. آمار جهانی سالی ۱۵۰۰ حمله با اسید را ثبت کرده است که به نظر بسیاری از سازمانهای درگیر این معضل، رقم ذکر شده بسیار کمتر از آمار حقیقیست. هدف از حمله اسیدی، صرف نظر از ایجاد درد شدید در وهله نخست، بیقواره وکریه کردن ظاهری، نابینا و ناقص کردن و در نهایت زجر کش کردن فرد تا اخر عمر است. از دید روانشناسی این نمونه کامل انتقام و "از بین بردن هویت" فرد قربانیست.
کشورهای چین، آفریقای جنوبی، اوگاندا، هنگ‌کنگ، بریتانیا، ویتنام، لائوس، هند، بنگلادش، پاکستان، اتیوپی، کامبوج و جاماییکا، ایران، افغانستان، عربستان سعودی و عراق کشورهایی هستند که این رفتار تهاجمی در آن دیده می‌شوند.
الگوی حمله با اسید، کشور به کشور متفاوت است. مطالعه سوابق اسیدپاشی در جهان نشان می دهد که این جنایت بر سر مسائل عاطفی، در خواست مهریه، زمین و یا انتقام است. بروز این جنایت در اماکنی که مراکز نساجی دارند و در نتیجه دسترسی راحتتری به اسید است، بیشتر دیده می شود. کشورهند مقام دار این سوقصدهاست. بنگلادش، بیشترین میزان حمله اسیدی به مردان برای درگیری بر سر زمین را دارد. آمار حملات اسیدی در پاکستان در سال 2011 سیصد برابر قبل شده است و آمار حمله اسیدی در ایتالیا نیز رو به افزایش است.
قربانیان از بین همه اقشار اجتماعی وشامل زنان، مردان و کودکان است که مورد آخر بیشتر بر حسب تصادف است. 60 تا 80 درصد قربانیان اسید پاشی زنان هستند و غالبا مردان عامل حمله هستند. مطالعات جامعه شناسی نشان می دهد این حملات بیشتر در جوامعی که فقراقتصادی ریشه دار و مشهود است و/یا جوامعی که زنان درآن فاقد قدرت هستند اتفاق می افتد ولی این بدان معنا نیست که مردان، کودکان هم قربانی نیستند ( مورد آخر بیشتر بر حسب تصادف است).
آمار زنان قربانی در ایران به 90 درصد می رسد که بیشترین آن در پی یک ناکامی عاطفی و یا تمرد فرد برای پاسخ مورد قبول طرف متقاضیست و با نیت انتقام جویست. 5 درصد اسیدپاشی ها منجر به مرگ می شود و مصدوم با مشکلات بینایی، تنفسی و صدمات ترمیم ناپذیر بر روی بافت بدن و دیگر ناراحتی های جسمی می ماند. ناراحتی های جدی روانی از جمله ترس شدید ، ناامنی و کمبود اعتماد به نفس که منجر به افسردگی و گوشه گیری می شود از جمله تبعات حمله با اسید است.
گرچه این جنایت از جمله خشونت خانوادگی شمرده می شود ولی اتفاقات اخیر در اصفهان، ابعاد جدیدی از مسئله را بر ما می گشاید. تمامی قربانیان مونث، بین بیست تا سی سال، با پوشش استاندارد و سوار بر خوردو شخصی هستند. تمامی سوقصد کنندگان مذکر، حداقل دو نفرو موتور سوار با کلاه خود هستند. محل وقوع سوقصد در انظار عمومی واماکن شلوغ است که موضوع نمایش خشونت و ایجاد ارعاب را به طور عیان مطرح میکند.
پلیس به دنبال انگیزه پیدا کردن مهاجمین فرضیه "خصومت شخصی" که مهمترین عامل اسید پاشی تاکنون شناخته شده است را مطرح میکنند که به سرعت رد می شود: قربانیان مجرد، ازدواج کرده و یا مادرند، هیچکدام سابقه برخورد و یا خصومت با کسی را ندارند. شبکه های اجتماعی و گمانه زنی های مردمی، اشاره به سخنان یوسف طباطبایی‌نژاد، امام جمعه اصفهان دارند که در یکی از سخنرانی هایش در همایش حجاب و عاشورا گفته بود: " ... مسئله حجاب دیگر از حد تذکر گذشته است و برای مقابله با بدحجابی باید چوب تر را بالا برد و از نیروی قهریه استفاده کرد".
