اخیرا برخی از مناطق کُردنشین سوریه به گفته برخی‌ها "آزاد"، و به گفته برخی دیگر توسط دولت سوریه به حزب کارگران کردستان پ‌ک‌ک "واگذار" شده است.
تحت کنترل گرفتن بخش‌هایی از مناطق کُردنشین سوریه موجب نگرانی شدید دولت ترکیه و نگرانی کُردهای مخالف پ‌ک‌ک و نزدیک به شورای ملی سوریه شده است.
کردستان "آزاد" شده یا به "کنترل" در آمده!
عقب نشینی نیروهای وابسته به بشار اسد در برخی از مناطق کُردنشین سوریه بدون درگیری و حتی گاها با وساطت حزب اتحاد دمکراتیک نزدیک به پ‌ک‌ک از همان اوایل مورد ظن بود.
پس از آنکه نیروهای دولت سوریه از کوبانی، اولین شهر آزاد شده، عقب نشستند، یکی از سیاسیون کُرد سوری در رابطه با علت عقب نشینی نیروهای دولتی بدون هیچ مقاومتی، گفت: آنها هم از این اقدام متعجب شده‌اند.
پیشتر نیز گزارش‌هایی مبنی بر سرکوب اعتراضات مردمی کُردهای سوریه و ایجاد پایگاه و پست‌های بازرسی در مناطق کُردنشین توسط شاخه سوریه‌ای پ‌ک‌ک در رسانه‌ها بازتاب یافت.
بنابر گزارش‌های رسانه‌ای و آگاهان به مسائل سوریه، پ‌ک‌ک بین دو تا چهار هزار تن از نیروهایش را برای ممانعت از اعتراضات کُردها به سوریه فرستاده است.
آغاز فعالیت‌های پ‌ک‌ک در سوریه و آنهم در زمانیکه اعتراضات مردمی به این حد نرسیده بود، به‌گفته فعالان سیاسی سوریه، بدون موافقت دولت بشار اسد غیرممکن است.
فعالیت‌های علنی پ‌ک‌ک در مناطق کُردنشین سوریه، این گمانه‌ها را دامن زد که همکاری‌های دیرینه پ‌ک‌ک و سوریه که با فشارهای ترکیه ـ حداقل در ظاهر ـ پایان یافته بود، مجددا احیا شده است.
ترکیه علنا از مخالفان اسد حمایت و با دولت سوریه مخالفت می‌کرد، این کافی بود تا سوریه نیز به برگه فشار دیرینه خود _ پ‌ک‌ک ـ رو کرده و از آن حمایت کند، تا نشان دهد سوریه هم قادر به ایجاد مشکل برای ترکیه هست.
همکاری‌های سوریه و پ‌ک‌ک به دلیل تشدید بحران سوریه گسترش یافت، تا آنجا که عبدالباسط سیدا رئیس کُرد زبان شورای ملی سوریه گفت: دولت این کشور مناطق کُردنشین را به پ‌ک‌ک واگذار کرده است.
البته دیگرانی هم احتمالا به دلیل حضور سنگین پ‌ک‌ک در مناطق کُردنشین سوریه، بطور ضمنی این اظهار نظر عبدالباسط سیدا را تأیید کردند.
فاروق حاجی، نویسنده کُرد سوری، مسأله آزادی شهرهای کُردنشین را رد و از لفظ "کنترل" این شهرها استفاده می‌کند.
نوری بریمو، از رهبران حزب دمکرات کُرد در سوریه، در این رابطه معتقد است، مهم آزادی کُردهای سوریه پس از گذشت قرن‌ها تحت ستم بودن است، نه آنکه "طرفداران پ‌ک‌ک" شهرها را در کنترل خود دارند.
اسماعیل محمد، عضو شورای ملی کُردهای سوریه، نیز گفته است: شهر عفرین، از شهرهای تحت کنترل کُردها، از 6 ماه گذشته در کنترل نیروهای وابسته به پ‌ک‌ک قرار دارد.
اما حزب اتحاد دمکراتیک هر نوع وابستگی خود به پ‌ک‌ک را رد و می‌گوید: که همراه با دیگر احزاب کُرد که با پ‌ک‌ک همسو نیستند، شهرهای کردنشین سوریه را اداره می‌کنند.
