گرچه همه درمورد نسل کشی ارامنه توسط ا مپراطوری عثمانی چیزهایی شنیده ویا خوانده ایم ولی شاید تعداد کمی ازما به شرایط آن دوره و به عمق این واقعه دردناک فکرکرده باشیم .امروز کشورارمنستان خواهان به رسمیت شناختن این نسل کشی است اما دولت ترکیه علیرغم عدم انکار وقوع چنین واقعه ای از پذیرفتن این ماجرا با عنوان (نسل کشی) خودداری کرده است فیلم ( وعده ) ساخته ی تری جورج به این ناشناخته های ذهنی ما بخوبی پاسخ می دهد. با مروری کلی از وقایع که البته مانند بسیاری از فیلمهای تاریخی با چاشنی یک ماجرای عاشقانه ( واین بار با یک مثلث عشقی ) همراه است :
درآوریل 2015 درجریان جنگ جهانی اول امپراتوری عثمانی دست به بازداشت و اخراج 235 تا 270 روشنفکرمی کند که اکثراین افراد درنهایت به قتل میرسند مایکل بوقوسیان دانشجوی ارمنی رشته ی پزشکی ( با نقش آفرینی اسکارایزاک ) و کریس مایرزیک خبرنگارعکاس آمریکایی ( کریستین بیل ) هردو شیفته ی یک دختر زیبای ارمنی به نام آنا ( شارلوت له بن ) هستند و این درحالیست که امپراطوری به شکل خشونت آمیزی با اقلیت های قومی در قلمرو خود رفتار می کند و...
کارگردان ایرلندی تبارکه پیش از این بخاطرساخت فیلم ( هتل اواندا ) درسال 2004 معروف شده بود این بار نیز تلاش کرده با بهره گیری از بازیگران شناخته شده این فاجعه تاریخی را که به نوعی جنایت علیه بشریت خوانده می شود به تصویردرآورد. فاجعه ای که به رغم مستند بودنش از سوی دولتمردان ترکیه که کشورشان درجریان جنگ جهانی اول به قتلگاهی برای ارامنه تبدیل شده بود به رسمیت شناخته نمی شود !!
عشق و خشونت
کارگردان که پیش از این نیز در زمینه فیلمنامه نویسی تجربیاتی داشته این بار از روبن سووی کورد برای نوشتن فیلمنامه دعوت به همکاری کرد. وی برای به تصویرکشیدن ماجرای وحشتناک نسل کشی ارامنه از شیوه ی ساختاری استادان مسلم سینما نیز الهام گرفت مانند دیوید لین درفیلم ( دختررایان ) که به جنگ استقلال ایرلند اشاره داشت و نیز فیلم ( دکتر ژیواگو ) از همین کارگردان و یا انقلاب روسیه از نگاه جان راید در فیلم ( قرمزها ) .
تری جورج درباره جنبه رمانتیک فیلم درکنار خشونت قتل عام ارامنه گفته بود : من برای جلب تماشاگر یک داستان عاشقانه را هم اضافه کردم. دربحبوحه جنگ و نابسامانی ها ماجراهای قهرمانان فیلم بی ارتباط با فاجعه قتل عام ارامنه نیست . مامی دانیم که آنها عاشق می شوند و به علاوه درک می کنیم که آنها دراین زمان همراه با شادی و عشق چه مشکلاتی را باید تحمل کنند
فیلم ( وعده ) گرچه نخستین فیلم سینمایی درباره ماجرای نسل کشی ارامنه نیست ولی می توان گفت کامل ترین فیلم دراین زمینه و نیز پرخرج ترین فیلمی است که تاکنون دراین مورد ساخته شده است .فیلم با یک بودجه 90 میلیون دلاری ساخته شد و بنابراین فیلم خیلی پرهزینه ای محسوب می شود . فیلم پیشین کارگردان هتل راواندا درسال 2004 با هفده میلیون دلار ساخته شد وهزینه ساخت فیلم بعدی اش( جاده رزو) درسال 2007 یازده میلیون دلار بود . بیشترین سرمایه گذاری دراین این فیلم از سوی میلیونری به نام کرک کرکوریان , یک بازرگان آمریکایی ارمنی تبار انجام گرفت که خانواده اش از جمله قربانیان نسل کشی ارامنه بودند . وی از مدتها قبل میخواست درتهیه یک فیلم دراین باره سرمایه گذاری کند ولی به دلیل فشار ترکیه در ایالات متخده آمریکا در آن زمان قادر به این کارنشد . کرکوریان درسال 2015 درسن 98 سالگی درگذشت .
درباره نسل کشی
قدیمی ترین فیلم که دراین مورد ساخته شد فیلمی است صامت با عنوان Ravished Armenia ساخته اسکارآیفل درسال 1919 براساس خاطرات واقعی آروا ماردیگانیان در زممیه نسل کشی ارامنه.. الیا کازان نیز درفیلم معروفش ( آمریکا آمریکا ) به ا ین موضوع اشاراتی داشت . نخستین فیلم ارمنی به نام ( ناهایت ) را هنریک مالیان براساس این واقعه درسال 1977 ساخت . وی در سال 1988 درسن 62 سالگی درگذشت .
