اول کلمه بود …

کلمه قاموس و ناموس خاص خویش را دارد. هرنامی نیت و بار و هدف ویژه ای حمل می کند. آزادی و دمکراسی و حقوق بشر ترمهای خشک و آکادمی نبوده و برای هدف و نیت ویژه در تاریخ ثبت و درج شده اند.
اقای محمد علی مهر اسا در نوشته ای بنام “اصطلاح ناهنجار ملی – مذهبی‌ها!” راز دلش را باز کرده و برای بیان و یا اثبات نظرات خویش آسمان را به ریسمان بافته و نیمه درست را با نیمه نادرست و درک شخصی در هم کرده تا نظرش را جدی و درست و یگانه بنماید. من نه دوست دارم و نه می خواهم وارد این ماجرای, بزبان عامی جنگ زرگریٖ شوم ولی دوست دارم برای آگاهی و اطلاع چند نکته را اشاره کنم. من با بسیاری از گفتار ایشان در باره نهضت آزادی و اصطلاح ملی - مذهی هم باور بوده و آنها را یکی از گیرهای اصلی در ناهمگرائی اپوزیسیون ایرانی می دانم.

شریعتی و “فن مغالطه”
من نوشته ایشان و بسیاری نوشته های در این باره و نوشته های آقای مه منش را خوانده و می خوانم. همچنین با آقای بازرگان و نوشته های ایشان آشنائی داشته و از دیر باز (از سالهای ۱۳۴۸ تا امروز) درگیر مبارزات سیاسی-اجتماعی بوده و با پندارها و نظرات و حرکات گروها و سازمانها و جریات آشنائی دارم; نه در حرف که در عمل نیز. نوشته های پی در پی من بنام “کالبد شناسی مکتب خمینی” به کتاب کشیده شد که جلد اول آن در سایتهای اینترنت وجود دارد. بزبان ساده, ما زندگی و بودن خویش را در این راه گذاشتیم و امروز نیز با مدارک کارشناسی ارشد و دکترا و تدریس دانشگاه و حرفه مهندسی برق و سیستمها, دغدغه آزادی ایران و رهائی انسان رهایم نمی کند. از اینرو با دل و جان به حرفها و نظرات و گفتمانها برخورد کرده و با نیت مثبت به آنها می نگرم. دوست ندارم آنچه را که فراتر از عقل و نظر من می باشد را به رژیم و یا بیگانه نسبت داده و خود “راضی از قاضی” برگردم. هنوز هم که نباید خود را فریب داد و با حرفها و کلمات بازی کرد. اگر حرفی و نظری است باید با روشنی و شفاف گفت و حرکت کرد. دیگر نمی توان و نباید با “فضل” کوروش و یا محمد و حتی مصدق بخود بالید و منتظر ظهوری دیگر بود. اینک مائیم و این بشریت و این ایران و جهان پر تپش.

