نلسون ماندلا نماد مبارز برای رهائی انسان درگذشت!

رئیس جمهور آفریقای جنوبی ژاکوب زوما در عصر پنج شنبه، 5 نوامبر 2013 از طریق رادیو و تلویزیون خبر درگذشت نلسون ماندلا را اعلام نمود. ماندلا در هنگام مرگ 95 سال داشت. او در روستای مِوِزو(1) از قبیله مادیبا(2) پا به حیات گذاشت. قبیله مادیبا یکی از بزرگترین قبایل بعد از قبیله "زولو"(3) است. پدرش کمی بعد از تولد ماندلا بخاطر " عدم همکاری" با استعمار گرایان سفید پوست به تبعید فرستاده شد. در 9 سالگی به توصیه سران قبیله به مدرسه میرود. معلم سفید پوست او از میسیونرهای مذهبی، نام نلسون را بجای "رولیه هلاله" که بمعنی " اخلالگر" است را برای ماندلا انتخاب نمود. نلسون در مدرسه سفید پوستان با کتابهای "هندل"،"داستایفسکی"، "شکسپیر"و در جوانی به مطالعه آثار "چه گوارا" و "کلوز ویچ ،استراتژ ارتش پروس" میپردازد. هنگامیکه در زندان بود به مطالعه دروس حقوق روی میآورد و در زندان از طریق آموزش مکاتباتی موفق به در یافت دو مدرک تحصیلات عالی میشود. این موضوع همواره مورد شوخی همبندان او بود که زندان "روبن آیلاند" را به "دانشگاه روبن آیلاند" نامیدند(4). نلسون در زندان زبان" آفریکانر"، زبان سفید پوستان را میآموزد و تاریخ و ادبیات "دشمن" را مطالعه میکند. او از همبندانش میخواهد که مثل او به اینکار روی آورند. زیرا یک روزی برای " همزیستی همه مردم کشورمان از جمله آفریکانرها لازمست". شاید باین خاطر باشد که او را با "گاندی"،"دالائی لاما" و "مارتین لوترکینگ" مقایسه و همسنگ ارزیابی میکنند. در اقصی نقاط جهان خیابان، دانشگاه و مدارس،میادین و پارکها بنام او ثبت شده و میشوند. نلسون ماندلا از اینکه او را در حد " نیمه خدا" ارزیابی میکنند،گلایه میکرد و میگفت که او نه "امامزاده" و نه "پیغمبر" است. برعکس او به" خطاها،کمبودها و کم حوصلگیها"یش تاکید میورزید. او خود را همانند دیگران میدانست" مرد گناه کاری که سعی در تصیح خود دارد". او نه فرستاده خدا بود و نه ملائکه ای از آسمان به زمین آمده. او حتی پاسیفیست و مسالمتجو نبود. بلکه یک انسان بود همانند دیگران. او بعد از 27 سال زندان، در 11 فوریه 1990 آزاد شد. این مرد استثنائی ازهمان آغاز آزادی، منادی و سخنگوی همه سرکوب شدگان روی کره زمین نامیده شد.بویژه بیان پنج جمله در پایان روز محاکمه اش در سال 1964 برای همیشه و همه کسان نمادین شد: "من زندگی خود را در مبارزه برای مردم آفریقا وفق نمودم. من علیه برتری جوئی سفید پوستان و سیاه پوستان مبارزه کردم. آرمان و ایده آل من برای یک جامعه دموکراتیک و آزاد که در آن همه افراد با هم در توازن و با فرصتهایی برابر زندگی کنند،میباشد. این آرمان من است که امیدوارم به آن دست یابم و درآن زندگی کنم. من اما اگر لازم باشد برای دست یافتن به آن ایده آل حاضر به مردن هستم". شش هفته بعد از محکومیتش به مرگ با یک درجه تخفیف همراه هشت همبند خود با اتهام "خیانت و تلاش برای سرنگونی دولت" سفید پوست، به زندان ابد محکوم شدند. هر چند که او قبل از اعلام نهائی حکمش اطلاع نداشت و با این فرض که اگر به اعدام محکوم شد،این جمله را بیان داشت که: " میل دارم همه کسانی که در اینجا حضور دارند،بدانند که من به مثابه یک انسان به ملاقات سرنوشتم میروم". او با آگاهی از موقعیت و جایگاه تاریخی خود، بقول دوستانش "تا حد تکبر و غرور آمیز" در این بیداگاه سفید پوستان اعلام میکند که :" شما همه چیز را میتوانید بر من تحمیل کنید، اما نه بر دیانت و کرامت من". او خواستار احترام به او و همه همبندانش بود.
نلسون ماندلا، مردی مسالمتجو یا یک مبارزمسلح؟
