بحران در مصر

واشنگتن پست، ششم فوریه ۲۰۱۱
پرسش و پاسخ با حسام حملاوی، فعال سیاسی، وبلاگنویس و روزنامه نگار مصری پیرامون انقلاب سال ۲۰۱۱ در مصر.

بوستون ، ماس: چقدر طول خواهد کشید تا مبارک عقب نشینی کند ؟ و اگر او برکنار شود ، شما از خلاء قدرت نمی ترسید ؟ آیا شما البرادعی را به عنوان رهبر شایستۀ دوران گذار به انتخابات آزاد و عادلانه قبول دارید ؟

حسام حملاوی: من کناررفتن مبارک را به همین زودی می بینم. در غیر اینصورت او توسط معترضین بازداشت و محاکمه خواهد شد. در رابطه با خلاء قدرت احساس نگرانی نمیکنم ، چرا که در حال حاضر مردم ابتکار عمل را در راستای پر کردن خلاء امنیتی و سیاسی از راه ایجاد کمیته های خلقی در محلات به دست گرفتهاند بویژه پس از خارج شدن سئوال برانگیز پلیس از صحنه. اما در مورد دکتر البرادعی، من او را به عنوان رهبر مرحلهای جنبش قبول ندارم، به خاطر آنکه مانع پیشروی جنبش انقلابی و باعث "سقط جنین" آن خواهد شد.

شفیلد ، انگلستان: کدام یک از احزاب مخالف قادر به جایگزینی مبارک است و آیا شما انتخابات را تحریم می کنید ؟

حسام حملاوی: در حال حاضر من هیچ یک از گروههای سیاسی مخالف رژیم کنونی را قادر به ایفای نقش یک جایگزین نمی بینم. امید من آن است که وضعیت به دموکراسی مستقیم ختم شود ، نه به دموکراسی لیبرال. مکانیسم دموکراسی مستقیم مبتنی بر تصمیم جمعی است که در حال حاضر در کمیته های خلقی ظهور کرده و من امیدوارم که به زودی در کارخانه ها بر قرار شود. رأی دادن در دموکراسی لیبرال هر پنج سال یک بار در حمایت از گربه های شکم گنده و ثروتمند انجام می شود.

بلوفتون ، اوهایو: به عنوان دانشجو و علاقمند به عدالت و تغییر اجتماعی ، دانشجویان آمریکایی در کمک به این وضعیت چه کاری می توانند انجام دهند ؟

حسام حملاوی: آنها می توانند در مقابل سفارتخانه ها و کنسولگریهای مصر تظاهرات کنند و با اعمال فشار بر دولتهای خود آنها را به قطع کمک به دیکتاتوری مبارک وادار سازند.

دورهام: شایعاتی که می گوید پلیس مسئول غارت است تا چه حد حقیقت دارد ؟

حسام حملاوی: این شایعات تا حد زیادی درست است. بسیاری از این جنایتکاران به همکاری نزدیک با پلیس معروفند، حکومت آنها را در برابر مخالفان سیاسی خود در گذشته، مثلا در طول انتخابات و تظاهرات به کار گرفته است.

کان رپیدز: آیا شما فکر می کنید که دولت جدید سکولار خواهد بود ؟

حسام حملاوی: در حال حاضر بسیار دشوار است در مورد نتیجۀ این جنبش سخن گفت. چرا که هنوز تمام نشده است. اما اوضاع نشان می دهد که مدیریت امور در دست نیروهای اسلامی نیست. من شخصاً امیدم به یک سیستم سکولار است.

نیویورک: من یک مسیحی کاتولیکم . می خواهم بدانم آیا جوانان قبطی در تظاهرات شرکت دارند؟ اگر من با یکی از آنها تماس داشته باشم می خواهم بپرسم در صورت سرنگونی رژیم چه توقعی در رابطه با حقوق خود به عنوان یک قبطی دارد؟ اگر مقداری برای من در این زمینه توضیح بدهید ، سپاسگزارم.

حسام حملاوی: با وجودی که کلیسای قبطی در مصر در تظاهرات شرکت نمی کند ـ به دلیل نزدیکی کلیسا به رژیم مبارک ـ اما بسیاری از جوانان قبطی در جنبش و تظاهرات شرکت دارند و مسلمانان از حضور آنها استقبال کرده اند. تظاهرکنندگان همیشه با فریاد شعارهائی خواستار وحدت میان مسیحیان و مسلمانان در برابر رژیم و محکوم کردن فرقهگرایی هستند.

