|
|
|
|
روز 31 فروردین 1358، شهر نقده و ساکنان کرد و ترک این شهر و مناطق اطراف آن، درگیر یک جنگ ناخواسته گردیدند، جنگی که زیان بزرگی به مناسبات اخوت آمیز این دو ملت وارد آورد و تأثیرات منفی آن هنوز هم برطرف نشده‌است.
33سال پیش، حزب دمکرات کردستان در شرایط نوین پس از سرنگونی رژیم شاه بمنظور تبلیغ آرمانها و برنامه‌هایش برای توده‌های مردم و جلب حمایت آنها بسوی خویش، هربار در شهر و یا منطقه‌ای متینگ‌ها و همایشهای بزرگی را با شرکت علاقمندان هواداران خود برگزار می‌کرد. روز 31 فروردین، چنین متینگی را در استادیوم شهرنقده برپا نمود تا در آنجا دبیرکل حزب، دکتر عبدالرحمن قاسملو در خصوص سیاستهای حزب در شرایط نوین برای شرکت کنندگان سخنرانی نماید. بدیهی است در شهر نقده فرزندان دو ملت کرد و ترک در جوار یکدیگر زندگی می‌کردند و ترکها که از همان دوران رژیم پادشاهی اداره‌ی امور شهررا در دست داشتند ، در مقابل جنب و جوش سیاسی کردها و از جمله برپایی همین متینگ حساس و حتی بدبین بودند. اما مقامات وقت حزب دمکرات کردستان که اساسأ مقاصد صلح طلبانه‌ای را در برگزاری متینگ مزبور دنبال می‌کردند، دلیلی برای توجه به نگرانی یاد شده و ملغی کردن متینگ نمی‌دیدند. متینگ حزب دمکرات در نخستین دقایق شروع و بهنگام سخنرانی دکتر قاسملو بدلیل تیراندازی در محلات ترک نشین این شهر به تشنج کشیده شد. شرکت کنندگان در متینگ بهنگام خروج از استادیوم و عبور از کوچه‌ها از پشت بام وحیاط خانه‌های همشهریان ترکشان هدف تیراندازی قرار گرفته و بدین ترتیب جنگ ناخواسته‌ای بر آنها تحمیل می‌شود. تیراندازی و درگیری دو طرفه در شیوه‌ی جنگ کرد و ترک نمایان گشته و منجربه کشته شدن شمار کثیری از مردم بیدفاع دو طرف بویژه کردها می‌گردد. علیرغم آنکه حزب دمکرات بمنظور پیشگیری از گسترش بیشتر جنگ و کاهش زیانهای جانی و مالی ساکنان شهر، تصمیم گرفت نیروهای خود را به خارج از شهر منتقل نماید، اما ارتش و نهادهای حکومتی و کاربدستان رژیم جدید در استان آذربایجان غربی، به جای میانجگیری بی طرفانه، به حمایت از ترکها و علیه کردها، وارد عمل شدند. در نتیجه همه‌ی ساکنان کرد این شهر، با دست خالی و در حالیکه شمار کثیری از آنها خویشاوندان خویش را در این جنگ از دست داده بودند، نقده را ترک کرده و آواره‌ی دیگر شهرهاو مناطق کردستان می‌گردند. گرچه بخش اعظم آنها در سالهای بعد و پس از آرام شدن تدریجی اوضاع به این شهر بازگشتند، اما شرکت کردها در اداره‌ی امور شهر نقده، حتی به شرایط نابرابر گذشته نیز بازنگشت. در پی جنگ نقده، مقامات ترک این شهر با روحیه‌ای انتقام جویانه و متکی به سیاستهای دولت مرکزی، در هر زمینه و عرصه‌ای، در نهایت آزادی عمل سیاست تبعیض ملی و مذهبی را علیه ساکنان کرد این شهر به مورد اجرا در آوردند. این تبعیضات هنوزهم ادامه دارد و نه تنها در عدم توجه عمدی به کردها در مشارکت دادن آنها در مدیریت اداره‌ها و دم و دستگاه دولتی، بلکه در چهره‌ی محلات کردنشین و خیابانها، میادین، مدارس، مساجد، پارکها و دیگر اماکن عمومی به خوبی نمایان است. جنگ برافروخته شده میان کردها و ترکها در 31 فروردین 1358 در شهر نقده، علیرغم همه‌ی تلخی‌هایش، قابل تأمل و توجه است. نه بدین دلیل که از این طریق خشم و کین مذهبی و ملی میان فرزندان این دو ملت مجددا شعله‌ور گردد. این جنگ بنا به این دلیل باید مورد توجه قرار گیرد که زیانی که از رهگذرآن بر مناسبات برادرانه‌ی این دو ملت وارد آمده است، اگرنه غیر قابل جبران بلکه مدت مدیدی طول خواهد کشید که جبران گردد و برای زمانی طولانی