیز مخالف بود این سپاه بوسیله کومله خلع سلاح ومتلاشی شدند

گرایش دیگر را شیخ عز الدین حسینی وهواداران او تشکیل میدادند،شیخ عز الدین حسینی قبل ار انقلاب امام جمعه مهاباد بود او با ساز مانهای چپ بویژه کومله ارتباط نزدیک داشت ودر میان روشنفکران وسازمانهای چپ از محبوبیت برخوردار بود وبه قانون اساسی رای نداد وبه مخالفت با جمهوری اسلامی برخاست و سر انجام به کشور سوئد پناهنده شد و.چند سال پیش در گذشت.

علل وعوامل رشد بنیادگرایی اسللام سنی در کردستان

۱تاثیر بنیاد گرایی کردستان عراق بر کردستان ایران:پس ازحمله اول امریکا به عراق که اعلام پرواز ممنوع برخاک عراق رادرپی داشت ،کردستان عراق از استقلال نسبی برخوردار شد،قدرتهای منطقه ای یعنی ایران،اسرلئیل،ترکیه وعربستان ،کردستان عراق را که از توان مالی بخوردارنبودرا پایگاه مناسبی برای توسعه ونفوذ خوددر منطقه یافتند، یکی از پیامد ها ونتایج نفوذ این قدرتها ایجاد سپاه انصار الاسلام توسط عربستان بود این سپاه در آغاز تمام اماکن مقدس وارامگاه شیوخ را با خاک یکسان کرد ومقررات اسلامی را در حوزه نفوذ خود مانند منع مشروب فروشی برقرار کرد وعده ای از پیروان آئین ایزدی را یقتل رساند ودر یک شبیخون به یکی از پایگاههای اتحادیه میهنی 42 مفر از اعضای این حزب را سر بریدند،اعضای این سپاه در کردستان ایران به تبلیغ پرداختند و عده ای از جوانان متعصب ونا آگاه را ساز ماندهی کردند

۲سرکوب شدید احزاب وسازمانهای سیاسی کردستان:در اوایل دهه 60که سازمانهای سیاسی بعلت سرکوب شدید ودر امن ماندن مردم روستاها وشهرهای کردستان از تهاجم مغول گونه رژیم که نمونه های وحشیانه آن چندین بار روی داده بود ، ناچار خاک ایران راترک کرده وبه آنسوی مرزهارفتند،کردستان پس از خروج نیروهای سیاسی تبدیل به یک زندان سراسری شد دستگریها وشکنجه ها تداوم یافت و رژیم افزون برسر کوب به اعمال جنایتکارانه دیکری هم دست یازید وتلاش کرد جوانان را به اعتیاد به مواد مخدر وادارد ،چنانکه رحیمی استاندار کردستان با مباهات گفته بود اسلحه را ازجوانان کرد گرفتم وآنانرا آلوده اعتیاد کردم ،در چنین شرایطی که رژیم هیچگونه حرکت وتجمعی را تحمل نمیکرد وصدیق کبود وند ودیگر هواداران حقوق بشر سالهاست زندانی اند،تنها مساجد وتکایا وحانقاه ها هستند که ازحق تجمع برخوردارند از درون این تجمع ها گروههای اسلامی تندرو ومتعصب پدید آمدند

۳تبعیضات مذهبی:حدود ۱۵ تا۲۰درصدمردم ایران پیرو مذهی تسنن هستند که بیشترین میزان این جمعیت در کردستان زندگی میکنند،پیروان مذهب تسنن در هیچکدام از سازمانهای اجرایی،قضایی ،نظامی،امنیتی وانتظامی از موقعیت ومسئولیت بالایی برخوردار نیستند ودر تمام استخدامها اولویت با پیروان تشیع است،نمایندگان مجلس که از مناطق اهل سنت برگزیده میشوند همه از دست نشاندگان رژیم هستند،در شهر تهران که حدود یک ملیون نفراهل تسنن در آن زندگی میگنند هنوز اجازه ساخت یک یک مسجد را ندارند تبعیضات ناروا بدیهی است که بر برخی ازجوانانمذهبی در بافراط کشاندن آنها اثر گذار خواهد بود

۴بیکاری: بیکاری مشکل اساسی بیشتر جوانان وخانواده ها در سراسر میهن مان است که تمامی جوانان را از بیسواد وکم سواد تا فارغ التحصیلان دانشگاهها را در میکیرد اما سهم مناطق سنی نشین باستثنای ترکمن صحرا از همه بیشتر است ،نسبت وجودکار خانه ها وکارگاههای کار آفرین در کردستان بمراتب کمتر از استانهای دیگرند ،جوانان کردستان از فرط بیکاری یه شهرهای دیگر کوچ میکنند جنانکه اغلب کارگران ساختمانی تهران وشهرهای بزرک را کارگران جوان کرد تشکیل میدهند یا روی آوردن جوانان به شفل سخت وخطرناک کولبری خود داستانیست پراز آب چشم،بیکاری همواره بحران زا وعصیان زاست بعضی از جوانان مذهبی متعصب نیز در ازای بدست آوردن پول وتامین هزینه های زندگی وارد باندهای بنیاد گرایی میشوند.