آقای مهراسا نوشته خویش را با گریز به حسنیه ارشاد و شریعتی آغاز کرده و می گوید “علی شریعتی از آنگونه شخصیتهای غلط اندازی بود که به دلیل‌ها و سببهائی که جامعه ی غرق در استبداد ایران آن روز طلب می‌کرد، وارد فضای روشنفکری ایران شد”. سپس با اشاره به تاسیس حسنیه ارشاد می نویسد” پس از مدتی، این محل پایگاهی شد برای خودنمائی‌های جناب علی شریعتی؛ و هیئت امنای آن زمان حسینیه ارشاد با دست و دلبازی تمام مکان را در اختیارش گذاشتند تا هرچه در دل تنگش گیرکرده و می‌خواهد بروزدهد، بگوید. جناب علی شریعتی نیز که سخنوری ماهر با صدائی ریز و بچگانه بود؛ و درضمن در فن مغالطه بسیار مهارت داشت و سفسطه را به خوبی می‌شناخت، جوانان ناراضی و تشنه ی شنیدن انتقاد از حاکمیت را به زودی جذب این مکان و استماع سخنان خود کرد. تا اینکه پس از مدتی نه زیاد طولانی، ساواک تاب این همه آزادی گفتار را نیاورد و دروازه ی حسینّیه را بر روی هر سخنرانی و اجرای هر آداب و رسومی بست.” ایشان سپس می آورد “از سرنوشت شریعتی پس از بسته شدن حسینیه ارشاد، من بی‌خبرم و نمی‌دانم زندانی شد و یا به دانشگاه مشهد بازگشت؛ اما درسال ۱٣۵۴ در لندن با سکت قلبی مرد و پیکرش هم با احترام به سوریه بردند و بر روی دوش کسان و هوادارنی چون قطبزاده و دکتر یزدی در آن سرزمین دفن کردند. بدبختانه هوادارنش او را شهید خطاب می‌کنند.” [نقل از نوشته آقای مهر آسا در سایت ایران امروز-تاکید روی کلمات از من است) ایشان در ادامه می نویسد “آنچه من از شرح حال، طرز فکر و نوشته های شریعتی دریافته ام، قبول این باور است که او کاپیتال مارکس را پسندیده، اما عمیقاً مفهوم مارکسیسم را درنیافته بود؛ و چون در خانواده شیعه ی متعصب و وارع و اهل عبادت پروش یافته و با مفاهیم کلامی نیز آشنا بود، با نوعی بازی با کلمات، می خواست ماتریالیسم دیالکتیک و کاپبتال را، با قرآن و نهج البلاغه مزدوج کند و از آن طفلانی به دنیا آورد که اولی «تبیین جهان» نام گرفت و دومی «اقتصاد توحیدی» و البته شاه و ساواک حاصل این ازدواج را «مارکسیسم اسلامی» نامیدند و شاه نیز معتقد بود یک ملقمه ی جمع اضداد، بنیان فکری مجاهدین را ساخته است و اغلب به آن اشاره می کرد.” سر آخر جمع می زند که “به هر تقدیر، شریعتی رفت و نیک و بد، به تاریخ پیوست؛ اما میراثی بر جای نهاد به نام مجاهدین خلق که هم اکنون نمی دانند با آن دکترین و آرمانی، که استاد تلقین فرمود، چگونه برخورد کنند و یا چگونه آن را بزدایند و از سر وا کنند.”

ٖمن فکر نمی کنم ایشان تفاوت مجاهدین با شریعتی را ندانسته و یا نمی داند که “تبیین جهان” مجموعه سخنرانیهای مسعود رجوی در دانشگاهای تهران در سال ۵۸ میباشد و اقتصاد توحیدی را نیز آقای بنی صدر نوشته اند. من نمی دانم اینگونه سرهم بندی کردن با شتاب را چه بنامم. شاید از آقای مهرآسا باید تعریف مغلطه و سفسطه را پرسید. چنین سرهم بندی بچه گانه با مدرک دکترا و ادعای ملی و مبارز و سکولار!! ایشان چنان در جایگاه حق بجانب نشسته اند که بخود اجازه نمی دهند تا از سرنوشت شریعتی و از تاریخ درست مرگش (کاری که به آسانی و با یک کلیک روی سایت وکی پیدیا یا گوگول شدنیست) نیز اطلاع درست بدهند.. باید پرسید به کجا چنین شتابان!!!

تا حالا بسیار گفتار ونوشته و کتاب در باره شریعتی و کارها و نظراتش انتشار یافته و ادامه دارد; از ساواکیهای دیروز گرفته تا اطلاعات چیهای جمهوری اسلامی تا دوست داران و هواداران دیروز و امروزش. شاید بتوان گفت که نوشته های در باره شریعتی از نوشته و گفتار خود ایشان نیز جلو زده است! چرا؟ من علاقه ای به بازگوئی و یا دگرگوئي آنها را ندارم. شریعتی بزبان خودش بیان می کند“نمي دانم پس از مرگم چه خواهد شد- نمي خواهم بدانم کوزه گر از خاک اندامم چه خواهد ساخت- ولي آنقدر مشتاقم که از خاک گلويم سوتکي سازد- گلويم سوتکي باشد به دست طفلکي گستاخ و بازي گوش- و او يک ريز و پي در پي دم و بازدم گرم خويش را- در گلويم سخت بفشارد- و خواب خفتگان خفته را آشفته تر سازد بدين سان بشکند دائم- سکوت مرگبارم را. و به آنهائی که چه در مقام دفاع و یا تکفیر و تخریب راه مصلحت و تدبیر پیشه کرده اند گفت: “هر گز از ظلم نناليده ام و از خصم نهراسيده ام و از شكست نوميد نشده ام ، اما اين كلمه شوم "مصلحت" ، دلم را سخت به درد آورده بود”. به نظر من شریعتی با ایمان به اینکه: “تمامي تاريخ به سه شاهراه اصلي: آزادي، عدالت و عرفان! “ مي پيوندد دنیای خویش را ساخت و رفت. آنچه که می ماند مائیم و نقش ما در تاریخ. نه می توان با فضلش زیست و یا با تردش راحت شد.

