شیرین نشاط متولد ۱۹۵۷ در قزوین است و در سال ۱۹۷۲ و پیش از انقلاب به آمریکا مهاجرت کرده است و در آنجا در زمینه عکاسی و سینما تحصیل کرده است . از سال ۱۹۷۲ تاکنون، شیرین نشاط فقط یک بار و آن هم پس از انقلاب به ایران سفر کرده و تضاد دو دنیا و تفکیک جنسیتی و به خصوص مسئله ی حجاب زنان بر آثار او تاثیر تکان دهنده ای گذاشته است.
شیرین نشاط در سطح جهانی بسیار شناخته شده است. او یک عکاس هنری و فلیمسازی در زمینه ی ویدئوی هنری است. شیرین نشاط نمایشگاه های بسیاری در سطح جهانی داشته است و جوایز معتبر بسیاری را از آن خود کرده است.
شیرین نشاط در نیویورک سکونت دارد.
Au centre
معرفی ویدئوهای شیرین نشاط
***
اولین اثری که از شیرین نشاط دیدم
"اوج"، بود که مرا شیفته ی خود کرد.
***
"اوج"
Justifier
"اوج" دو ویدئوی بی کلام سیاه و سفید و همزمان با هم و مقابل هم، و هر یک به مدت سیزده دقیقه است. موسیقی فیلم از سوسن دیهیم است و پر از نغمه و ندبه و صداهایی لالایی مانند و یا پچپچه های بی کلام زنانه!
زنان همگی با چادر سیاه بر سر، توی برهوت صحرا هستند و مردان همگی با پیراهن سفید بر تن به قلعه ای هجوم می آورند.
زنان در صحرا (صحرای سیناست این یا کجاست این برهوت؟) و مردان در شهر و کوچه!
زنان ساکن اند و مردان در جنب و جوش و درگیر با خود!
ناگهان زنان هلهله می کنند و مردان صدایشان را می شنوند و ساکت می شوند!
زنان با نوشته هایی نقش شده بر روی دست که گاه شبیه آیاتی قرانی است و گاه اشعار فروغ فرخ زاد یا طاهره صفارزاده، با خاک خشک تیمم می کنند. مردان در چشمه وضو می گیرند.
زنان با چادر سیاه بر سر در سکوت و در برهوت نماز می گذارند. صدای مردانه ی اذان می آید و مردان نماز می خوانند.
ناگهان در جانب زنان شوری است، انگار صدای پایکوبی و جشن می آید. مردان، وارد قلعه می شوند.
زنان در ساحل می دوند. آیا رسیدن زنان به ساحل دریا پس از آن برهوت، سفری در جستجوی سرزمینی موعود (برای زنان) و در آن سوی آبها نیست؟ مردان بر فراز قلعه و در بلندی در کنار توپهای جنگی ایستاده اند و از آن بالا به آنها نگاه می کنند.
زنان قایقی را پیدا می کنند و به آب می اندازند. (قایق نجات نیست؟) مردان در کنار توپهای جنگی از دور آنها را نظاره می کنند.
گروهی از زنان سوار قایق می شوند. مردها در اوج بلندی خود به فرار زنها می نگرند.
شش زن در قایقی که بر روی آب شناور است به سوی افقی ناشناخته می روند. مردان بر فراز دژ ایستاده اند و رفتن آنها را نظاره می کنند.
دور شدن شش زن در قایق و به سمت افق ناشناخته و نگاه مردان که آنها را بدرقه می کند. آیا سفر این شش زن با قایق به آن سوی آبها و جستجوی شهری در پشت دریاها، نمادی از مهاجرت زنان برای یافتن سرزمینی از آن خود نیست؟
***
برای آشنایی با
شیرین نشاط نمونه ای کارهای او را می توانید در اینجا ببینید.
پرونده کارهایش اینجاست.
ویدئوهایی از آثار شیرین نشاط از جمله بخش "زرین کلاه" از فیلم بلند "زنان بدون مردان" را در اینجا ببینید
در ویدئوی دیگری که در واقع از دو ویدئوی کنار هم تشکیل شده است تفکیک جنسیتی و حجاب و پرده ای که بین زن و مرد در جوامع اسلامی سد راه است تجسم عینی یافته است. از کنار پرده، زن و مرد، دزدانه به هم نگاه می کنند.