مانع بزرگی برسر راه همبستگی دو ملت که نظیر همدیگر از بسیاری از حقوق ملی خود محروم هستند، ایجاد کرد. این جنگ و رویدادهای پس از آن نظیر شرکت ترکها در کشتار ساکنان روستاهای کردستان درکسوت نیروهای مسلح رژیم جمهوری اسلامی، برای چندین دهه روابط عادی و دوستانه‌ی کردها و ترکها را کم رنگ کرده و جوی ازتردید و بی اعتمادی را میان آنان حاکم گردانید. آسیب شناسی جنگ نقده و رویدادهای خونین دهه‌ی نخست عمر جمهوری اسلامی بویژه قتل عام ساکنان روستاهای قارنا، قلاتان، ایندرقاش، سروکانی، صوفیان، کانی مام سیده، قره‌گول، سوزی و سرچنار، یعنی کشتار روستاییان کرد بدست ترکهای وابسته به رژیم از سویی و کشته شدن شمار کثیری از نیروهای مهاجم و مسلح بومی رژیم در شهرهای کردستان از سوی دیگر، از دیدگاه دیگری نیز ضروری است. این دو ملت اکنون و در آینده نیز – هر تحول سیاسی‌ای در ایران و منطقه روی بدهد – همسایه‌ی یکدیگرند. در میان این دو ملت نیز احساسات و افکار ملی و تلاش برای کسب حقوق ملی در حال رشد و شکوفایی است. در میان این دو ملت صدها کیلومتر و بیشتر مرز مشترک وجود داردو دموگرافی بسیاری از شهرها و مناطقی که ساکنان آنها را کردها و ترکها تشکیل می‌دهند، آنقدر پیچیده و درهم تنیده است که در آینده نیز فرزندان این دو ملت محکوم به همزیستی در جوار یکدیگر هستند. از دیدگاه حزب دمکرات کردستان، درسی که باید از جنگ نقده و رویدادهای بعدی مرتبط با هردو ملت کرد و ترک بیاموزیم این است که: نباید اجازه بدهیم یکبار دیگر چنین فجایع و رویدادهای زیانباری میان فرزندان دو ملت کرد و ترک روی بدهد. این حق بی چون و چرای هرکدام از این دو ملت و کلیه ملتهای تحت ستم ایران است که برای دستیابی به حقوق ملی خویش مبارزه نمایند و فرزندان هر ملت تحت ستم و نیروهای سیاسی آنها، نه تنها نباید علیه مبازره‌ی مشروع یک ملت همدرد و هم سرنوشت خود به چماق دست حاکمیت مرکزی بدل گردند، بلکه برعکس باید حامی و یاری دهنده‌ی مبازره‌ی ملی و آزادیخواهانه‌ی آن باشند. در مناطقی نیز که فرزندان دو ملت مختلف به اتفاق همدیگر در چارچوب شهر، منطقه یا یک استان زندگی می‌کنند، باید گفتمان و ادبیات امحاء یکدیگر و انکار تاریخ و موجودیت همدیگر را کنار نهند. افراط، تندروی، عدم قبول یکدیگر و تقویت روحیه‌ی خصمانه نسبت به یکدیگر و تحریک خشم و کین مذهبی و ملی، غیر از فاجعه، هیچ رهآورد دیگری بدنبال نخواهد داشت. حزب دمکرات کردستان در راه پایه گذاری آینده‌ای بدور از فاجعه و تجارب نامطلوب گذشته، پیشنهاد دیالوگ میان روشنفکران و نیروها و جریانها و شخصیتهای دو ملت کرد و ترک را مطرح می‌سازد. بگذار در جریان یک دیالوگ منطقی و مسئولانه و دوربینانه، جنگها و درگیریهای زیانبار گذشته را آسیب شناسی نماییم، بر دردهای مشترک انگشت بگذاریم، تجربه‌ی همسنگری و همبستگی میان این دو ملت در دهه‌ی 1320 و دیگر دورانها را یاد آوری نماییم. بگذار از هم اکنون مشکلات و معضلات پیش بینی شده‌ی آینده را مورد بررسی قرار دهیم و با روحیه و دیده‌ی احترام متقابل راه چاره‌ی متمدنانه و مناسبی برای آنها بیابیم. بیایید امروز از طریق یک دیالوگ دوستانه و متکی به اصول و موازین عصر حاضر، سنگ بنای یک همسایگی خوب و دوستی مستحکم را پی ریزی نماییم. qaderwirya@yahoo.com قادر وریا(*) ____________________ (*)عضو دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان و استادیار در رشته زبانشناسی دانشگاه "راپه‌رین" اقلیم کردستان نظرات خوانندگان:
نظر شما؟
نظر شما پس از بازبینی توسط مدير سايت منتشر خواهد شد |
|
