به بهانه روز جهانی معلولین و حقوق بشر
و بمناسبت تشکیل اتحادیه جهانی معلولان

می توان گفت از سال 1942 تلاشهای جهانی جهت حمایت از حقوق معلولین آغاز شده است. اما این تلاشها از اوائل دهه 1980 وارد مرحله ای جدی شد و در این دهه است که برخورد با مسائل و حقوق افراد دارای معلولیت به موضوعی جهانی مبدل گردید. این زمانی است که مفاهیم انسانی چون حقوق بشر و حقوق شهروندی در تعاریف و برخورد با معلولان جلوه گر میشود، این نگرش حتی در طبقه بندی افراد دارای معلولیت تأثیر می گذارد.

از دهه 1980 اقدامات و تلاش های محتلف جهانی برای حمایت از حقوق افرادی که با تجربه معلولیت زندگی می کنند شکل گرفته است که اهم آنان عبارتند از:

•1981 تعیین سال جهانی معلولان.
• 1982 تعیین دهه جهاني معلولين (1983-1992).
• 1987 اولین فراخوان برای تدوین کنوانسیون حقوق معلولان که با شکست مواجه شد.
• 1989 دومین فراخوان برای تدوین کنوانسیون حقوق معلولان که به تدوین قوانین استاندارد رهنمون شد.
• 1989 تصویب کنوانسیون جهانی حقوق کودک، که در ماده 23 آن می خوانیم: كودكان معلول براي برخورداري از يك زندگي مناسب به اموزش و پرورش و مراقبت ويژه نياز دارند.

• 1993 روز سوم دسامبر برابر با 12 آذر بعنوان روز جهانی معلولان تعیین شد.
• 1993 تصویب قوانين استاندارد براي برابری سازی فرصتها در مورد افراد داراي معلوليت.
• 1994 انتخاب آقای Bengt Lindquist از سوئد به عنوان گزارشگر ویژه در زمینه قوانین استاندارد حقوق معلولین.
• 1998 تصویب قطعنامه شماره 1998/31 تحت عنوان «حقوق بشر افراد دارای معلولیت» توسط کمسیون حقوق بشر سازمان ملل که در برابر حقوق افراد دارای معلولیت مسئولیتی عمومی دارد.
• 19 دسامبر 2001 بر اساس قطعنامه شماره 168/56 که بوسیله مکزیک ارائه شد، مجمع عمومی تصمیم گرفت تا کمیته ای را برای بررسی و تدوین پیش نویس کنوانسیون جامع و فراگیر برای حفاظت و ارتقاء حقوق و شان افراد دارای معلولیت در جهان مامور کند.

• 2003 کشورهای اروپائی این سال را سال معلولین اروپا خواند.
• دسامبر سال 2006 کنوانسیون جهانی حقوق افراد دارای معلولیت تصویب شد.
• 22 اکتبر 2011 اتحادیه جهانی معلولین تشکیل شد.

در زیر گزارشی را از تشکیل این اتحادیه خدمتتان ارائه می کنم.

در طول عمرم شاهد اتفاقات خوب و بد زیادی بوده ام و کارهای مختلفی انجام داده ام که فکر می کنم یکی از کارهای انسان دوستانه خوبی که انجام داده ام بنیانگذاری انجمن حمایت از معلولین ایرانی بوده است.

اما این روزها احساس خوبی دارم و خوشحالم چون که در تشکیل اتحادیه جهانی معلولان نقش داشته ام . خوشحالم که بعنوان یکی از پایه گذاران این سازمان جهانی که همواره ایجاد آن در آرزو وفکرم بوده است از این به بعد تاسیس شده است و در تاسیس آن سهمی هر چند کوچک داشته ام. خوشحالم که این روزها آرزویم به واقعیت پیوسته است.

خوشحالم که با تشکیل این سازمان جهانی می توانم برای برابری و مشارکت کامل اجتماعی بزرگترین اقلیت جهان یعنی افراد معلول و کم توان تلاش بیشتری کنم و به نوبه خود و در حد توانم در ارتقاء و رشد اذهان عمومی در باره این افراد تلاش کنم تا از امکانات رفاهی بیشتری برخوردار شوند.

