داعش / یا دولت اسلامی / بی پروا می تازد و بر زمین های پر خون مارش می رود و در دستانشان سرهای بی تن آویخته است . آیا خاور میانه تا کنون این چنین گروه تبهکاری را در خود دیده است ؟ آیا اروپا و آمریکا توان نابودی داعش را دارند ؟ آیا بدون همکاری با کشورهای منطقه / همچون عربستان , ایران و سوریه / کارزار رویارویی با دا عش کارایی خواهد داشت ؟ آیا اگر آمریکا در عراق دخالت نمی کرد و در جنگ داخلی سوریه دخالت می کرد نسل سومی ها ی القاعده / داعش / از زهدان القاعده زاده می شد ؟ دهها هزا پیشمرگان کرد به گونه جدی جنگ تمام عیار را بر علیه داعش آغاز کرده اند . آمریکا و اروپا چه هراسی ازپشتیبانی نظامی به کردان دارند ؟
بحران در نقشه سیاسی و ژئوپلیتیک منطقه و جهان
تنگنای کنونی خاورمیانه بزرگترین جدال ژئوپلیتیکی در منطقه پس از جنگ جهانی دوم می باشد . گویا ساختار دیگری در حال شکل گیری است . غافلگیری , نبود هماهنگی در تصمیم گیری و سر در گمی , سرا پای غرب به رهبری آمریکا را فرا گرفته است . برخورد نرم و دوگانه واشنگتن با داعش در سوریه و عراق بی سابقه است .
عوامل اصلی که سازنده تردید و مانع حرکت قاطع اروپا و آمریکا در تقابل با داعش می باشد عبارت است از :
١- دست آوردهای ناگوار از مداخلات نابجا و نا هنگام نیو کا ن ها ی آمریکا در عراق در دوران بوش .
٢- بینش و استراتژی "گریز از باتلاق خاورمیانه " , که بر دولت اوباما چیره شده است .
٣- حضور کار ا ی احزاب لیبرال و سوسیال دموکرات در فرمان روایی سه کشور اصلی اروپا / آلمان - فرانسه - انگلستان / .
٤-هراس از اقداما ت تلافی جویانه داعش در آمریکا و اروپا .
٥- پاره ای از مشاوران کاخ سفید بر این باورند که در صورت جنگ تمام عیار بر علیه دا عش , گروه ها و نیروهای دیگر القاعده ای به داعش می پیوندند (همچون الشباب- الجهاد - النصریه و ....) و تفرق و ناگسستگی در بین شبکه های تروریستی منطقه کاهش می یابد و سبب استواری و استحکام آنان می شود .
٦- حضور عادی و گسترده داعشیان در بیشتر کشور های خاور میانه . و ......
هر چند که در سال های اخیر برخی از قدرت های منطقه ( ایران و عربستان ) از معمآران اصلی باتلاق خاورمیانه بوده اند و به شکل آشکار آتش جنگ خاورمیانه را شلعه ور کرده اند. , اما پیروزی و پیشروی های داعش یعنی نابودی ایران و عربستان . در روزهای پیشین شاهد بودیم که مواضع ایران و عربستان در قبال نخست وزیر جدید عراق و مبارزه با داعش تقریبا یکسان بوده است . وجود منافع مشترک میان بازیگران اصلی منطقه نشان دهنده لزوم یک اتحاد منطقی منطقه ایی بین عربستان و ایران برعلیه داعش است. بدون تردید حضور آمریکا در این "اتحاد " , سبب پایداری اتحاد ایران و عربستان خوا هد شد .
ایران و داعش
گمان بر این است که داعش به زودی یورش خود را به ایران آغاز کرد . چرا ؟ :
١- "عبد الفرج " مفتی اعظم داعشیان می باشد . وی در رساله خو د تاکید می کند که شیعیان رافضی اند و مرتدو تکفیری . و مرتدین را از کافران بدتردانسته و مرگ آنان را واجب و ضروری می بیند . در هلال شعیه ( عراق - سوریه - ایران ) در دو جبهه عراق - سوریه جدال جدی وجود دارد . تنها جبهه آرام , ایران است . داعشیان بر این گمان اند که برای نابودی رافضی ها باید به ایران یورش برد .
٢- از منظر جغرافیایی , ایران , پلی بین این سوی خاورمیانه و پاکستان می باشد . به سبب پتانسیل فرقه ای و سیاسی , پاکستان آمادگی برای جذب شدن به داعش را دارد . پاکستان میعاد گاه پسین داعش می باشد . نفوذ در پاکستان یعنی تضیف القاعده در افغانستان . یعنی نیرو گیری از طا لبان و القاعده به سود داعش . یعنی جایگزینی القاعده به نفع داعش . سهل ترین راه حرکت و انتقال نیرو به سوی پاکستان از طریق فتح دروازه های ایران یا حد اقل تسلط بر باریکه و گذرگاهی از غرب به شرق در ایران به منظور پیشروی به سوی جبهه پاکستان می باشد . آیا سپاهیان ایران توان ایستادگی در مقابل یورش آنان را دارند ؟ براستی واکنش ایرانیان از منظر ملی گرایی چه گونه خواهد بود ؟
٣- اسناد موجود شهادت می دهد که در سال پیش , ابوبکر البغدادی , رهبر داعش , به الظواهری نامه ای نوشته و تاکید تهاجم به ایران را کرده , و به سبب حمله نکردن به ایران اورا رهبری نا شایست و بی خرد خوا نده است .