تلقی این که نیروهای مومن وهوادار برای لبیک به این ندا دست به چنین اقدامی بزنند البته محال نیست ولی تاریخ سخنرانی سه شنبه 8 آذر 1390 است و این توقف 3 ساله کمی عجیب است.
باوجود نگرانی شدید همگان و ترس شدیدی که در شهر 2 میلیونی اصفهان بر همگان مستولی شده است و نگرانی دیگر شهروندان برای انتشار این فاجعه به شهرهایشان، وظیفه نیروی انتظامی برگرداندن سریع امنیت و شناسایی مرتکبین و بخصوص دریافت چرایی این عمل است.
این اولین بار نیست که جامعه زنان به طور خاص مورد خشونت، تهدید، آزار و شکنجه و یا مرگ قرار میگیرد. پدیده کشتار زنان خیابانی در مشهد در سال 1380 نمونه دیگری از ضربه پذیری زن و مورد حمله قرار دادن این بخش وسیع اجتماعیست. واقعه اسید پاشی به زنان دراصفهان، نمونه کاملی از خشونت سازمان یافته با هدف گیری جنسی محسوب می شود.
ترس از بیرون رفتن، رانندگی کردن، نامناسب بودن پوشش، همه و همه زن اصفهانی را به حاشیه ترس و خانه نشینی می کشاند. مردان نیز برای حمایت آنها چاره ای به جر تاکید بر خانه نشینی و محدود کردن فعالیتها نمی بینند و این به معنی فلج کردن بخشی از اجتماع فعال است که دیگر قادر نیست با امنیت به ایفای نقش معلم، پرستار، دانشجو، کارمند و غیره بپردازد.
خشونت جاری بی شک نقطه عطفی جدی در قضاوت و موضع گیری حکومت نسبت به خشونت جنسی و اعمال رفتارهای تبعیض آمیز در مورد زنان و مقابله آن با گروههای فشار خواهد بود.
منابع:
1-How many acid attacks are there? By Tom de Castella, BBC News Magazine, 9 August 2013
2-Acid violence/ ASTI
3-Burned in the memory: The survivors of brutal acid attacks in Bangladesh/ Mail online
4-اسیدپای به صورت زنان در اصفهان/ دویچه وله
5-اسیدپاشی به زنان در اصفهان، شنبه ۲۶ مهر ۱۳۹۳ - ۱۸ اکتبر ۲۰۱۴// رادیو فردا
6-گفتگوی ایسنا باقربانیان اسیدپاشی اصفهان/ ایسنا
7-پای درد دل قربانیان اسیدپاشی های اصفهان،۲۶ مهر ۱۳۹۳/ سایت تابناک
8-سرتیپ حسین اشتری، جانشین فرمانده پلیس ایران، ۴ مورد اسیدپاشی به زنان اصفهانی را تایید کرده است/ بی بی سی
9-اسیدپاشی به ۴ زن در اصفهان، مهر 1393/ عصر ایران
/ رادیو زمانه«10-رواج اسیدپاشی» به زنان در اصفهان، 25 مهر1393
11- ییات اسیدپاشی‌های اخیر به زنان اصفهانی / اسیدپاشی به زنان بی‌حجاب در اصفهان، جمعه, 25 مهر 1393/ بیتوته
12-اسیدپاشی های مشکوک در اصفهان/ احتمال اسیدپاشی به زنان بدحجاب وجود دارد/ خبرآنلاین
13-کشف سرنخ های اسیدپاشی اصفهان،۱۳۹۳/۷/۲۶/ ایسنا
14-کشف سرنخ هاي اسيد پاشي اصفهان توسط پليس،۱۳۹۳/۷/۲۶ /خبرفارسی
/ خبرفارسی 1388/09/2615- نگاهي به روان شناسي خشونت و پرخاشگري،
16-مهمترین عامل اسیدپاشی از نگاه یک روانشانس / باشگاه خبرنگاران
17-رئيس سازمان نظام روانشناسي تاكيد كرد: عقده‌هاي رواني مهمترين عامل اسيدپاشي/قوه قضاييه با مجرمان برخورد كند/ باشگاه خبرنگاران
18-اسیدپاشی ریشه در پرخاشگری و خشونت در خانواده‌ها دارد، یکشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۲ / ایسنا
19-اسیدپاشی و حاکمیت فرهنگ پدرسالاری/ روانشناسی مثبت نگر
20-اسیدپاشی در روز عروسی /آکا
21-برای مقابله با بدحجابی باید چوب‌تر را بالا برد، چهارشنبه ۹ آذر ۱۳۹۰ / خبرفارسی