امیدها و نگرانی‌ها به حضور پ‌ک‌ک در سوریه
گمانه‌زنی‌ها براین پایه استوار است، که عقب نشینی نیروهای دولتی سوریه از برخی از مناطق کُردنشین، تاکتیک دولت برای تجمع نیرو در شهرهای بزرگ دمشق و حلب است، تا مانع از کنترل این دو شهر مهم توسط مخالفان شود.
همسویی پ‌ک‌ک و دولت سوریه و منافع کنونی آنها در تقابل با ترکیه می‌تواند گمانه‌زنی فوق را تقویت کند.
پ‌ک‌ک نیز برای دولت سوریه حکم برگه‌ای را دارد، که علیه ترکیه از آن استفاده و به عقیده برخی‌ها هم اکنون نیز برای مقابله با مخالفان از آن سود می‌برد.
پ‌ک‌ک در سوریه دارای پایگاه اجتماعی است، و پیروزی مخالفان اسد که از حمایت ترکیه برخوردارند، فعالیت‌ها و آزادی عمل پ‌ک‌ک در سوریه و به‌ویژه در مناطق کُردنشین را مختل می‌کند.
ترکیه نیز به نوبه خود از حضور نیروهای وابسته به پ‌ک‌ک در سوریه نگران است. چرا که حضور پ‌ک‌ک در سوریه می‌تواند مناطق هم‌مرز دو کشور را ناامن کرده و حتی توان پ‌ک‌ک را بیش از پیش افزایش دهد.
نگرانی دولتمردان ترکیه از وضعیت پیش آمده در مناطق کُردنشین سوریه که نیروهای نزدیک به پ‌ک‌ک که حتی به نیروهای ارتش آزاد سوریه اجازه ورود به آن را نمی‌دهند و علنا نیز این را بارها اعلام کرده‌اند، اواخر هفته گذشته عیان گشت.
رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، اذعان کرد: از وجود حزب اتحاد دمکراتیک و نزدیکی بیش از اندازه آن با پ‌ک‌ک نگران است و کشورش از این مسئله احساس آرامش نمی‌کند.
نگرانی‌های ترکیه به حدی است که وزیر خارجه این کشور عازم اقلیم کردستان عراق است تا همراه با این حکومت منطقه‌ای، راه چاره‌ای برای مشکل پ‌ک‌ک در سوریه بیابند.
وجود احزاب نزدیک و همسو و نزدیک به پ‌ک‌ک می‌تواند حتی منافع اقلیم کردستان در کردستان سوریه را نیز تهدید کند.
حکومت اقلیم کردستان به ریاست مسعود بارزانی مایل است در کردستان سوریه اعمال نفوذ کرده و از آن در راستای منافع خود بهره ببرد، که وجود نیروی دیگر مانع از این هدف می‌شود.
جریان‌هایی که مسعود بارزانی از آنها حمایت می‌کرد، دارای پایگاه وسیع اجتماعی و نیرویی نظامی شبیه حزب اتحاد دمکراتیک نزدیک به پ‌ک‌ک نیستند.
این جریان‌ها تا قبل از اوج‌گیری مخالفت‌ها در سوریه از هم گسیخته بودند و تنها تحت فشارهای مسعود بارزانی در شورای ملی کُردهای سوریه گرد هم آمدند.
اما جریان‌های همسو با پ‌ک‌ک دارای نیروی مسلح و حتی پایگاه وسیعتر اجتماعی هستند و همکاری آنها با دولت سوریه این امکان را برای آنها فراهم می‌آورد تا هر چه بیشتر در میان کُردها اعمال نفوذ کرده و موقعیت خود را مستحکم‌تر نمایند.
اتحادی که مسعود بارزانی اخیرا میان دو جبهه عمده کُردهای سوریه ـ شورای ملی کُرد سوریه مورد حمایت مسعود بارزانی و شورای خلق غرب کردستان مورد حمایت پ‌ک‌ک ـ بوجود آورد نتوانسته مانع از اعمال نفوذ و اعمال قدرت جریان‌های نزدیک به پ‌ک‌ک در مناطق کُردنشین سوریه و کاهش نگرانی‌ها ترکیه و اقلیم کردستان عراق شود.
