منصور سروش
۱۳۱۲-۱۴۰۰
دوست و همراه مهربان، فروتن، وارسته و گرانقدر ما، منصور سروش، در ساعت ده صبح روز سه شنبه ششم مهر ماه ۱۴۰۰ (۲۸ سپتامبر ۲۰۲۱) در بیمارستان مهر تهران بر اثر حملۀ ویروس کوید ۱۹ در گذشت و دوستانش را به سوگ نشاند. دریغا، دیگر نگاه شاد و پُر محبتش در چشم ما نخواهد نشست و صدای آرام و مهربانش به گوش ما نخواهد رسید. او مبارزی بود با کرامت انسانی، نه به مال و منال نیازی داشت و نه خواستار جاه و مقام بود.
منصور سروش روز اول فروردین ۱۳۱۲ (۲۱ مارس ۱۹۳۳) در شهرستان بهبهان در خانواده ای فرهنگی، از تبار بختیاری های بهبهان، به دنیا آمد. هشت ساله بود که خانواده به علت انتقال پدر به ادارۀ فرهنگ دزفول و یک سال بعد به فرهنگ اهواز، مرکز استان خوزستان، برای همیشه در این شهر سکنی گزید.
دوران دانش آموزی منصور، دورانی پُر حادثه، در تقارن با اشغال ایران توسط قوای نظامی متفقین جنگ دوم حهانی (انگلیس و شوروی)، سقوط دیکتاتوری رضا شاهی، برقراری مجدد دولت مشروطه (مشروطۀ سوم)، تشکل و برقراری آزادانۀ احزاب و اجتماعات سیاسی و اجتماعی و بالاخره پیدایش طلیعۀ نهضت ملی ایران به رهبری مصدق بود، در چنین جوّ سیاسی و اجتماعی بود که منصور تحصیلات ابتدائی و متوسطۀ خود را به پایان رساند. در شانزده سالگی کاپیتان تیم فوتبال اهواز شد، با احزاب سیاسی فعال در استان خوزستان آشنا شد و چون از معروفیتی ورزشی برخوردار شده بود، به عضویت آنان دعوت می شد. وی دعوت "حزب ملت ایران بر بنیاد پان ایرانیسم"را پذیرفت و از این طریق در سالهای بعد در جرگۀ وسیع نهضت ملی ایران قرار گرفت و موجب دلبستگی عمیق وی به مبارزات سیاسی - پارلمانی گردید.
در سال ۱۳۳۸، منصور برای ادامۀ تحصیل در دانشکدۀ حقوق و سپس کارآموزی وکالت دادگستری به تهران رفت و در تهران در سازمان بیمه های اجتماعی کارگران که از دست آوردهای نهضت ملی بود، شاغل شد، شغلی که برای او تخصصی در امر رفاه احتماعی عمومی، طی سالیان دراز خدمت در این مؤسسۀ عام المنفعه به بار آورد.
در تهران، منصور سروش با ورود به دانشگاه در نخستین فرصت با جنبش دانشجوئی آشنا شد. از اولین کسانی بود که پس از تجدید فعالیت جبهۀ ملی ایران در سال ۱۳۳۹ از طریق حزب ملت ایران که در آخرین کنگرۀ خود، با تکیه بر برنامه ای دموکراتیک برای حزب، عنوان "بربنیاد پان ایرانیسم" را کنار گذاشته بود، در سازمان یابی سازمان دانشجویان دانشگاه تهران وابسته به جبهۀ ملی ایران، فعال شد و در میان افراد رهبری کنندۀ سازمان دانشجویان شرکت و فعالیت مؤثر داشت.
در سال ۱۳۴۲ وقتی که اساسنامۀ جدید مصوب اولین کنگرۀ جبهۀ ملی ایران (۱۳۴۱)، اصل مبارزۀ وسیع جبهه ای را خدشه دار کرد و مورد اعتراض احزاب عضو جبهۀ ملی و "سازمان دانشجویان جبهۀ ملی " قرار گرفت و منتهی به تشکیل جبهۀ ملی سوم ایران گردید، منصور نیز مانند دیگران به فعالیت در جبهۀ سوم پرداخت و در این دوران یکی از چهار عضو هیأت تحریریۀ دورۀ جدید نشریۀ "پیام دانشجو" ارگان سازمان دانشجویان جبهۀ ملی ایران شد، نشریه ای که به طور منظم، دور از چشمان ساواک از پائیز ۱۳۴۲ تا شهریور ۱۳۴۴ منتشز می شد. نا گفته نماند که دیگر سازمان دانشجویان مختص دامشگاه تهران نبود و سایر دانشگاهها و مدارس عالی را نیز در برمی گرفت. "پیام دانشجو" با حملۀ همه جانبۀ ساواک و تشدید اختناق و زندانی شدن بسیاری از فعالین حبهۀ سوم، انتشارش بعد از شمارۀ شهریور ۱۳۴۴ خاتمه یافت.
در سالهای بعد از ۱۳۴۴ با برقراری اختناق و سرکوبی شدید راههای مبارزۀ سیاسی نیمه علنی و توقف حبهۀ ملی سوم، فعالیت منصور پایان نیافت، به صورتی که یک بار هم منتهی به زندانی شدن او در چنگال عوامل دیکتاتوری گردید. او با اعتقاد عمیق به لزوم انتقال تاریخ و تفکر مبارزات سیاسی ایران و میراث انقلاب مشروطیت، نهضت ملی و فکر آزادی به جوانترها به طور مستمر اصرار داشت به طوری که دوستان جوانترش او را " استاد " می نامیدند.
پس از سقوط رژیم دیکتاتوری در سال ۱۳۵۷، در پایان همین سال در تأسیس جبهۀ دموکراتیک ملی ایران در برابر استبداد مذهبی نوظهور از پیشقدمان و مؤسسین اصلی این حبهه بود.
منصور سروش آزادیخواهی از تبار روشنفکران نهضت ملی بود که زور و ظلم و ستم را برای هیچکس برنمی تابید و آزادی و استقلال و عدالت احتماعی و برابری شهروندی و حاکمیت مردم را برای آحاد و افراد ملت همیشه آرزو می کرد.
فقدان او را به دوستدارانش، به خانوادۀ گرامی اش، به همسرش خانم پری بینا، به یگانه قرزندش مهتاب، به خواهرانش پروین، مهین و شهین، به برادرانش منوچهر و مازیار تسلیت می گوئیم.
دوست و مبارزی بزرگ بود، یادش گرامی باد.
١- محمد بابكي ٢- ناصر پاكدامن ٣- پرويز تابشيان ٤- تقي تام ٥- منيژه تام ٦- فرشيد جمالي ٧- احمد رناسي ٨- آنا عنايت ٩- شهرام قنبري ١٠- ناصر كاخساز ١١- علي متين دفتري ١٢- هلن متين دفتري ١٣- هدايت متين دفتري ١٤- مجتبا مفيدي ١٥- مسعود مولازاده ١٦- هما همايون .