آمریکا و داعش :
شواهد نشان می دهد که آمریکا در حال باز نگری به استر ا تژ ی خود در رابطه با خاور میانه است . چک هیگل، وزیر دفاع آمریکا از برنامه طولانی مدت پنتاگون برای مبارزه با داعش خبر داده است. وی اخیرا اظهار داشت: "داعش اکنون تهدید جدی محسوب می شود. آنها بسیار فراتر از یک گروه تروریستی هستند. بسیار خوب تجهیز و حمایت می شوند و هوشمندانه از تاکتیک های جنگی استفاده می کنند. آنها ورای همه گروه های پیکارجویی هستند که تاکنون دیده ایم. از این رو، ما باید برای مقابله با آنها یک برنامه طولانی مدت داشته باشیم."
مشاوران اوباما پی به این واقعیت برده اند که با پشتیبانی نیم بند از کردان و حملات هوایی به پایگاه های داعش حریف این گروه " بسیار فراتر از یک گروه تروریستی " نیستند .
هرچند که تاکید برژینسکی بر استفاده" به طور خاص استفاده از نیروی هوایی خواهد بود.» . نظرات آقای برژینسکی در گفتگو ی اخیرش با سی ان ان ,تاثیر زیادی در تصمیمات اوباما نخوا هد داشت .روش عاقلانه برای آمریکاییان , همانا مشآرکت با ایران , عربستان و حتی سوریه می باشد و نیز تجهیز تسلیحاتی نیروهای محلی ( پیشمرگ های کرد ) و همچنین سازماندهی دو باره ارتش بهم ریخته عراق هست . برای سازماندهی ارتش عراق , گمان بر این است که همکاری هایی بین سپاه قدس و عربستان و آمریکا صورت گیرد . نگرانی برژینسکی از " مساله جنگ شیعه و سنی " کاملن به جا است .
گویا حضور مرگبار داعش سبب خوهد شد که ایران و عربستان متحد شوند و آمریکا از بشار درجبهه جنگ داخلی سوریه پشتیبانی نماید .
اروپا و داعش
حدود ٥تا ٦ هزار دارنده تابعیت اروپایی در کنارداعش و سایر گروه ها د ر سوریه و عراق می جنگند. برای دولت هات اروپایی این افراد امروز تبدیل به مشکلی شده و ایجاد ترس و وحشت می کند. ترس عمده مقامات دولتی و امنیتی این است که در زمانی که این افراد با گذرنامه های معتبر و به عنوان شهروند اروپایی به کشورشان بازگردند باید چه برخوردی در برابر آنها نشان دهند و اگر خواستند دست به فعالیت هایی بزنند چگونه آنها را مهار کنند.
امروزه جناح قدرتمندی از تندروهای اسلامی اعم از بازماندگان القاعده و یا نسل سوم القاعده ( داعش ) در کشورهای اروپا یی ساکن هستند . کشورهای اروپایی عمدتاً ترس و نگرانی زیادی از این گروههای تندرو دارند و همین مسئله خود واهمۀ زیادی در میان افکار عمومی اروپا و شهروندان ایجاد کرده است. تعداد زیادی از همین سلفی ها به سوریه و عراق آمده اند و در کنارگروه های تروریستی در حال جنگیدن هستند؛ ممکن است گفته شود که اروپایی ها بدشان نمی آید که سلفی های اروپایی در آنجا ماندگار شوند و به نوعی نابود شوند. اما شاید این اتفاق نیفتد و تعداد زیادی از اینان زنده بمانند و با تجربۀ بیشتری به اروپا بازگردند و امنیت کشورها را تهدید کنند. مقامات آمریکایی نیز از طرحهای گروههای تروریستی مرتبط با القاعده در سوریه نگرانند زیرا بیم آن وجود دارد که القاعده از اتباع آمریکایی و اروپایی برای اجرای حملات در این کشورها استفاده کند و به یارگیری از میان آنها و آموزش آنها بپردازد.
تا کنون موضع کشورهای عضو اتحادیه اروپایی عمدتا موضع بسیار احتیاط آمیز و ضعیفی در برخورد با گروه داعش بوده است. در این میان فرانسه از موقعیت متمایزتری در مواجهه با تحولات عراق و گروه داعش برخوردار می باشد. بنظر می رسد تحولات عراق از منظر ژئوپلیتیکی نیز برای فرانسه اهمیت دارد و چه بسا این اهمیت بسیار بیشتر از سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپایی و حتی انگلیس باشد. موضع فرانسه تاکنون قویترین موضع علیه داعش در بین کشورهای اروپایی بوده است. فرانسه اولین کشور اروپایی بود که آمادگی خود برای کمک نظامی به دولت عراق و پیشمرگه های کرد را اعلام کرد که در زمان خود موضع بسیار مهمی بوده است. چندی بعد فرانسه خواستار تشکیل جلسه وزرای خارجه اتحادیه اروپایی برای اعلام یک موضع قاطع علیه گروه داعش شد.
هر چند که لندن هرگونه تقاضا از سوی اکراد عراق جهت تجهیز نظامی جهت نبرد علیه داعش را مثبت ارزیابی می کند, اما غرب هنوز از مسلح کردن کامل پیشمرگ ها هراسناک است نگرانی غرب بدین سبب است که ان همه تسلیحات می تواند در آینده کردا ن مسلح را بر علیه آنان بشوراند .
اکنون انگلیس به عنوان یکی از پنج عضو دایم شورای امنیت در تلاش است که راهکار مناسب و استراتژی جدیدی برای مقابله با تهدیدات داعش بیابد و بازیگران اصلی منطقه ( ایرا ن و عربستا ن ) را در این زمینه مشارکت دهد .
هر آینه , به نظر می رسد باز نگری جدیدی از سوی اروپاییان ( انگلیس , فرانسه و المان ) و اقدامات مناسبی از سمت آمریکا و کشور های منطقه / ایران و عربستان / در حال شکل گیری است .
یکم سپتامبر ٢٠١٤