هرچه امکانات زندگی فردی و اجتماعی برای افراد دارای معلولیت کمتر باشد، نگاه جامعه به معلولان نادرست تر و ترحم آمیز تر خواهد بود. نوع نگاه جامعه به افراد دارای معلولیت، نسبت مستقیمی با امکانات و تسهیلات اجتماعی دارد. هرچه امکانات جامعه برای افراد دارای معلولیت بیشتر باشد، این افراد به کمک دیگران نیاز کمتری دارند و کمتر با مشکلات و دشواریهای زندگی دست به گریبان می شوند و دست و پنجه نرم می کنند. بدون کار کردن و زندگی کردن با افراد دارای معلولیت و کم توان هرگز نمی توانیم با دنیا و زندگی آنان آشنا شویم.

در سر مقاله ماه فروردین 1390 (از کنوانسیون حقوق معلولین تا اتحادیه جهانی معلولین) نوشتم(1) که من و همکارم آقای بهادر برای گفتگو در مورد تشکیل اتحادیه ای جهانی معلولان به استانبول دعوت شدیم ، تا با نمایندگان سازمانهای دیگری که از سرتاسر جهان جمع می شوند پیش زمینه تشکیل اتحادیه جهانی معلولان را فراهم آوریم. در 4 تا 6 مارس 2011 بعد از دو روز گفتگوی پی در پی در استانبول همه شرکت کنندگان در اولین سمینار به توافق رسیدند تا با نوشتن اساسنامه ای و برنامه ریزی اولیه طرح تشکیل اتحادیه را با کمک همدیگر دنبال کنند.

بعد از شش ماه، ساعت یک بعداز ظهر روز جمعه 21 اکتبر من و همکارم وارد فردوگاه استانبول شدیم. افرادی از چهار گوشه جهان به استانبول وارد می شدند تا گرد هم آیند و اقدام به کاری جهانی و بیاد ماندنی کنند. در راهرو فردوگاه عکس بزرگی از موسس این سازمان جهانی آقای متین شن ترک با نام اتحادیه جهانی معلولان دیده میشد که با لبخند مهربانانه خود به مهمانان سمینار و جهانیان خوش آمد می گفت.

روز شنبه 22 اکتبر ساعت 9 و 30 دقیقه صبح آقای متین شن ترک پشت تریبون رفت و به حاضرین خوش آمد گفت و بعد از سخنان کوتاهی سمینار را افتتاح کرد. سپس وزیر خانواده و مددهای اجتماعی بیاناتی در اهمیت توجه به امور افراد معلول و تشکیل اتحادیه جهانی معلولان ایراد کرد. بعد از وزیر دیگر شخصیت های سیاسی از جمله شهردار استانبول به زبان انگلیسی در زمینه اقدامات شهر استانبول برای رفاه افراد معلول سخنرانی کردو گفت که ما حتی در تمامی مترو های شهر امکاناتی برای استفاده معلولان از این وسیله نقلیه شهری در نظر گرفته ایم.

در 22 و 23 اکتبر 2011 رویای تشکیل اتحادیه جهانی معلولان به واقعیت پیوست و در این دو روز بیش از 400 گروه و سازمان غیر دولتی و دولتی و شخصیت های اجتماعی از 65 کشور حضور بهم رساندند. پس از ساعت ها بحث و گفتگو در مورد اساسنامه و بندهای مختلفش اساسنامه به تصویب رسید و شانزده نفر بعنوان هئیت مدیره این اتحادیه بطور موقت برای شش ماه انتخاب شدند.

علاوه بر هیئت مدیره و هیئت نظارت، کمیسیونهای مختلف اتحادیه جهانی معلولان تشکیل گشتند. نگارنده بعنوان نفر دوم کمیسیون ارتباط با سازمان ملل انتخاب شدم و امیدوارم بتوانم با برقراری این ارتباط در دفاع از حقوق معلولان وظیفه خود را بطور شایسته ای در این کمیسیون انجام دهم.