هانری ورنوی فیلمساز ارمنی – فرانسوی درسال 1991 فیلم Marig را ساخت که درزبان ارمنی به معنای (مادر) است . درباره یک خانواده ارمنی که پس از نسل کشی ارامنه از ترکیه به فرانسه مهاجرت می کنند. نقش های اصلی فیلم را عمرشریف و کلودیاکاردیناله برعهده داشتند .. آتوم اگویان درسال 2002 فیلم ( آرارات ) را براساس کتاب خاطرات یک پزشک آمریکایی به نام کلارنس آشر با عنوان ( یک پزشک آمریکایی درترکیه ) ساخت که وقایع سال 1915 و به ویژه محاصره شهر وان را نشان می داد .فاتح آرکین کارگردان ترک مقیم آلمان نیز درسال 2014 فیلم ( برش ) را کارگردانی کرد فیلم درباره مردی است که همزمان با نسل کشی ارامنه ارتباطش با دودخترش قطع می شود.
فیلم ( وعده ) به خوبی رویدادهای نسل کشی ارامنه و بجران پناهندگان در آن زمان که حتی درحال حاضرهمچنان یک مساله است نشان می دهد و زمینه تاریخی تنها یکی از ویژگیهای آن است . از سویی دیگر بزرگترین مزیت فیلم شخصیت های فیلم است که بسیار واقع گرایانه به نظرمی رسند . موضوع فیلم می توانست به یک کلیشه تبدیل شود ولی خوشبختانه فیلم به دام کلیشه نمی افتد گرچه می توانست به یک Love story عامه پسند تبدیل شود . از سویی دیگر تماشاگر می تواند دلبستگی ویژه به خانواده را از سوی کارگردان در فیلمش احساس کند . دراین فیلم خانواده به عنوان یک نماد قوی و دوست داشتنی به نمایش درمی آید که تنها یک چیز می خواهد و آنهم دیدن فرزند است . رابطه مایکل با والدینش ساده صادقانه ومملو از عشق است گویی میخواهد بگوید خانواده تنها چیزی است که می توان واقعا به آن تکیه کرد. شهره آغداشلو درنقش مادرمایکل(اسکار ایزاک ) بازی بسیارزیبایی کرده است . ایرانی دیگری که دراین فیلم بازی کرده آرمین امیری است که نقش کاپیتان علی را دارد.
ستوان عثمانی
فیلمبرداری فیلم در پاییز 2015 در پرتغال , جمهوری مالت واسپانیا شروع شد که تا دسامبرادامه داشت . انتخاب این کشورها به دلیل تشابه چشم اندازهای مشابه با رویدادهای فیلم بود . بقیه فیلمبرداری در نیویورک در ماههای مه و ژوئن 2016 انجام گرفت و دراواخر ژوئن به پایان رسید. تری جورح با تاکید براینکه مهمترین هدف از کارگردانی این فیلم سر گرم کردن تماشاگر ولی همراه با یک پیام سیاسی بود. به دلایل آشکار نمی شد فیلم را درمکانهای واقعی فیلمبرداری کرد با این وجود کارگردان برای تحقیق در زمینه مناظر مورد تظرش به ترکیه رفت .
فیلم نخستین بار یازدهم سپتامبر سال پیش در جشنواره فیلم تورنتو به نمایش در آمد و نخستین نمایش فیلم در آمریکا 28 آوریل سال جاری بود .فیلم همچنین درسپتامبر سال جاری درچهل و سومین جشنواره سینمای آمریکا در دوویل فرانسه به نمایش درآمد که بسیار مورد توجه قرارگرفت .
اگرچه نقدهای مثبتی درباره این فیلم نوشته شد ولی باعث نشد که فیلم دیگری که به نوعی انکارنسل کشی ارامنه است ساخته نشود جوزف روبن , فیلمنامه نویس , کارگردان و تهیه کننده آمریکایی فیلمی به نام ( ستوان عثمانی ) ساخت که قهرمان آن یک ستوان ترک است که عاشق یک پرستار آمریکایی می شود. و اگرچه زمان داستان مربوط به سال 1915 درترکیه برمی گردد ولی اصلا صحبتی از موضوع نسل کشی نمی شود .انگار چنین چیزی اتفاق نیفتاده و به قول معروف همه چیز آرومه ... !! فیلم به عنوان محصول مشترک آمریکا و ترکیه به نمایش درآمد و گفته شده کارگردان پول هنگفتی از دولت ترکیه دریافت کرده است !
به روایت ویکی پدیا
درویکی پدیا (فارسی) آمده است : نسل کشی ارامنه به نام هایی چون هولوکاست ارامنه , کشتارارامنه و نیز توسط خود ارمنی ها با عنوان جنایت بزرگ شناخته شده . دردوران جنگ جهانی اول ( 1915 تا 1917 ) دولتمردان عثمانی به این جنایت دست زدند. عملیات در قالب کشتارهای دسته جمعی و نیزتبعیدهای اجباری درشرایطی ناگوار انجام گرفت . امروز تعداد کل قربانیان نسل کشی ا رامنه به طورعام بین یک تایک ونیم میلون تن برآورد شده است . درطی این دوران دیگر گروه های قومی منطقه از جمله آشوریان , یونانیان و کردها به طریقی مشابه مورد حمله ترکان عثمانی قرارگرفتند
