logo





اصحاب زوکربرگ

جستاري در نقش رسانه وغفلت ما

يکشنبه ۱۴ فروردين ۱۳۹۰ - ۰۳ آپريل ۲۰۱۱

سیدحسین جاودانی

seyedhosein-javdai.jpg
یوانی سانچز بانوی 35 ساله کوبایی وقتی که در هاوانا قدم می زند این پلیس مخفی های رژیم برادران کاسترو هستند که او را تعقیب می کنند تا ببینند امروز مقصدش کدام هتل است تا بتواند از اینترنت آن بهره ببرد و نسل Y را به روز شده به دیدگان انبوه مخاطبانش برساند.
حتما آنان که دستی در دنیای وبلاگ نویسی دارند می دانند که یک میلیون بازدید کننده در ماه یعنی چه و این که وبلاگی به 22 زبان ترجمه بشود در چه جایگاهی قرار دارد.
مفهوم مبارزه با رژیم توتالیتر از منظر سانچز و نسل البته به همین آسانی است. او می نویسد از هاوانا و الکلی هایش و از طلاق و فحشایش، از کاستروها؛ فیدل ریشو و رائول سبیلو و از وعده های بیهوده، از خانواده اش، دوستانش و البته پدرش که وقتی برادر بزرگتر هاوانا(شوروی) در 1991 دیده از جهان فرو بست او را که شغلش را در راه آهن از دست داده بود مجبور کرد که به دوچرخه سازی روی آورد تا یوانی و برادران و خواهرانش گرسنه نخوابند.
می نویسد از آزادی وفقدانش در نظام کاستروها و می نویسد از مصائب حاكميت ایدئولوژی. نسل Y که نام وبلاگ پر بازدید اوست امروز صدای مردمی است که سالها کاسترو می خواست مفسر سخنان نگفته آنان باشد و بغض های فروخورده ی ایشان را تفسیر کند.
دوشیزه ای نه چندان زیبا اما جسور و شجاع و تنها در هاوانا همه ی این بازی را به سخره گرفته است.
یوانی تنها نمونه ی این انقلاب رسانه ای نیست؛ چند صد مایل بالاتر از هاوانا و در کشور امپریالیستهای آدمکش( به تعبیر سفسطه آمیز کاستروها)- آمریکا- جوانی باهوش و فراست بالا نبض دنیا را در دست گرفته است؛ مارک زوکربرگ؛ بنیانگذار فیس بوک.
درکشاکش انقلاب کبیر فرانسه و در میانه قرن 18 و آن هنگام که تالارهای کاخ لویی شانزدهم در نگرانی از فریادهای ستیزه جویانه ی انقلابیون بر خود مي لرزيد همه مي دانستند که سرآغاز این فریادها کوشش نام آورانی چون روسو و ولتر ومتفکرانی موسوم به اصحاب دایره المعارف فرانسه بود که آنروزها صدای بلند آزادی در اروپا بودند.
اما بی تردید در روزگار آینده مورخان از نقش مارک زوکربرگ و شبکه فیس بوک و ميليونها كاربر ان که من متسامحانه آنها را اصحاب زوکربرگ می خوانم در تحولات دموكراسي خواهانه قرن 21 همپایه تلاش روسو و اصحاب دایره المعارف فرانسه در ميانه ي انقلاب کبیر فرانسه به نیکی یاد خواهند کرد.
آن جوانک تحصيل كرده ي بيكار تونسی که خود را به آتش کشید(محمد بوعزیزی) نمی دانست که اصحاب زوکربرگ در تونس و قاهره و صنعا و بحرین زبانه های آتش را به آسمان خواهند برد.
کیست که نداند وقتی که ژنرالهای تهران انتخابات را آنگونه که امر مطاع بود پیش بردند سهراب و ندا و محمد ابتدا در دیوار صفحه شان در فیس بوک نوشتند تا بعد بر دیوار سلولهايشان بنويسند در کهریزک و اوین و دیزل آباد و يا مردم بنويسند بر مزارشان در گورستان.
