مدتى است در فكرم چگونه مى‌توانم از حضور موسيقى و رقص فلامنكو بر پرده سينما بنويسم كه نوشته‌ام تنها جنبه‌ى يك نوشتار تحقيقى پيدا نكند و انتقال دهنده‌ى صدا و تصوير فلامنكو نيز باشد، تا هم گویاتر حرفم را بزنم، و هم خواننده مطالبم را به شنیدن و دیدن هنر فلامنکو دعوت کنم. راه را در بازنگرى فيلم‌هائى كه هنر فلامنكو در آنان دخيل است يافتم، اين‌بار البته به‌قصد انتخاب صحنه‌هائى كوتاه از آنان تا لابلاى نوشته‌ام، آواى موسيقى گوشنواز فلامنكو را بشنويد و جلوه‌ى چشمگير رقص فلامنكو را ببينيد.
اين سرى مطالبِ "نوشتارى-صوتى-تصويرى" را با معرفى يكی از برجسته‌ترين چهره‌هاى هنرى فلامنكو كه حضور فعالى بر پرده سينما نيز داشته است آغاز مى‌كنم: لولا فِلورِس، خواننده و رقصنده‌ى فلامنكو، و بازيگر سينما.
مجسمه‌ى لولا فلورس در شهر زادگاهش "خِرِز" در جنوبى‌ترين نقطه ى آندلس، اسپانيا
معمولا وقتى از فلامنكو در سينما ياد مى‌شود همه به‌ياد دو فيلم بسيار معروفِ "كارمن" و "فلامنكو" مى‌افتند كه هر دو ساخته‌ى كارگردان صاحب‌نام اسپانيائى "كارلوس سائورا"ست. يا فوقش اسمى از فیلم "بِنگو" برده مى‌شود كه كارگردان بسيار خلاقش خود از كولى‌هاى فرانسه است؛ "تونى گَت‌ليف".
ولى واقعيت اين است كه سابقه‌ى حضور فلامنكو بر پرده سينما بسيار قديمى‌تر و فراوان‌تر از اين‌هاست. شايد علت اصلى بى‌توجهى به‌اين سينما اين باشد كه در اغلب فيلم‌هاى مربوط به كولى‌ها از رقص و آواز گيراى فلامنكو صرفا براى جلب مشترى استفاده شده و فيلم‌ها از استحكام كافى در ساختار سینمائی و داستانى برخوردار نيستند. اما حتى در همين دسته فيلم‌ها نيز گاهى رقص و آواز فلامنكو بصورت يك اپيزود، بسیار چشمگير از كار در آمده كه نمى‌توان از ارزش هنرى موسيقى و رقص آن صرفا به دليل كم‌ارزشى ساختار داستانی و سينمائى فيلم چشم پوشيد.
و البته هستند فيلم‌هاى ديگرى كه شايد امروزه كمتر شناخته شده باشند ولى از نظر ساختار سينمائى نيز بسيار قوى و زيبايند مثل فيلم "لوس تارانتوس" كه در آينده مستقلا به آن خواهم پرداخت.
و حالا بروم سر وقتِ لولا فلورس كه حدود بيست‌سال پيش در سن هفتادودو سالگى درگذشت و دو دختر هنرمندش، لوليتا و روزيتا فلورس هر دو از خوانندگان فلامنکو و بازیگران نامدار در اسپانیا هستند.
پیش از این که بیشتر از زندگی لولا فلورس بنویسم بیائید این کلیپ سی ثانیه‌ای را ببینید تا بدانید با چه موجودی طرف هستید!
لولا فلورس در این کلیپ کوتاه از غمی می‌خواند که در دل دارد. غمی که به‌قدرت یک گردباد در رگ‌هایش جاریست. غمی که به سایه‌ی سیاهی ماننده است؛ و به کویری از ماسه؛ و به اسبی رمیده، که نمی‌داند دارد به کجا می‌گریزد.
ترانه‌ی غم یکی از مشهورترین کارهای اوست که نه‌تنها اجراهای مختلفی بر صحنه داشته، بلکه یکی از ترانه‌های معروف فیلمی سینمائی است با عنوان "افسون".
افسون در سال ١٩٤٨ توسط "کارلوس سرانو دِ اوسما" ساخته شده که دارای داستانی ملودرام از زندگی کولی‌ها و هنر فلامنکوست. اهمیت فیلم در اصل در صحنه‌های رقص و آواز لولا فلورس و زوج هنری نامدارش "مانولو کاراکُل" است. این زوج هنری در چندین فیلم دیگر نیز با هم خوانده و رقصیده‌اند.
پیش از اینکه کمی از خط قصه‌ی فیلم بگویم بیائید یک صحنه کوتاه از بازی این دو هنرمند فلامنکو را در فیلم افسون ببینید.
این صحنه‌ای است که مانولو از اینکه بدون لولا نمی‌تواند زندگی کند می‌نالد. مانولو در فیلم معلم رقص لولا و عاشق دل‌خسته‌ی اوست ولی لولا در احساس عشق با او سهیم نیست. مانولو از غم این عشق بی‌فرجام، لولا را ترک می‌کند و به الکل پناه می‌برد. لولا در فیلم بعنوان خواننده و رقصنده به شهرت می‌رسد و در دنیا می چرخد و وقتی به اسپانیا برمی‌گردد، مانولو که قادر به فراموش کردن او نیست به کنسرت لولا می‌آید و همان‌جا در پای صحنه از شدت هیجان دچار سکته می‌شود.
در آخرین صحنه‌ی فیلم، لولا به دیدار مانولو در بستر مرگ می‌رود و مانولو آخرین جمله پیش از مرگش را این گونه بیان می‌کند: من و تو از نو شروع می‌کنیم و کاری تماشائی ارائه خواهیم داد.
و قصه‌ی فیلم افسون با مرگ مانولو و ترک کار هنری لولا پایان می‌گیرد.
◊
چندی پیش یکی از نوه‌های لولا فلورس فیلمی تلویزیونی در مورد مادربزرگش ساخت که از تلویزیون اسپانیا پخش شد. در پایان این فیلم یک ساعته، "اِستریا مورنته"، یکی از نامدارترین و خوش‌صداترین خوانندگان امروز فلامنکو ترانه‌ای به یاد لولا فلورس خوانده است با عنوان "برای لولا".
استریا مورنته با حس لطیفی که در صدایش است در این ترانه به عنوان‌های بسیاری از ترانه‌های قدیمی لولا فلورس اشاره دارد و برای کسانی که با ترانه‌های او آشنایند خاطرات دوران شهرت و محبوبیتش را زنده می‌کند. در فرازی از این ترانه استریا مورنته در باره لولا فلورس این‌گونه می‌خواند:
او همواره مادونای گلهای رُز را به یاد می‌آورد
مادونای لبخندهای جاودانه
مادونای قلب با شکوه ...
ملکه‌ی فطری
ملکه‌ای با ردای دنباله‌دار
لولا، لولا، لولا، لولا ...
