بسیاری از تحلیل گران و جامعه شناسان در خصوص توانایی های ناشناخته ای که بخشی از مردم دردوهفتۀ اخیر درخیابان ها ودراعتراض به نتایج اعلام شده از خود نشان داده اند شگفت زده اند.
یکی ازاستادان دانشگاه درتهران می گوید "دراین روزها جوانان توانستند به خشم خود شکلی خاص دهند. آن ها برخلاف تصور و یا خواست طرف مقابل عمل کردند. مردم با سکوت یک فضای ملیونی درست کردند. سکوتی که بسیار سنگین و پر معنا بود و سکوتی نبود که حکومت می خواست و دراین حرکت نهایت تفکر وتعقل، همیاری، وهمدلی دیده می شد. تا پیش از ورود موتورسوارها به صحنه، مخالفان هم با بکدیگر به طور مدنی رفتار می کردند. مطمئنم که حتی اگر این جنبش دراین مرحله خاموش شود، تا چهار یا پنج سال آینده سرزمین ما شاهد یک اتفاق بسیار زیبا خواهد بود".
صدای یک شهروند
رضاعلیجانی، فعال ملی مذهبی می گوید" شرایط کنونی ، پس ازاظهارات آیت الله خامنه ای، در حال قفل شدن و فضا سنگین است. پس از اعلام آراء برخورد ها در دو سطح سیاسی و فنی شکل گرفت. تحلیل هایی که بر نگاهی انتقادی به نتایج انتخابات متکی بود بر روی رأی خاموش 25 درصدی تأکید می کرد که طبیعتاً به طرف آقای احمدی نژاد نرفته است. نکتۀ دیگر پاک شدن کامل مسائل بومی و قومی در انتخابات حتی در زادگاه نامزدهاست. همسویی ناظران و مجریان در حوزه ها و ثابت ماندن نسبت آراء هر نامزد در روند شمارش واعلام آراء از دیگر مسائل انتقاد برانگیز بشمار می رود. مسائل فنی مثل کم بودن تعرفه ها و بسته شدن زود هنگام برخی حوزه ها نیز مطرح بوده است". به نظر این تحلیل گر اعتراض به نتایج می بایست از جنبه های تکنیکال آغاز شود و نهایتاً به جنبه های محتوایی برسد و شعار ابطال نتایج باید پس از بررسی تکنیکال مطرح شود. طبیعی است که نظر اصلاح طلبان مبنی بر تقلب چندین ملیونی باید بتواند مستند شود زیرا در میان اصلاح طلبان چند وزیر و مسئول پیشین برگزاری انتخابات وجود دارند که مستند سازی تقلبات را می توانند بعهده گیرند. از این نظر میتوان به آن ها انتقاد کرد که افکار عمومی را درجریان تقلبات مشخص نگذاشته اند. در پاسخ به این پرسش که برخورد کنشگران اصلی چگونه تحول پیدا خواهد کرد.
رضا علیجانی می گوید بنا بر یک فرضیه، آقایان موسوی و کروبی ممکن است با صدور بیانیه هایی واکنشی قهرآلود داشته باشند. این فرضیه ضعیف است. احتمال دیگر اینست که با تداوم برخورد این نامزدها فشار نیز بر آنها افزایش یابد و به بازداشت نزدیکان و سپس خود آن ها بیانجامد. به هر حال ایران بعد از خرداد 88 به همان روال قبل از این تاریخ نخواهد بود. معترضین از این پس آیت الله خامنه ای را مورد خطاب قرار می دهند. این تحللیگر ملی مذهبی در بارۀ دست آورد های حرکت اعتراضی این بخش از مردم می گوید" این اولین باریست که بخش بزرگی از افکار عمومی به نتیجۀ یک انتخابات با این وسعت معترض است و این باید مورد توجه مقامات قرار گیرد. به نظر می رسد که نتایج اعلام شده وجدان، شرافت و غیرت بخش مهمی از مردم را آزرده کرده است و نوعی احساس توهین و فریب خوردگی بر آن ها مستولی شده است ولی رفتار ها مدنی بوده است برعکس برخورد خشونت آمیز مقامات. اگر دولت نتواند این بخش از افکار عمومی را قانع کند از مشروعیت و عدالت ساقط خواهد شد.
رضا علیجانی