در این دو روز شاهد تلاش شرکت کنندگان در سمینار برای راه اندازی اتحادیه جهانی بودم. حتی در زمان صرف نهار و شام همگی تبادل نظر می کردند که چگونه باید این اتحادیه به بهترین شکلی کار خود را انجام دهد.

اکثر شرکت کنندگان افراد معلولی بودند که از چهار گوشه جهان به استانبول آمده بودند. در کنارم یک کویتی لالی نشسته بود و در پشت سرم فردی نابینا از گینه حضور داشت که در کنارش فردی با مشکل حرکتی از ترکمنستان بود، یکی خودش معلول بود یکی وابسته معلولی داشت.خلاصه هرکسی به نوعی تجربه ای از معلولیت داشت. ولی می شد خوشحالی از تشکیل این اتحادیه را در چهره معصوم همگیشان به سادگی یافت.

در آنروز شوق عجیبی به من دست داد و یاد روزی افتادم که با دوستانم انجمن حمایت از معلولین ایرانی را بنا نهادیم، بیاد آوردم آن شور و شعف وصف ناپذیر و عجیب در خود و در دوستانم را که هرگز تصور نمی کردیم بتوانیم با دست خالی موسسه ای را بنا نهیم که روزی جزء پایه گذاران اتحادیه جهانی معلولان شود.

اما لذت اصلی و بی نهایت را در چهره آقای متین شن ترک و همکارش آقای اوزترک می توانستم پیدا کنم زیرا چهره این دو از خوشحالی و لذت موج می زد. شاید تشکیل اتحادیه جهانی معلولان آرزوی بسیاری بوده است، ولی این دو آنروز رویای خود را جامه عمل پوشانده بودند.

بسیاری چشم دارند ولی واقعیت های روزمره زندگی خود و حتی خورشید را نمی بینند. اما آقای شن ترک رئیس اتحادیه علیرغم آنکه نابینا است ولی می بیند و مطمئن هستم که خوب می بیند. او با احساس و عشق سرشارش به انسانها می بیند. او روز 22 اکتبر یعنی روز رسمیت یافتن بنای سازمان جهانی معلولان شادی و خوشحالی را در چهره تک تک شرکت کنندگان می دید. اعتراف می کنم که بسیاری از چشم داران در مقابل توانائی و انسانیت او نابینایند.

آقای شن ترک و همکارش آقای اوز ترک بعنوان موسسان اصلی این سازمان جهانی خواستارند تا که به افراد دارای معلولیت یادآوری کنند که بر توانائی خود تمرکز کنند.

هدف این اتحادیه این است تا بتواند تمام سازمانها و ارگانهائی که از افراد دارای معلولیت حمایت می کنند را در زیر یک چتر جمع کند. و همگی متحدانه بتوانند از حقوق معلولان دفاع نمایند و افکار عمومی جوامع خود را نسبت به دشواریهای زندگی معلولان و حقوق انسانی آنان حساس تر سازند. جمع شدن گروه های فعال در حوزه معلولیت در زیر یک چتر منجر به تقویت آنان میشود و تقویت آنان موجب تقویت و استحکام اتحادیه جهانی معلولان می گردد.

یکی از اهداف مهم همه افراد گرد آمده در نشست استانبول و تشکیل دهندگان این اتحادیه این است که یک صدا بگویند افراد دارای معلولیت و کم توان خواهان سهم برابر در تمامی حقوق انسانی - شهروندی - سیاسی - اقتصادی و اجتماعی می باشند و می خواهند تا در این حقوق با افراد غیر معلول برابر باشند. این تقاضا منطبق بر ماده اول اعلامیه جهانی حقوق بشر است که می گوید « تمام افراد بشر آزاد به دنیا می آیند و از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند، همه دارای عقل و وجدان هستند و باید نسبت به یکدیگر با روح برادری رفتار کنند».