این دو جبهه ـ جبهه نزدیک به پ‌ک‌ک و جبهه نزدیک به بارزانی ـ در اربیل کردستان عراق با نظارت مسعود بارزانی توافق کردند تا کُردهای سوریه را رهبری و سیاستی کلی را برای این مرحله گذار تعیین کنند. ولی گزارش‌های مبنی بر عدول جبهه نزدیک به پ‌ک‌ک از این توافق بارها منتشر شده است.
بنابراین ترکیه و اقلیم کردستان عراق در سوریه به‌ویژه در رابطه با مسئله کُردها دارای منافع همسو و دغدغه‌های مشابه هستند.
حضور جریان‌های نزدیک به پ‌ک‌ک در کردستان سوریه به امری واقع برای اقلیم کردستان عراق بدل گشت، لذا تلاش کرد از در دوستی با آنها وارد شود. این اقلیم نگران بالادستی پ‌ک‌ک در مناطق کُردنشین سوریه و به حاشیه رفتن جریان‌های نزدیک به خود و ایجاد مشکلاتی برای این اقلیم است.
دولت ترکیه نیز علاوه‌بر نگرانی شدید از ایجاد تهدیدهای امنیتی در مرز مشترک با سوریه، بیم از آن دارد کُردهای سوریه تحت رهبری پ‌ک‌ک منطقه‌ای شبیه اقلیم کردستان عراق پایه‌گذاری کنند. موضوعی که بارها توسط فعالان و سیاسیون کُرد سوری بیان شده است.
ترکیه که تاکنون در سه گوشه کوچک ایران ـ عراق ـ ترکیه قادر به تصفیه حساب نهایی با پ‌ک‌ک نبوده است، با در اختیار گرفتن مناطق کُردنشین سوریه توسط پ‌ک‌ک، آرزوی پایان دادن به فعالیت‌های این گروه برای آنکارا دیگر محال خواهد بود.
البته گسترش فعالیت‌های پ‌ک‌ک تا سوریه و قدرت‌گیری و یا حتی شراکت آن در اداره آینده مناطق کُردنشین سوریه ـ البته اگر به ایجاد حکومتی منطقه‌ای نائل شوند ـ به وجهه حزب عدالت و توسعه که در تلاش برای حل قضیه کُردها در ترکیه است، ضربه خواهد زد و احتمالا از حمایت‌های مردمی آن نیز خواهد کاست.
سیاست برد برد پ‌ک‌ک
ورود پ‌ک‌ک به بازی بشار اسد را می‌توان از دو منظر تفسیر نمود، که از هر دو منظر برای این گروه می‌تواند به نفع باشد.
اولا، اگر دولت سوریه بتواند بحران کنونی را مدیریت و با موفقیت از آن عبور کند، دشوار است به سادگی قادر به بازپسگیری مناطق تحت کنترل پ‌ک‌ک از این گروه باشد.
مخالفان دولت سوریه اگر مجبور به عقب‌نشینی و کاهش اقدامات خود شوند و یا حتی از خاک سوریه نیز برون رانده شوند، اما باز دولت این کشور را بحدی متزلزل و ضعیف کرده‌اند که سودای رویاروی با پ‌ک‌ک را در سر نپروراند.
البته حتی در صورت خارج شدن مخالفان از خاک سوریه ـ که این احتمال بسیار ضعیف است ـ تهدیدی همیشگی برای بشار اسد خواهند بود، بنابراین گرفتاری‌های دمشق موجب خواهد شد تا پ‌ک‌ک اداره مناطق کُردنشین را همچنان در دست داشته باشد.
دوما، در صورت سرنگونی دولت بشار اسد ـ با هر گزینه‌ای که انجام بگیرد ـ، پ‌ک‌ک باز هم برنده میدان است. زیرا حضور پ‌ک‌ک و جریان‌های نزدیک به آن و کنترل مناطقی از خاک سوریه توسط این گروه، دیگر امر واقع خواهد بود.
پ‌ک‌ک با احتمال زیاد در پی عملی کردن سیاستی همچون خیزش کُردهای عراقی در سال 1991 است، که به امری واقع برای کشورهای همجوار، دولت وقت عراق و کشورهای غربی بدل شد.
هر دوی این گمانه‌زنی‌ها دولت ترکیه را بشدت نگران کرده و این مسئله موجب شده است تا نخست وزیر ترکیه، تهدید به دخالت و ایجاد منطقه‌ای حائل در خاک سوریه نماید.
نظر شما پس از بازبینی توسط مدير سايت منتشر خواهد شد
