در تابستانی که گذشت، در سفری کوتاه به شهر ماستریختِ هلند، کتابفروشی شگفتانگیزی دیدم که چند روز پیش شنیدم زیباترین کتابفروشی جهان اعلام شده است. شوق شنیدن این خبر به اندازه دیدار کتابفروشی برایم خوشآیند بود.
چند سالی است که کلیساها در اروپا با کمبود عبادتکنندگان روبرو شده است. در پی این رویداد، کلیسافروشی رونق گرفته و هر سال از تعداد کلیساها کاسته میشود. برای نمونه در سال گذشته چندین کلیسای باشکوه در کشور هلند به هتل تبدیل شدهاند. اگر کلیسا قدیمی و ارزش تاریخی داشته باشد، شهرداری به صرف حفظ نمای خارجی بنا، اجازه میدهد تا خریداران آن را به هر چیزی که اراده کنند، تبدیل نمایند. کتابفروشی دومینیکنها از جمله همین بناها است.
وقتی از کوچههای سنگفرششدهٔ مرکز شهر تاریخی ماستریخت عبور میکنید، ناگهان ساختمان باشکوهی توجهتان را جلب میکند: کلیسای دومینیکنها، بنایی گوتیک که قدمتش به قرن سیزدهم بازمیگردد. شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، و یا اصلاً در میان شلوغی رفتوآمد سیاحان نادیده گرفته شود. اما وقتی پا به درون میگذارید، متوجه میشوید اینجا دیگر یک کلیسا نیست؛ اینجا یکی از زیباترین کتابفروشیهای جهان است.
با عبور از درهای سنگین ورودی، وارد این کلیسای تهی از آیینهای دینی میشوی. درون کلیسا، سقفهای طاقدار با دیوارنگارههای قدیمی و پنجرههای شیشهای رنگین، همچنان شکوه گذشته را به نمایش میگذارند. میان این فضای تاریخی، قفسهای عظیم به ارتفاع حدود ۱۸ متر قرار دارد که در سه طبقه قابل بازدید است و به هر طرف که نگاه میکنید، کتابها چشمنوازی میکنند. بازدیدکنندگان از گوشه و کنار عبور میکنند، زیبایی طاقهای بلند و نور رنگی پنجرهها حس آرامش و هیجان خاصی ایجاد میکند.
در شکوه بیمانند طاقها که همچنان بر فضا سلطه دارد، در ارتفاع بالا، نقاشیهای دیواری قدیمی هنوز حفظ شده و در برخی نقاط بهخوبی قابل تشخیصاند. در اینجا ترکیب معماری مذهبی کهن با عناصر مدرن، سقفهای طاقدار و پنجرههای شیشهای رنگی، این مکان را به یکی از زیباترین و جذابترین کتابفروشیهای جهان تبدیل کرده است.
طراحان این کتابفروشی موفق شدهاند تا در زمینی به مساحت ۸۰۰ مترمربع، ۱۲۰۰ مترمربع فضای فروش ایجاد کنند.
در بالکن مقابل، غرفه موسیقی با مجموعهای از صفحهها و سیدیها خودنمایی میکند. اینجا برخلاف بسیاری از کتابفروشیها، پنداری موسیقی به همان اندازه کتاب ارزش دارد. در کنار غرفه موسیقی، کافهای در محل محراب سابق منتظر است تا بنشینید و با نوشیدن یک فنجان قهوه یا لیوانی از نوشیدنی دیگر، از این محیط تاریخی لذت ببرید.
در گوشهای دیگر، در بخشی از سالن تعدادی صندلی چیدهاند که به نظر میرسد جایگاهی باید باشد برای جلسات کتابخوانی و کنسرت.
درون کلیسا نقاشیهای شگفتانگیزی نهفته است. بیشتر نقاشیهای سقف را یان فاسنس (Jan Vassens) در حدود سال ۱۶۱۹ خلق کرده است. مرمتگران سالها برای بازسازی این آثار بهشدت آسیبدیده کار کردهاند. از میان آنها، نقاشی دیواریای از سال ۱۳۳۷ ارزش ویژهای دارد. این اثر توماس آکویناس را به تصویر میکشد و بهعنوان کهنترین نقاشی دیواری مذهبی در هلند شناخته میشود؛ همچنین، قدیمیترین تصویر موجود از این قدیس در سراسر اروپا.
در این کتابفروشی مجموعهای گسترده از کتاب برای انواع خوانندگان به زبانهای هلندی، انگلیسی و آلمانی وجود دارند.
این ترکیب شگفتانگیز از معماری مذهبی کهن، قفسههای مدرن کتاب، موسیقی، کاردستی و کافه دنج، تجربهای منحصر به فرد خلق میکند؛ تجربهای که هر کتابدوست و گردشگری را به وجد میآورد.
و وقتی بازدیدتان تمام شد، کافی است چند قدمی بیرون بروید تا میدان آرامتر مقابل کلیسا را ببینید؛ جایی که تاریخ و فرهنگ این شهر هنوز با زندگی روزمره در هم تنیده است.
خلاصه درباره کلیسای دومینیکنها در ماستریخت
کلیسای دومینیکنها در قرن سیزدهم ساخته شده و نزدیک به ۵۰۰ سال کاربردی مذهبی داشته است. حدود ۲۰۰ سال پیش، این کلیسا نقش دینی خود را از دست داد و در طول زمان برای مقاصد مختلفی از جمله پارکینگ دوچرخه و سالن کارناوال استفاده شد. از سال ۲۰۰۶، این بنای گوتیک به کتابفروشی «دامینیکانن» تبدیل شد.
ویژگی برجسته این کتابفروشی، قفسهٔ کتاب سهطبقهای است که حدود ۱۸ متر ارتفاع دارد و بازدیدکنندگان میتوانند در آن بالا بروند.
در رقابت جهانی بین ۱۰۰۰ کتابخانهی برتر (1000 Libraries Awards)، دویستهزار کتابدوست از سراسر جهان در سال ۲۰۲۵ کتابفروشی Boekhandel Dominicanen را بهعنوان زیباترین کتابفروشی جهان برگزیدند.
*بخشی از اطلاعات در رابطه با کلیسا را از منابع اینترنتی برداشتهام.