زن و مرد بیرون می آیند و به راه می افتند، اما انگار دنیای شان همیشه در کنار هم ولی از هم جداست. آن دو برای لحظه ای به
هم می رسند و دو دنیا با هم تلاقی پیدا می کند ولی این فقط برای لحظه ای است چون به نظر می رسد تقدیر مسیر زن و مرد را از هم جدا کرده است.
در پایان سرانجام هر یک به مسیری در جهت مخالف با دیگری می رود در حالی که مدام چشم به پشت سر دارد و نگاهش پی جفتش می گردد.
"اوج" بازتاب تضاد دو دنیای زنانه و مردانه از طریق نمایش دو ویدئوی موازی سیاه و سفید و به صورت هم زمان است. دو دنیایی که با هم ارتباط ندارد و با هم تلاقی پیدا نمی کند. آنها فقط شاهد و ناظر دنیای دیگری که در کنارشان اتفاق می افتد هستند. هر گاه به تماشای یک دنیا می نشینیم از دیدن دنیای دیگر غافل می مانیم و برای دیدن فیلم و داشتن برداشت درستی از آن نیاز به دیدن مجدد آن سوی پرده و یا آن دنیای دیگر است.
در آثار شیرین نشاط ، تفکیک جنسیتی و حجاب، دو مشکل عمده جوامع اسلامی، به شکل هنری و با زیبایی و قدرت تمام خود را نشان می دهد. دو دنیایی که به دیگری بی توجه نیست ولی حق پرده برداری و یا شکستن مرزها و دیوارها و تابوها را ندارد مدام و هر لحظه در فیلم ها و عکس های شیرین نشاط رخ می نماید. "اوج" دیالوگ ندارد، درست مثل جامعه که زنان و مردان که با هم دیالوگی ندارند. در اکثر ویدئوهای مضاعف شیرین نشاط، حرکت ها گروهی و جمعی است.
ر ویدئوی دیگری دو دنیای رو در رو:
مرد سپیدپوشی که با کلام و رو به دوربین آواز می خواند و زن سیاه پوشی پوشیده در حجاب که پشت به دوربین مجموعه ای نغمه های بی کلام ندبه مانند را برای سالنی خالی بیان می کند نمایانگر چیست؟ چیست این بیقراری و این همه تفاوت؟
شیرین نشاط با الهام از کتاب
«زنان بدون مردان » نوشته شهرنوش پارسی پور،
فيلم زیبایی ساخته است که سرگذشت پنج زن ايرانی را در طول تابستان سال ۱۳۳۲ بيان می کند.
حرف های شیرین نشاط را در مورد فیلم "زنان بدون مردان" در اینجا بخوانید و ویدئوی بخش های
"زرین" و "مونس" و "فائزه" و "فرخ لقا" و "مهدخت" را ببینید. خانم پارسی پور در صحنه ای از فیلم "زنان بدون مردان"، در نقش خانم رئیس روسپیخانه ای که زرین در آنجا کار می کند ایفای نقش کرده است و در فیلم ظاهر می شود.
درباره کتاب «زنان بدون مردان » اثر شهرنوش پارسی پور به تازگی مطلبی (نگاهی به "زنان بدون مردان") نوشته ام که در ویژه نامه شهرنوش پارسی پور منتشر شده است. در حال حاضر، هنوز فیلم سینمای "زنان بدون مردان" از شیرین نشاط را به صورت کامل ندیده ام ولی سال گذشته دو بخش از فيلم که «فائزه» که سیزده دقيقه و فيلم «مونس» دوازده دقيقه است و بخشی از سرگذشت دو تن از پنج زن را به تصوير می کشد در نمايشگاه گالری ژروم دورمون به نمايش در آمد. در اين دو بخش، شیرین نشاط وقایع تاریخی انقلاب اسلامی و کودتای بیست و هشت مرداد و شکل گیری جنبش زنان را با تصاويری بسیار شاعرانه و قوی نشان می دهد. عکس بالا متعلق به فائزه و امیرخان در "زنان بدون مردان" است.
بر این گمانم که اگر اسکاری برای ایرانیان در کار باشد شایسته ترین فرد برای گرفتن این جایزه، شیرین نشاط است.
برای اطلاعات بیشتر به لینک زیر مراجعه نمائید.
http://chachmanbidar.blogspot.com/2009/02/blog-post_3982.html