ورای یقین

چقدر می‌توانیم به باورهای خود مطمئن باشیم وقتی همه چیز در جهان پیوسته در حال تغییر است؟ در ثانیه هایی که در سیاره‌ی زمین بر باورهای خود پای میفشاریم و بر سرِ آن با دیگران دست به گریبانیم، کهکشان هایی در حال نابودی و زاده شدن هستند.

آنچه امروز غیرقابل‌تزلزل می‌نماید، فردا ممکن است کهنه شود و آنچه بدیهی به نظر می‌رسد، به سرعت به چیزی تبدیل شود که درباره‌اش تردید پیدا کنیم. با سرعتی که جهان امروز حرکت می‌کند، آینده دیگر دور نیست؛ گویی نفسش را بر گردنمان احساس می‌کنیم.

کمتر از چهار دهه پیش، تصور تلفن همراه، پولی که از نقطه‌ای از زمین به نقطه‌ای دیگر منتقل شود، یا تصویری که از طریق فضا به سیاره‌ای دیگر برسد، تنها در حد خیال و افسانه بود.

امروز این‌ها بخشی از زندگی روزمره‌ی ماست، بی‌آنکه حتی از حیرت ابرو بالا بیندازیم.

شاید خطر دقیقاً در همین باشد، در توانایی ما برای فراموش کردن سریعِ اینکه آنچه امروز عادی است، روزی غیرقابل‌تصور بود.

دشوارترین بخش این جهانِ همیشه‌در‌حرکت، نه خود دگرگونی، بلکه مواجهه‌ی ما با آن است.

ما انسان‌ها، با تمام میل‌مان به ثبات، به نقطه‌ای امن دل می‌بندیم و خیال می‌کنیم همیشه پابرجا می‌ماند. اما جهانِ هستی هر روز به ما یادآوری می‌کند که ثبات، بیش از آنکه واقعیتی بیرونی باشد، حالتی درونی و در ذهن ماست. در همین تغییر است که امید ما نهفته است.

اگر ناممکن‌ها بارها ممکن شده‌اند ، پس چرا آنچه امروز باور داریم نتواند دگرگون شود؟ شک و پرسش دشمن باور نیستند، بلکه نگهبان آن‌اند. وقتی می‌پرسیم "شاید اشتباه می‌کنم؟" در حقیقت می‌گوییم "می‌خواهم درست‌تر ببینم."

هر روز چیزی فرو می‌ریزد و چیزی دیگر شکل می‌گیرد؛ باوری، عادت قدیمی، پیش‌فرضی که زمانی بر آن تکیه می‌کردیم دیگر دست نخورده باقی نمانده‌اند.

اما باید به یاد داشته باشیم که از همین تَرَک‌هاست که نور وارد می‌شود و آنچه دیروز دیوار بود، امروز پنجره می‌شود.

کسی که فکر کند همه چیز همیشه همان‌طور می‌ماند، در دنیایی که هیچ‌گاه آرام نمی‌ایستد، گم خواهد شد. اما کسی که می‌پذیرد جهان لغزنده است، با احتیاط گام برمی دارد و همیشه در حالت تعادل می‌ماند.

در زمانی که همه چیز در حال تحول است، ذهن نقاد ما قطب‌نمای ماست و فروتنی‌مان در پذیرش نو، دروازه‌ی آینده. شاید راز عبور از این روزگار پرتحول همین باشد نه چنگ زدن به آنچه بوده و نه ترسیدن از آنچه خواهد آمد.

شهریار حاتمی
استکهلم اول آذر ۱۴۰۴