در سال 1944 بمناسبت تاسیس گروه جوانان" کنگره ملی آفریقا" ماندلا در تدوین مانیفست آن فعالانه شرکت میکند. محور بیانیه در برگیرنده تفسیر جهان "بمثابه یک بدن که به سمت تعالی و توازن پیش میرود"دور میزد. این ایده راه خود را تا تدوین قانون اساسی جدید ملت آفریقای جنوبی در سال 1996 طی نمود.
این ایده آل مبارزاتی اما با نهادینه کردن نظام آپارتاید در سال 1948 و ایجاد شهرهای سیاه پوست نشین "بانتوستان"(5) و محروم کردن از حقوق اولیه و کشتار سیاهان، شکنجه و زندانی آنان بخاطر اعتراض به این قانون غیرانسانی به سوی تصمیم گیری ای میرود که از مرد مسالمتجو یک جنگجو میسازد. ماندلا پس از کشتار67 سیاه پوست در شهر "شارپ ویل" در مارس 1960، خواهان تجدید نظر استراتژی" عدم خشونت" "کنگره ملی آفریقا" که بعد از نیم قرن به نتایج مطلوب نرسید، شد. او در سال 1961، جنبش شاخه نظامی "نیزه ملت" را تاسیس نمود. بعد از سفرهای مخفی به چند کشور آفریقائی از جمله الجزایر، در سال 1962 به اتیوپی وارد شد. هنگام برگشت به کشورش در آگوست1962، توسط یک مامور نفوذی "سیا" به مقامات حکومت آپارتاید معرفی و دستگیر شد. او به اتهام ترک مخفیانه از کشور به 5 سال زندان محکوم شد. اما در سال 1964 به اعدام و سپس یه زندان ابد محکوم گردید.
18 سال بعدتر یعنی در سال 1985، حاکمیت سفید پوست در قدرت متوجه میشود که پایه های نظام آپارتاید در حال لرزش و فروپاشی است. "پیتر بوتا" رئیس جمهور وقت آپارتاید به ماندلا پیشنهاد آزادی در قبال چشم پوشی از سیاست و فراخوانش به مردم برای پرهیز از خشونت نمود. ماندلا اما هر باره پیشنهاد"بوتا" را رد نمود.رژیم آپارتاید در نوامبر 1985 پیشنهاد گفتگوی مستقیم به ماندلا نمود او اما باز هم رد نمود. ماندلا در جواب میگوید" فقط انسانهای آزاد میتوانند وارد مذاکرات شوند". گفتگو با زندانبانان،حتی وزرای سفید پوست که به زندان من میآیند آری. اصلاحات جزئی و دادن چند امتیاز به سیاه پوستان هرگز".
شرایط بین المللی، پرخاشگوئی علیه آپارتاید و تحریمهای بین المللی علیه قدرت سفید پوستان، منجر به تغییر توازن نیرو در آفریقای جنوبی شد. حالا این ماندلا و همرزمانش هستند که شرایط را برای خروج از زندان تعیین میکنند. اودرخواست میکند که فعالیت کنگره ملی و متحدین کمونیست و سندیکالیستها باید بار دیگر رسمی شوند.همه زندانیان سیاسی آزاد شوند، شهرهای اجبارنشین سیاه پوستان"بانتوستانها" برچیده شوند، قانون دموکراتیک" یک انسان، یک رای" مورد پذیرش قرار گیرد.
چهار سال بعد نظام آپاتاید به بن بست رسید و اینک رئیس جمهور آپارتاید، "فردریک دو کلرک" همه شرایط را میپزیرد. و در 11 فوریه 1990 ماندلا و همبندانش از زندان آزاد میشوند.
ماندلا در 10 ماه مه 1994 با کسب 62.6(شصت دو ممیز شش) درصد به مقام ریاست جمهوری آفریقای جنوبی بدون آپارتاید انتخاب میشود. او در نخستین سخنرانی اش بعد از انتخاب به ریاست جمهوری اعلام نمود: " این کشور زیبا دیگر هرگز زیر اختناق این یا آن قرار نخواهد گرفت.بشریت قادر به درک چنین دستاوردی نخواهد بود. آزادی باید در همه جا حاکم گردد".
او به راستی به ملاقات سرنوشت انسان رفت. مندلا اگر دیروز نماد مبارزه علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی و همه نوع بشر بود،امروز اما مرگ او غمی برای همه بشریت است.
امروزه آینده آفریقای جنوبی و پایداری از میراث دموکراتیکی که او بر جای گذشت،مورد سئوال است. با توجه به نابرابری ها و بی عدالتی که در جمهوری "رنگین کمان" و این هم غالبا به نفع اقلیت سفید پوست همچنان تداوم دارند، برخی استدلال می کنند که ماندلا بیش از حد به سفید پوستان امتیاز داده و او بیش از حد آنها را مورد عفو قرارداد. بهتربود که با یک انقلاب همراه با توزیع واقعی ثروت، حقوق و امتیازات بیشتر به نفع اکثریت سیاه صورت میگرفت.

1-MVEZO
2-MADIBA
3- ZOULOU
4- ROBBEN ISLAND 

حسن نادری
6 نوامبر 201315 آذر 1392