۵اهانت به مقدسات:برخی از ملایان در منابر ومساجد وسایتها،توهین های زشت وزننده ای را به مقدسات اهل سنت روا میدارند،عایشه همسر پیامبر ودختر خلیفه اول را زانیه وبد کاره مینامند،آخوندی بانام بی مسمای دانشمند که از دانش اخلاق بی بهره است اهل تسنن را حرامزاده مینامد وجوانان اهل تسنن را عامل توزیع مواد مخدر میداندودر بعضی مساجد ومنابر مراسم عمر کشان را با رقص وپایکوبی برگزار میکنند واز انتساب هرگونسبت زشت وزننده به خلیفه دوم ابایی ندارند، برای تمامی جوانان مذهبی بنیاد گرا این این توهین ها قابل تحمل نیست و بعضی جذب باندهای بنیاد گرا میشوند

۶تحریکات وتبلیعات قدرتهای منطقه وباندهای بنیاد گرا:

خاورمیانه بعلت موقعیتهای اقتصادی واسراتژیکی خود از دیر باز مورد توجه قدرتهای بزرگ ومنطقه ای بوده است،این قدرتها همواره در سیاستهای این منطقه دخالت کرده وبخاطر منافع خود از دیکتاتوریها وحرکتهای ارتجاعی برعلیه مردم حمابت کرده اند،در سالیان اخیر که خاور میانه در آتش جنگ میسوزد این دخالتها شدت گرفته وخاور میانه تبدیل به جولانگاه قدرتهای بزرگ ومنطقه ای شده وجنگهای نیابتی دراین کشورهای ویران شده همچنان ادامه دارد، در این میان رقابت وجنگ نیابتی بین پادشاهی عربستان .جمهوری اسلامی دوحاکمیت واپسگرا وجنگ افروز که نمایندگان سنی بنیادگرا وشیعه سلطه طلب هستند در تمام جبهه ها در جریان است، پادشاهی عریستان در کشور فقر زده ودیکتاتوری پاکستان با پرداخت رشوه های کلان به ژنرالهای فاسداین کشورهزاران مدرسه قران در پاکستان ایجاد کرده ، کودکان ونوجوانان فقیر وتهیدست این کشور طعمه های مناسبی برای این مدارس وحشت آفرین ومرگ آفرین هستند،دراین مدارس،شقاوت وآدمکشی را به نو باوگان میاموزند ، این کودکان ونو جوانان مسخ شده پس از فارغ التجصیل شدن از مدارس جهل وقساوت راهی جبهه های جنک میشوندتا سر انسانها را از بدن جدا کنند ویا در قفس به آتش بکشند ودختران وزنانرا پس از تجاوز در بازارها بفروش برسانند،از سوی دیگرجمهوری اسلامی باصرف هزینه های گزاف واعزام ملایان به کشورهای اسلامی وراه اندازی کانالهای تلویزیونی تلاش میکند تا برجمعیت شیعیان بیافزاید درحالیکه درشهر قم ام القرای اسلام یکهزارم مرددم هم در نماز جماعت شرکت نمیکننددراین میان این انسانهای نا آگاه مسلمان هستند که قربانی دوحاکمیت توسعه طلب میشوندهردو دسته با نام اله اکبر رودر روی یکدیگر قرار میگیرند وهمدیگر را میکشند تا حکام تهران وریاض به خواسته های توسعه طلبانه خود دست یابند ،در بحرین وعربستان شیخ عیسی وشیخ نمر را میکشند ودرایران به تلافی 20 نفر را اعدام میکنند ،همانگونه که جمهوری اسلامی درپی توسعه طلبی خوددر کشورهای یمن وبحرین وعربستان اغتشاش میافریند دولت ارتجاعی عریستان که در این زمینه ید طولایی دارد ودر مناطق سنی نشین کردستان وبلوچستان سیت به تحریکات وجذب نیرو میزند

۷فساد وبی عدالتی در دستگاه قضایی:دستگاه قضایی جمهوری اسلامی بدون رعایت کوجکترین حقوق انسانی وشهر وندی دگر اندیشان را مورد تعقیب وآزار وشکنجه قرار میدهد،دستگاه قضایی هیچگاه از یک روند عادلانه ومنصفانه درقضاوتها برخوردار نبوده وباصور اجکام ظالمانه شهر وندان را به حبسهای کوتاه مدت وبلند مدت ویا احکام قرون وسطایی مانند شلاق ،قطع اعضای بد ن واعدام محکوم میکند وهیچکاه زمینه جرمها را که خود عامل اصلی در پدید آوردن آن است رادر نظر نمیگیرد ،دادگاهها ی فعالین سیاسی اغلب بدون وکیل مدافع برگزار میشود وحتی گاهی وکلا با تهدید ناچارنداحکام ظالمانه موکلین خودرا تایید کنند،چنانکه احمدی نیاز وکیل چند نفر از اعدام شدگان اخیردر یک مصاحبه تلویزیونی نه بعنوان یک وکیل بلکه بعنوان دادستان احکام صادره را عادلانه خواند شقاوت وبیرخمی دستگاه قضایی یکی از عواملی است که گرایشات تندروانه رابر می انگیزد.

درشرایط کنونی کردستان که بنیاد گرایی به علل ذکرشده در حال رشداست ودر ممنوعیت سازمانهای سیاسی و تلاش بخشهایی از حاکمیت برای دامن زدا به اختلاف شیعه وسنی متاسفانه احتمال تشدید این بحران زیاد است،ننها راه مقابله بااین حرکت ویرانگر وفاجعه آفرین ایجاد نهادهای مدنی ومشارکت هرچه بیشتر مردم در این نهادهاست ،در کردستان با تمام خفقان موجود نهادهای مدنی در حال شکل گیری اند حضور وجذب جوانان دراین نهادها وگستزش آنان میتواند نقش موثری در ارتقای سطح آگاهی جوانان داشته ومیتواند مانع از گسترش ورشد باندهای بنیاد گرا شده واز عرق شدن جوانان در گرداب هولناک بنیاد گرایی جلو گیری کند