از آقای مهرآسا باید پرسید که آیا واقعا آنهمه جوانان و معلمان و هنرمندان و مردان و زنان “خرد” ایشان را نداشته تا زندگی و مال و جان خویش را دستخوش مشتی مغلطه و سفسطه نکنند و انقدر بدبخت نباشند که او را شهید بنامند!! جالب اینکه بتازگی نیز کتابی بنام “فدائیان جهل” انتشار داده شد که تم اصلی آن بی اعتبار کردن نسل انقلاب و تز انقلابی آن دوره است. نمی خواهم آقای مهراسا را در آن طیف بگذارم!!! اما به آقای مهر آسا می توان گفت چندان نگران آن “بدبختان” نباشید و بجای آن از خود و یاران بپرسید که چرا, امروز در این دنیای آزاد خارج از کشور و با امکانات گسترده و حیرت بر انگیز اینترنت و دنیای مجازی ارتباطات, چرا نتوانسته و نمی توانید چندتا از آن “نا بدبختها” را, آنهم پس از اینهمه خیانت و جنایت رژیم خمینی, بحرکت در آورده و برای این مردم ستم کشیده کاری بکنید؟ جالب اینجاست که آقای مه منش با ادعای مصدقی خویش ملی -مذهبی هارا, در مقام گله, مزاحم می دانند. من هرگز لیبرالیسم را تا این اشل ضعیف و بی رمق ندیده بودم. باید برای پیروزی در مبارزه راه باز کرد نه اینکه از دیگران انتظار کنار کشی داشته و از آنها خواست تا جاده صاف کن آنها باشند. جبهه ملیها خود را همانند آخوندها, که خود را متولی اسلام می دانند, متولی مصدق کرده و انگار از همه طلبکارند. بنظر من, یاران واقعی و درست مصدق شریعتی و مجاهدین و فدائیان بودند. آنها بجای اینکه در خانه بنشینند و منتظر فرمان ملوکانه عالی جناب اعلی حضرت باشند, در میدانهای رزم و نبرد از مصدق دفاع کرده و روح و راهش را در اشلی جدید باز کرده بودند. می توانید انکار کنید که یکی از بهترین اثر در باره دکتر مصدق نوشته های آقای مصطفی شعائیان است؟

اگر شریعتی افسونگر و سخنور ماهر بود آنرا در خدمت به خلق بکار گرفت و بجای تدریس و پژوهش دانشگاهی (نام و نان زیادی هم داشت. یکبار هم آقای جمالزاده از ایشان خواسته بودند تا در باره بهائیت پژوهش کنند) با دیو پلید خفته آخوندیسم (او استبداد دینی را بس خطرناکتر از استبداد شاهی می دید) و استبداد شاهی در گیر شد و در نبردی نا برابر تمام نام و نان و جانش را در آن راه گذاشت. راهی که با بارور شدن آن روحانیت پلید و مفت خوار و انیستیتوی فاشیست مذهبی را برای همیشه دنبال کارشان می فرستاد. کاری که لوتر با کلیسا و اربابانش کرد. شریعتی را باید آغازگر رنسانس اسلامی و پروتستانی دانست که ترک جدی بر تفکر دینی ایرانیان وارد کرده است (می توان موافق بود و یا مخالف ولی نمی توانیم تاثیری را که شریعتی بر جامعه و تفکر اسلامی گذاشت نادیده بگیریم. آقای خامنه ای روزی افتخار شاگردی شریعتی را داشت. از سویی نیز، شریعتی او چون استخوان تیزی در گلوی خمینی گیر کرده بود که نه می توانست هضمش کند و نه توان بیرون انداختن آنرا داشت. او در سال 58 کینه خویش را آشکار کرد و تز اسلام منهای روحانیت او را غیر مستقیم خیانت نامید) . هرچند خمینی شیادانه و با دسیسه های آشکار و پنهان موج را بنفع خویش چرخاند و سواری آغاز کرد. ولی “ماه عسل” قدر قدرتی اش چندان دوام نیاورد و مجبور شد برای حفظ قدرت بر همه تیغ بکشد; از شریعتمداری گرفته تا منتظری و مجاهدین و دیگر نیروهای درگیر در انقلاب. چه بی انصافانه است تا شریعتی را رکابدار خمینی دانست! اقای مهراسا آیا بنظر شما این جمع اضداد نیست (اسلام منهای روحانیت شریعتی با اسلام ولایت فقیه خمینی). خمینی سعد ابن ابی وقاص بود ولی شریعتی سر حلاج داشت و قلب نیچه. بگذریم!!

