majidsedghi@yahoo.com
مرجان ساتراپی , کارگردان فیلم انیمیشن ( پرسپولیس ) با توجه به موضوع فیلمش – نقد باورهای افراط گرایانه مذهبی در ایران - به نظرمیرسد ریشه مشترکی با فیلمساز دیگرایرانی , سو آبادی دارد که پیش از این مستند SOS ) تهران ( درباره اثرات بنیادگرایی درجمهوری اسلامی ایران را ساخته بود واکنون در نخستین فیلم سینمایی بلندش ( دنبال زن بگردید ) که بتازگی برپرده سینماهای فرانسه درآمده این موضوع را با زبانی طنز به تصویر کشیده است با این تفاوت که این بار مساله بنیادگرایان افراطی را منحصربه ایران نکرده وبه آن کلیت بخشیده است . فیلمش هرچند ممکن است به نوعی اسلام ستیزی – آنگونه که مسلمانان افراطی میگویند – تعبیرشود ولی به گمان من می توان آنرا نقدی برعملکرد مسلمانان افراط گرا قلمداد کرد. این واقعیتی است که پس از انقلاب اسلامی ایران افراط گرایی مذهبی در برخی کشورهای اسلامی رشد فزاینده ای یافت ومتاسفانه بتدریج انقلاب اسلامی الگویی برای گروه های تروریستی و حامیان آنها شد.
چادری برای آرمان
فیلم روایت آرمان پسریک خانواده مهاجرایرانی درفرانسه است که دلباخته ی دختری عرب تبار به نام لیلا ست .وقراراست برای اتمام تحصیلاتشان به آمریکا بروند ولی آمدن محمود ( برادربزرگترلیلا) به پاریس برای دیدن لیلا و برادرکوچکترش همه نقشه آنها را برهم می ریزد. محمود که از یمن – کشوری مسلمان که مقررات سختی درباره زنان دارد – آمده با آرمان درگیرمیشود ودربدو ورود به خانه لیلا وبرادرکوچکش تلاش می کند تا به نوعی مبلغ دینی باشد . او خواهرش را درخانه مجبوس می کند و به او اجازه خروج از خانه ودیدار آرمان را نمی دهد.
طنز واقعی دراین فیلم زمانی به ا وج خود می رسد که آرمان مجبورمی شود برای دیدن لیلا یک چادرسیاه به سرکند آنهم چادری که تنها چشمهایش دیده می شود. او با همان شکل وشمایل به خانه لیلا که حالا دراقع خانه برادرش محموداست می آید , خود را شهرزاد معرفی میکند و میگوید که برای یادگرفتن زبان فرانسه به لیلا نیازمند است و با این ترفند مدام به خانه آنها آمده و دراتاق لیلا به بهانه درس یادگرفتن می نشیند غافل از آنکه محمود به تدریج با دیدن مدام شهرزاد قلابی و با این تصور که او یک دختر صد درصد مسلمان دو آتشه است دل به او می بندد !!
بازیگران فیلم
نقش های اصلی فیلم از میان بازیگران فرانسوی انتخاب شده اند :
فلیکس موآتی بازیگر 27 ساله فرانسوی و پسرکارگردان و روزنامه نگار فرانسوی سرژموآتی نقش آرمان را بازی کرده است . فیلم مشهوراو LOL درسال 2009 به نمایش درآمد. کاملیا ژوردانا خواننده و بازیگرفرانسوی الجزایری تباراست پیش از این درفیلم (ماسه نفریاهیچی) ساخته ی خیرون درسال 2015 نقش آفرینی کرده بود و درفیلم خانم آبادی ایفا گرنقش لیلا ست. نقش محمود را نیز دراین فیلم William Lebghil کمدین فرانسوی بازی کرده که بیشترین شهرتش بخاطر بازی در سریال طنزSoda است . وی همچنین درجشنواره سینمایی کن سال پیش به هنوان بهترین بازیگر مرد خوش آتیه جایزه گرفت.
خانم آبادی برای نخستین فیلم بلندش از تعدادی بازیگرایرانی نیز بهره جسته است :
بهی جنتی عطایی که معروف ترین فیلمش ( برای یک لحظه آزادی ) ساخته ی آرش ریاحی درسال 2008 است .وی همچنین درسال پیش درفیلم ( زیرسایه ) ساخته ی بابک انواری بازی کرد . حمید رضا جاودان که درسال 2012 درفیلم ( سنگ صبور ) ساخته ی عتیق رحیمی راهمراه با گلشیفته فراهانی بازی کرده بود و سام میرحسینی از دیگربازیگران ایرانی فیلم هستند . سام درسال 2015 درنقش یک مترجم فرانسوی گروه فرانسوی ناتو در افغانستان درفیلم ( نه آسمان نه زمین ) ساخته ی کلمان کوژیتوره به رغم کوتاه بودن نقشش بخوبی درخشید و جایزه هیات داوران جشنواره ژان کارمه را به عنوان بهترین بازیگرنقش دوم دریافت کرد.
کمدی سیاه
فیلم را می توان یک فیلم کمدی سیاه خواند در زمینه ای که برای تماشاگر بسیار جذاب است هم برای فرانسوی هایی که دراین چندسال ازوجود بنیادگرایان ا سلامی درکشورشان بسیار رنج برده اند و هم برای تماشاگران غیر فرانسوی که مخالف بنیادگرایان اسلامی هستند . در سینما شاید این نخستین بارباشد که یک فیلمساز به طورصریج مسلمانان افراطی را به نقد کشیده است . پرداختن به این موضوع جسارتی میخواهد که کارگردان خوشبختانه داشته است واین شجاعت قابل ستایش و سزاوارتشویق است . خانم آبادی خود از کشوری گریخته است که طعم تلخ اسلام افراطی را چشیده است . نگاه کارگردان به مساله بنیادگرایان نگاهی طنز آمیز است که با بهره گیری از یک موضوع جدی شکل گرفته است . چادر دراین فیلم نمادی از یک نوع استتاراست نکته جالب اینجاست که آرمان با همین نماد به اصطلاح اسلامی به دیدن لیلا می رود و با او عشقبازی میکند !!
فیلم همچنین اشاره صریجی دارد به مردسالاری و زن ستیزی در جوامع تند روی اسلامی .درفیلم محمود این حق را به خود می دهد که موبایل خواهرش را بگیرد , عکسهای خانوادگی را پاره کند و صدای تلاوت قرآن را تا حد ممکن بلند کند . او میخواهد ایدئولوژی خود را به خواهرو برادرش تجمیل کند. البته محمود درپاریس تنها نیست , برادران مسلمانی نیزهوای او را دارند. برادرهایی که به شکل شخصیت هایی کاریکاتورگونه ظاهرمیشوند . درواقع انتخاب این بازیگران که درواقع چاشنی فیلم هستند به جذابیت فیلم افزوده است بدون اغراق باید گفت اگر این گروه بازیگران در فیلم نبودند فیلم نیمی از جذابیت خود را از دست داده بود.
