دستوری که شاه برای برچیده شدن محاصرۀ تبریز به نیروهای نظامی خود داده بود، موجب گردید که مواد غذائی چه از طریق مناطق اطراف تبریز و چه به وسیلۀ قوای روس، وارد شهر گردیده و معضل گرسنگی برطرف گردد. در ابتدا مردم شهر تصور می کردند که با برطرف شدن مشکل کمیابی غذا، قوای بیگانه ( همان طور که قول داده بودند ) مملکت را ترک خواهند کرد. لیکن خیلی زود فهمیدند که « رسانیدن مواد غذائی » فقط بهانه ای بوده که بدان وسیله کشور روسیه دست در دست دولت انگلیس، قرارداد ۱۹۰۷ را به اجرا درآورده و شمال کشور ما را صاحب شود! روزهاي بعد، نیروهای روسیّه فوج فوج بداخل تبريز نفوذ كردند و رفته رفته آن شهر را تحت يوغ خود درآوردند.

آنچه که برای سران مجاهدین در این مورد جنبۀ حیاتی داشت، تأمینِ موادِ غذائی برای خارجیانِ ساکنِ تبریز بود. آنان آگاه بودند که اگر کنسولگری های خارجی و اقلیت های مذهبی با مشکلات ناشی از قحطی روبرو گردند، این امر فرصتی به دست کنسول روس خواهد داد تا به بهانۀ وارد ساختن مواد غذائی، اقدام به مداخلۀ نظامی در شهر نماید. زیرا پیش بینی می کردند که قرارداد تقسیم ایران که در تاریخ ۳۱ اکتبر ۱۹۰۷/۸ آبان ۱۲۸۶ ( به طور یکطرفه و بدون اطلاع ایران )، بین روسیّه و انگلستان بسته شده بود، به روس ها این اجازه را داده است که دیر یا زود در منطقۀ زیر نفوذ خویش اقدام به مداخلات نظامی نمایند و اشغال آذربایجان نیز از نظر تاریخی بیشتر از هر کجای دیگر ایران مورد نظر حکومت روسیّه بود.

طرفین متعاهدتین بر طبق اصولی که در عهدنامه مورخ ۲۶ فوریه ۱۹۲۱ بین ایران و جمهوری متحد سوسیالیستی شوروی روسیه اعلام گردیده است موافقت دارند که در تمام دریای خزر کشتی‌هایی جز کشتی‌های متعلق به ایران یا به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یا متعلق به اتباع و بنگاه‌های بازرگانی و حمل و نقل کشوری یکی از طرفین متعاهدتین که زیر پرچم ایران یا پرچم اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سیر می‌نمایند نمی‌توانند وجود داشته باشند.

ضرورت ِ پرداخت به این دوران بیست ساله با این ویژگی ها، از آن جا ا ست که تا کنون کمتر کتابی تاریخی یافت می شود که به شکل پیوسته وکامل، به این دوران بیست ساله با کش وقوس های سیاسی وفراز وفرود های جنبش های اجتماعی اش چون مسئله مهاجرت وتشکیل دولت ملی در تبعید، جنبش جنگل در شمال، جنبش خیابانی در تبریز، جنبش محمد تقی خان پسیان در خراسان و... در بعدی ملی ومنطقه ای وجهانی پرداخته باشد.

دهستان در دوره سده میانه مرکز بزرگ اقتصادی،‌ تجاری- صنعتی و فرهنگی واحه مصریان در جنوب غربی ترکمنستان که در سده‌های میانه در منابع کتبی بعنوان«رباط دهستان» نامیده می‌شد بود. دهستان، به عقیده و.ماسون- اتیمولوژی عامیانه‌ای است که از نام باستانی و کهن منطقه داهیستان («کشور داها») سرچشمه می‌گیرد، که به مرور زمان فراموش شده است. احتمالا در سده میانه واژه «دهستان» معنی ناحیه و منطقه‌ای روستایی را داشت که چندین دهکده را بهم پیوند می‌داد.