سرانجام با دسیسه مشترک شیخ (علمای بزرگ به شاه اخطار داده بودند تا از شر شریعتی راحتشان کند و گرنه خود اقدام خواهند کرد) و شاه حسینیه ارشاد بسته و شریعتی بزندان و حبس خانگی رفت. شریعتی برای فرار از این تنگناه در سفری نیمه پنهانی از ایران بیرون رفت و با مرگی مشکوک در انگلستان در گذشت (۲۹ خرداد ۱۳۵۶ نه ۵۴ آقای مهر آسا). چه ساده لوحانه است تا دست ساواک را در این ماجرا نادیده گرفت و به ایست قلبی بی دردسر بسنده کرد (شریعتی در هنگام مرگ فقط ۴۲ سال داشت). آقای یزدی و چند تن از رفقا با شتاب و بی سر و صدا راهی دلپسند (اما بی خطر) در پیش گرفته و جنازه شریعتی را بجای ایران به سوریه بردند (با این مکاری آخوندی!! که شریعتی به زینب علاقه خاصی داشت). گوئي مقبره داری شهیدان از آن زمان هم رسم آقای یزدی و رفقایش بود.

ملی - مذهبی
من با آقای مهرآسا به ناهنجار بودن اصلاح ملی-مذهبی باور داشته و کل بیانش را در این باره با اصلاحاتی چند قبول دارم. کلمه قاموس و ناموس خاص خویش را دارد و در بیان مذهبی نیز به خدا پیوند زده می شود. در انجیل آمده است که “اول کلمه بود و کلمه خدا بود…) در قرآن نیز به قلم و کلمه سوگند یاد می شود. جالب اینکه سایت آقای میر حسین موسوی نیز کلمه نام دارد. هر کلمه نیز بار خویش را داشته و بر این اساس نیز علمای علم لغات و دیکشنریها پدید آمده اند تا معانی کلمات را حفظ و حراست کنند. هر چند در ایران جمهوری اسلامی تمام مرزها درهم و برهم شده است و هر فرد تفسیر و یا برداشت خویش از کلمات را برتر می داند. از آن گونه است که هر روز با واژه و اصطلاح من در آوردی سر و کار داریم. از جمهوری اسلامی, حکومت دینی, مردم سالاری دینی, حقوق بشر اسلامی ووو ... گرفته تا ملی-مذهبی و روشنفکری دینی و وو. .. بعید نیست که جامعه شناسی دینی و فیزیک اسلامی نیز به فرهنگ لغات اضافه شوند. اما بدور از بیان سوری این واژه ها و کلمات کارکرد و کاربری و راندمان اجتماعی آنها برایم از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. یعنی باید دید که کارکرد اصلاح طلبان از مفهوم روشنفکری دینی و یا دمکراسی دینی چیست و یا چرا واژه ملی-مذهبی بجای “مسلمانان ملی- که در واقع همین است” بکار برده نمی شود؟