در جهانی که روز بروز حقوق بسیاری از انسانها پایمال می گردند و ارزشهای انسانی کم رنگ تر میشوند. این اتحادیه می تواند ضمن کار و برنامه ریزی جهت بالا بردن اذهان عمومی در ارتباط با مسائل و مشکلات معلولان و خانواده هایشان، به عنوان دیده بان حقوق معلولان عمل کند. این اقدام بدون همکاری نزدیک با سازمان ملل و سازمانهای مدافع حقوق بشر صورت پذیر نیست. زیرا حقوق معلولین رابطه مستقیمی با حقوق بشر دارد. پس رفع موانعی که بر سر راه شرکت معلولین در همه بخش های اجتماعی است بدون رفع نقض حقوق بشر توسط دولتهای عضو سازمان ملل امکان پذیر نیست. دفاع از حقوق بشر و رشد بر میزان عدالت اجتماعی یک چالش واقعی و انکارناپذیر امروزین جوامع توسعه یافته و در حال توسعه می باشد.

با تشکیل اتحادیه جهانی معلولان انجمن های فعال در حوزه معلولیت، می توانند با فزونی همبستگی و اتحاد خود پیگیر تامین حقوق و نیازهای افراد معلول باشند. این پیگیری‌ها نباید صرفا به تامین نیازهای زودگذر و مقطعی معلولان محدود شود. هر چند که در سطح جهان انجمن‌های مرتبط با افراد معلول، در سال‌های اخیر، حقوق این افراد را از ‌راه تدوین قوانین و مقررات پیگیری کرده‌اند. اما با تشکیل اتحادیه جهانی معلولان انجمن های حامی حقوق معلولین منبعد می توانند بعنوان یک پیکر واحد و با پیگیری بیشتری از حقوق و کرامت انسانی معلولان دفاع نمایند زیرا همگی درجهت تامین حقوق افراد معلول می باشند، و خواهان آن می باشند که روزی این حقوق بطور کامل به‌اجرا درآیند و به آنان باز گردانده شوند.

افراد معلول و کم توان اقلیتی هستند که در طول تاریخ از آسیب ها و بی توجهی دیگران نسبت به خود رنج برده اند و از حقوق شان محروم شده اند. اتحادیه جهانی معلولان باید بتواند کاری کند تا در آینده دولتمردان و افراد هیچ جامعه و کشوری نتوانند از معلولیت بعنوان وسیله ای جهت نفی حقوق اولیه معلولان مانند: حق زندگی، حق انتخاب شدن و انتخاب کردن، حق تامین اجتماعی، حق ازدواج و تشکیل خانواده، حق آموزش و پرورش، حق اشتغال و حق درمان و بهداشت رایگان استفاده نمایند.

ارمغان سفرم بعنوان یک ایرانی مدافع حقوق بشر و حقوق معلولین و سالمندان و نماینده انجمن حمایت از معلولین ایرانی به استانبول تشکیل اتحادیه جهانی معلولان است. با تشکیل این سازمان من امید تازه ای یافته ام که میشود هر چه بیشتر در کنار دیگر انسانها بخصوص انسانهای نیکوکار و انساندوست از رهگذر دفاع از حقوق بشر برای میلیونها انسانی که با تجربه معلولیت زندگی می کنند زندگی بهتری را فراهم نمود. به نظر می‌رسد در آینده دامنه توجه جوامع از جمله جامعه آینده خودمان -اعم از مسئولان و مردم- به حقوق و مشکلات روزمره افراد معلول و کم توان، بیشتر شود و آگاهی جوامع بشری نسبت به حقوق معلولان که جز تفکیک ناپذیر حقوق بشر می باشند رشد یابد.

به امید اینکه همه انسانهای جهان بطور یکسان از نعمات زندگی و حقوق انسانی و شهروندی خود بهره مند شوند و در کنار هم در صلح و صفا و رشد و شکوفائی زندگی را سپری نمایند.

فرید انصاری دزفولی: فعال اجتماعی، مدافع و فعال حقوق معلولین و سالمندان، بنیانگذار انجمن حمایت از معلولین ایرانی در بریتانیا و سر دبیر نشریه آنلاین توانا.

www.iraniandsa.com
1= http://www.iraniandsa.com/article.aspx?id=162