و چه معنادار بود که محمد مختاری(همان شهید 25 بهمن) در فیس بوکش از رفتن گفته بود.
این بیهوده نیست که فیلتر فيس بوك، رمز مشترک همه نظامهای سياسي منطقه است؛ فقط زبانش فرق می کند؛ تهران و قاهره ندارد.
من البته با شباهت سازیهای بی مبنا که از قضا مورد علاقه نظامهای بسته سیاسی است چندان همدل نیستم اما نباید از ظرفیتهایی که عمدتا موهبت تکنولوژی دنیای مدرن و از خجستگی های هزاره سوم است غافل بود.
اگر روزگاری آیت الله خمینی به مدد نوار کاست سخنان آتشین نجف را به ساعتی به تهران و مشهد و اصفهان و تبریز می رساند تا نظامی مطلوب را جایگزین نظم مستقر کند این بدسلیقگی است که اگر می دانیم کاستیهای آن نظام مطلوب چه بر سر هواداران آن آورد از نوشتن و گفتن آن باز مانیم.
چه می شود اگر همگی فرصت را در به سوال كشيدن نظم غیردموکراتیک ظالمانه مغتنم شماريم؟
این نوشتنها و گفتنها البته نباید و لزوما مستقیما ساختار کلان سیاسی را هدف قرار دهد تا هزینه ای سنگین فاعل آن را هدف قرار دهد.
اما نكته در اين است كه در حقیقت همه ما در نظمی زندگی می کنیم که عوارض طبیعت غیر دموکراتیک آن همه ساحتهای زندگی ما را تحت تاثیر قرار داده است.
بنابراین فرصت بهره مندی از فناوری را باید به همه سطوح و همه طبقات گسترش داد تا عمق استراتژیک آگاهی بخشی ژرف یابد.
این بار باید دموکراسی را حتی برای کارگر رنجیده کوره آجرپزی اطراف ورامین نیز ترجمه کرد.
او اگر بداند که حق دارد با داشتن سندیکایی از حقوق قانونی خود دفاع کند احتمالا فرصت و موهبت گرانقدری را در اختیار جنبش دموکراسی خواهی ایران قرار داده است.
البته همه می دانند که کنش سیاسی آنهم در نظامی بدین پایه بسته و تمامیت خواه بی هزینه نیست، اما مگر کدام تحول و تغییر در فرایند زندگی ملتها بدون این هزینه انجام شده است؟
نباید بیهوده هزینه داد اما نباید با كلبي مسلكي و ترس بیهوده ناشي از اعتماد به نفس جمعي پایین از فرصتهايي بدين سان ارزشمند والبته اندک نیز برای تغییر استفاده نکرد.
میلیونها نفر در ایران با آنچه بر سر رهبران جنبش سبز آمده است موافق نیستند اما فقط صدها نفر در این باب سخن گفته اند و فقط دهها نفر در اين موضوع نوشته اند و این معادله ای ناموزون است.
در قضاوت تاریخی کسی ما را به خاطر نادیده گرفتن فرصتهای مناسب جهت تاثیر بخشی ستایش نخواهد کرد.
زوکربرگ و اصحابش بسان قرن 18 در فرانسه موهبتی را فراهم کرده اند.
یوانی سانچز کوبایی، مارك زوکربرگ آمریکایی و حتی راشد الغنوشی تونسی با همه ی تفاوتها در نگرش و با استفاده از اين موهبت در خدمت تغییر جدید جهان هستند.
ما نيزاین تغيير را در خدمت آزادی و دموكراسي در ایران قرار دهیم.

نظر شما؟

نام:

پست الکترونیک(اختياری):

عنوان:

نظر:
codeimgکد روی تصویررا اينجا وارد کنيد:

نظر شما پس از بازبینی توسط مدير سايت منتشر خواهد شد