واژه ملی-مذهبی در برگیرنده طیف مسلمانانی است که دغدغه ملی دارند. در دید نخست, می توان پرسید که آیا این طیف شامل سنی ها و مسیحیها و بهائیها نیز می شود. مگر آنها مذهبی نمی باشند. در نگاه دوم, کارکرد و تلاش ملی شما کجا و چگونه خود نمائی می کند؟ شما با ادعای سیاسی و مبارز بودن تا چه درجه به ایران و ملتش اهمیت می دهید. کار دینی با مبارزه سیاسی تفاوت دارد. در این جایگاه, اگر منافع ملی با اسلام همساز نشد کدامیک را برتری می دهید; اسلام و یا ایران را؟ این امر در مورد قانون و مقررات ویژگی خاص پیدا می کند. در مورد کشور مرجع قانون گذاری مجلس منتخب ملت است و هیچ قانون دیگری نباید بدون تصویب در مجلس ضمانت اجرائی داشته باشد(گفتمان اصلاح فقه و شریعت فقط در حوزه دین ارزش دارد نه در بدنه جامعه). در این شرایط, اگر قانونی مدنی با اسلام سازگار نبود, چه طرفی را انتخاب می کنید؟ اینها و مواردی از این دست, تا زمانی که به روشنی کتابت و نوشته نشده باشند, به نا هنجاری چنین اصطلاحی کمک کرده و انرا از شفافیت خالی می کند. از نگاهی دیگر, این واژه می تواند گمراه کننده و دوپهلو باشد. بزبان ساده, به این طیف اجازه داده می شود تا دوپهلو بازی کنند (یعنی محافظه کاری و مصلحت اندیشی); این جریان و یا افراد آن می توانند در جائی که پای منافع ملی در کار است پرچم مذهب را بالا بکشند و آنگاه که منافع مذهبی اقتضا کند خود را پرچم دار اصلی دین بدانند. اسلام دین و آئین و مرام ماست ولی ایران وطن و قرارگاه و زادگاه و زندگی ماست. ما برای زندگی باید با بیدادگری و استبداد و دیکتاتوری مبارزه کرده و در این راه با همه ایرانیان دردی مشترک داریم و چون بنی آدم اعضای یک پیکریم. پس باید با نامی زندگی و مبارزه کنیم که هستیم. مگر نهضت آزادی, روحانیون مبارز, فدائیان اسلام, و یا سازمان مجاهدین (خلق و یا انقلاب اسلامی) اسلامی نبوده و ادعای ملی ندارند؟ شما نه جبهه هستید و نه یک حزب فراگیر ملی!! در این چندین سال نیز من فکر نمی کنم بخت چندان با این نام همراه بوده باشد. آیا همانند مارتین لوتر گینگ, شعار و یا خواست ویژه ای را پرچم کرده اید؟ مثل آزادی زنان و حجاب و یا انتخابات آزاد. کجا و چگونه با جدائی زن و مرد در اتوبوس و دریا و مدارس و یا دانشگاه مبارزه کرده و پا پیش گذاشته اید؟ نمی شود از سوئی انتخابات در جمهوری اسلامی را انتصابات دانست و در همان حال به شرکت در آن تن داد و تبلیغش کرد. چرا در قهقرا چنان عقب کشیده اید که حتی نمی توانید شعار نهضت آزادی و جبهه ملی سالهای ۴۰-۴۱ را تکرار کنید؟ آنها در آن شرایط شعار “ اصلاحات آری ولی دیکتاتوری نه” را ملی کرده بودند ولی شما از چه حراس دارید که نمی توانید انتخابات زیر وجود گزینش یا نظارت استصوابی را رد کنید؟ از یک طرف مفتخرید که نماینده مجلس شورای اسلامی شدید (اشاره به گفتار آقای یوسفی اشکوری و خانم فاطمه حقیقت جو) و از سویی خود را مخالف اصل ولایت فقیه می دانید. این کار جدی بودن شما در مبارزه با اصل ولایت فقیه را نشان نمی دهد. با انتشار یک کتاب و یا گفتگوهای تنهائی نمی توان ادعای مخالفت با ولایت فقیه را داشت.

دین عرب

آقای مهرآسا از زاویه راست به ملی-مذهبی ها برخورد کرده ولی در حقیت نهفت کین توزانه اش از اسلام را افتابی می کند. او می گوید: “به دید من، «ملی- مذهبی» نیز اصطلاحی است شبیه به «روشنفکر دینی» و جمع اضداد است. همچنان که روشنفکر نمی تواند متدین باشد، زیرا روشنفکری با توهمگرائی و تعبد و باورهای کور دینی درستیز است، ملی- مذهبی هم بی معنا است. زیرا هرمیهن پرست و ملی گرائی می تواند خداشناس هم باشد و به داشتن دین و مذهبی ارثی که وبال گردن و قفل تفکرش نشده باشد اقرار کند بدون آنکه مبلغ و مبین آن آئین شود؛ اما زمانی که این میهن پرست در صدد تبلیغ دین و آئین اعراب است و به سنتها و مراسم اعراب بیشتر از سنتهای نیاکان مقید و وابسته است، گرایشش دینی و عربی است نه ایرانی و میهنی.”