لندن: "سقط جنین" انقلاب برای شما به چه معنی است ؟ هدف این انقلاب چیست اگر رهبر مرحله ای ندارد و نمی خواهد متعاقباً به انتخابات و ایجاد دولت دمکراتیک برسد؟

حسام حملاوی: برای من انقلاب به معنی توزیع دوباره و ریشه ای ثروت است. به معنی تشکیل حکومت و دولتی است که بیانگر اراده و خواستهای مردم مصر در وصول به آزادیهای مدنی باشد و از مقاومت در برابر اسرائیل و هژمونی آمریکا در منطقه حمایت کند. با این توصیف البرادعی برای من شخصیت مطلوب نیست.

تورنتو ، کانادا: ما شاهد تظاهرات خیابانی هستیم ، چه سازمانهائی این حرکتها را هدایت می کنند؟ به عنوان مثال، کمیته های مردمی، کمیته های کارخانه ، احزاب سیاسی،... یا اینکه هنوز هم عمدتاً "خودجوش" و به صورت محلی اداره می شود؟

حسام حملاوی: در بسیاری از موارد ، تظاهرات خود بخودی هستند ، اما سازماندهی پایه ای نیز برای مدیریت تظاهرات، از جمله کمیته های محلات، قارچ مانند دارد به وجود می آید ، همچنین تعداد کمی اتحادیه های مستقل کارگری ، و من امیدوارم در آینده ای نزدیک شاهد شکلگیری کمیته های کارخانهها باشیم.

لندن : آیا این جنبش را یک انقلاب مردمی به رهبری توده ها می شناسی؟ شانس اخوانالمسلمین در ربودن انقلاب چقدر است؟

حسام حملاوی: این واقعاً یک انقلاب مردمی است. اما تاریخ پر است از مواردی که انقلابها توسط گروههائی ربوده شده است. ما همچنان در اوایل قیام هستیم. تا این لحظه اخوانالمسلمین خود را به عنوان یک جایگزین برای رژیم مبارک مطرح نکرده اند ، اما چه کسی از آینده خبر دارد.

واشنگتن: به نظرشما اگر مبارک برود ، آیا بیم این می رود که به جای سیستم دموکراتیک یک جریان رادیکال سر کار بیاید؟ این اتفاق چگونه رخ خواهد داد؟

حسام حملاوی: اگر منظور شما از رادیکال چیزی شبیه به توزیع مجدد و رادیکال ثروت و حمایت موثر از گسترش مخالفت در برابر همۀ دیکتاتوریهای محلی عرب و حامیان غربی آنهاست، ما از این رادیکالیزم استقبال می کنیم. اما اگر منظور از رادیکال در جهت تعصب مذهبی است، ما قطعاً از این کار دفاع نمی کنیم و من هیچ شاخص و نشانه ای را نمی بینم که متعصبین مذهبی بتوانند تسلط پیدا کنند.

بارسلونا ، کاتالونیا: آیا تونس به "فرو ریختن دیوار برلین" برای جهان عرب تبدیل شد؟ آیا فکر می کنید که بسیاری از دیکتاتوریهای دیگر در امسال فروپاشیده خواهند شد؟

حسام حملاوی: فروپاشی دیوار برلین عملاً از انتفاضۀ فلسطینی ها در سال 2000 شروع شد، که یک واکنش زنجیره ای در سراسر جهان عرب را در پی داشت، جنبش حماسهآفرین خیابانی. اما همانطور که گفتید ، انقلاب اخیر تونس در حکم کاتالیزور برای فرا روئیدن به شرایطی است که ده سال است دارد پرورش می یابد.

تگزاس: ما فقط از آنچه در قاهره و به مقدار کمتر در برخی شهرستانهای اصلی دیگر جریان دارد شنیدهایم. در مناطق دوردست و روستائی مصر چه می گذرد ؟

حسام حملاوی: روستاهای مصر... اگر شما به مناطقی به دور از مرکز اشاره می کنید که لزوماً دهقانی نیستند. باید گفت که جنبش در آن جاها به صورت روزانه و گاهی ستیزه جوتر از تظاهرات قاهره ادامه دارد.

نیوواندلند، کانادا: آیا مبارک دارای استراتژی معینی است؟ یا این که او و وزرایش خود را در حبابهای شیشه ای، جدا شده از واقعیت محبوس کرده اند؟ خیلی عجیب است که دولت به طور مداوم حکومت نظامی اعلام می کند اما درعمل هیچ اقدامی انجام نمیدهد ـ امری که فقط مردم را در تداوم مبارزۀ خود شجاعتر می کند.