نمی دانم آقای مهرآسا در چه دنیائی زندگی می کنند؟ ترم دین و مذهب ارثی دیگر چه صیغه ایست. آیا در آمریکای شما هر کس دینی غیر از دین بومیان سرخ پست را ترویج و تبلیغ کند غیر ملی و ضد آمریکا است و روشنفکر نمیباشد؟ مگر امریکا مذهبی ترین کشور جهان نیست (پژوهش دانشگاه ام-ای-تی)؟ مگر مسیحیت دین اکثر مردم آمریکا نیست؟ پس چرا مسیح عبری و یهودی زاده پیامبر و خدای آنهاست و رئیس جمهور آمریکا باید به کتاب مقدس آن سوگند یاد کند. بسیاری از تعطیلات سال نیز رنگ و شکل مذهبی دارند. مثل کریسمس یا جمعه پاک. اما برعکس سرخ پوستها و آیین و مرام و مناسک آنها اصلا برسمیت شناخته نمی شوند!!

در حیرتم که مقام علمی و ادعای روشنفکری شما را چه بنامم؟ کدام روشنفکر و پژوهشگر و تاریخ شناس و دانشمند و یا فیلسوفی دین را ارثی و بومی و ملی و قبیله ای مطرح کرده است؟ اصطلاح “دین عرب” شما از کجا ریشه می گیرد؟ امروزه بیش از یک میلیارد مسلمان در شش قاره جهان زندگی می کنند و از بزرگترین کشورهای “اسلامی” نیز اندونزی و یا هندوستان غیر عرب هستند. آیا آقای مهرآسا نمی دانند که دین و مذهب جهان شمول بوده و در مرز جغرافیائی یک کشور نمی گنجد؟ درست از همین زاویه است که کلیسا ومسجد و کنیسا و یا مذهب باید از دولت جدا بوده و رسالت دولت را از مذهب جدا کرد. بیش ازین نمی خواهم وارد این ماجرا شوم! ولی از آقای مهراسای روشنفکر و دکتر انتظار تکرار اصطلاح لمپن بازاری نمی رود!! نکند ایشان فاشیست و جنایت کار دینی “فارس” را بر عرب برتری می دهند. گویا قتل و کشتار بیست هزار مزدکی بدست مغان زرتشتی اشکالی نداشت. تازه خمینی در مرکز ایران (خمین) زاده شد و با کشورهای مسلمان عرب نیز هرگز رابطه خوبی نداشت. مگر نمی دانید که قبر محمد رضا شاه نه در آمریکا که در مصر بخاک سپرده شده است. دشمنان ما امروز عرب و بیگانه نیسنتد. آنها در خاک پاک آریایی زاده شده و در آن پرورش یافته اند و بسیاری نیز مدارک عالی تحصیلی را از دانشگاهای معتبر آمریکا و اروپا گرفته اند.

گفتنی زیاد است و واگرائی بس وحشت انگیزی بر فضای جنبش سیاسی ایران سایه افکنده است و ما قبل از ارائه راه و روشی فراگیر به یقه درانی و خود بزرگ بینی گرفتار آمده ایم. یک جنبش سیاسی-اجتماعی تنها و تنها با نوآوری و زایش و پیشتازی راه خویش را باز کرده و مردم را به حرکت و جنبش وامیدارد. بقیه همش حرف است و خود راضی کردن. باید آن راه را شناخت و در آن رکاب زد و گرنه نه سی سال بلکه صدها سال در این دایره خواهیم ماند و اجازه خواهیم داد تا مشتی مست و عربده کش (نه با شراب که با دین و ولایت) و جانی و ضد بشر بر ما حکومت کنند!!!

بامید بهروزی و پیروزی ملت ایران بر این جهل ونیرنگ و جنایت!!

دکتر رضا راهدار
آمریکا, خرداد ۱۳۹۳