حسام حملاوی: به باور من مبارک کاملاً مأیوس و در هم ریخته است. مثل غریقی که برای نجات خود از هر فوت و فن و حیلۀ شناخته شده ای استفاده می کند. اما هیچ یک از این شگردها به دلیل نیروی فزایندۀ جنبش خیابان کارائی ندارند. مبارک با فرستادن ارتش انتظارداشت که مردم با دیدن تانکها در خیابان و جتهای جنگنده در آسمان وحشت کنند و به تظاهرات پایان دهند .اما این تاکتیک هم نتیجۀ معکوس داد.

بلفیلد ، آلمان: کدام کشور درخاورمیانه در نوبت بعدی قرار دارد؟ آیا فکر می کنید در کشورهای دیگری نیز شاهد رویدادهایی مانند آن چه در مصر اتفاق افتاد خواهیم بود؟

حسام حملاوی: من اعتقاد دارم که بسیاری از کشورها در منطقۀ ما در انتظار ولادت این تجربه به سر میبرند. فکر می کنم یمن ، اردن ، الجزایر ممکن است بعدیها باشند.

نیویورک: چه چیزی ممکن است مبارک را به استعفا وادار یا تشویق کند؟ اگر تصمیم بگیرد که تظاهرات را نادیده انگارد؟ آیا شما فکر می کنید که میشود معترضان را در حجم کنونی در خیابان نگه داشت؟ مصر کشوری است با80 میلیون جمعیت، آیا فکر می کنید که تظاهرات همۀ آنها را نمایندگی می کند؟

حسام حملاوی: دیکتاتورها هیچ انگیزه و قصدی برای ترک قدرت و رفتن ندارند ، آنها تنها زمانی قدرت را ترک می کنند که مجبور شوند و من احساس می کنم که داریم به این نقطۀ اوج نزدیک می شویم. بله، این تظاهرات درصد بسیار بالایی از مردم مصر را نمایندگی می کند. به همین خاطر مردان و زنان ، مسلمانان و قبطیها ، زنان محجبه و بی حجاب ، کودکان و مردان و زنان مسنتر، یعنی از همۀ گروههای مردم مصر را در این جنبش می توانید ببینید.

نیویورک: تا به حال ، به نظر می رسد که درصد کمی از مصری ها به تظاهرات پیوسته اند چرا چنین است؟ چند درصد از مصری ها بر این باورند که معترضان آنها را نمایندگی میکنند؟

حسام حملاوی: من فکر می کنم که این ایده اشتباه است. کافیست به کانالهای تلویزیونی دقت کنید تا با دیدن صدها هزار نفر در هر منطقه درک کنید که این حرکت تبدیل به یک قیام توده ای شده است.

شفیلد، انگلستان: چرا شما فکر می کنید که غرب در تبدیل پشتیبانی خود از مبارک به مردم مصر تأخیر زیادی نشان داد؟

حسام حملاوی: دولتهای غربی مثل بقیۀ دولتها نگران منافع خود هستند و به ماهیت گزینه های اتخاذ شده و متحدان خود جز در راستای این منافع خصوصی اهمیت نمی دهند. همین دلیل است که دولت اوباما را به گفتن سخنان احمقانه کشاند ، مانند خودداری جو بایدن ، از توصیف مبارک به دیکتاتور، به همین دلیل ساده که مبارک از دوستان دولت ایالات متحده و اسرائیل به حساب می آید.

بوستون: از خلال گفته های شما به نظر می رسد از بازسازی اقتصاد سوسیالیستی در مصر پس از مبارک حمایت می کنید، اما بسیاری هم در مصر وجود دارند که ازچیزی نزدیک به مدل لیبرال و سوسیال دموکرات اروپائی پشتیبانی می کنند. آیا شما قادر به ارائۀ تصویر دقیقتری از جهتگیری مورد توافق اغلب معترضان هستید؟

حسام حملاوی: هیچکس ادعا نمی کند که یک توافق همه جانبه دربارۀ دوران بعد از مبارک بین معترضان وجود دارد، و من در پاسخهای قبلی بسیار روشن بودم . من از آرمانهای شخصی خود و اینکه از نظر من مصر چگونه باید باشد صحبت می کنم. با این همه ، اکثریت مردم مصر حق دارند که تصمیم بگیرند کشور درچه جهتی باید سیر کند.