سرزمین تلخ شیرین من

majidsedghi@yahoo.com
چه کسی گفته فیلم وسترن را تنها آمریکایی ها می توانند خوب بسازند. سال پیش درحین برگزاری شصت و ششمین جشنواره فیلم کن , زمانی که فیلم ( سرزمین تلخ شیرین من ) ساخته ی هنرسلیم فیلمساز کردتبار اهل فرانسه در بخش رقابتی ( نوعی نگاه ) به نمایش در آمد برخی از منتقدان سینمایی پس از مشاهده فیلم مزبور از آن به عنوان نمونه ای ازیک فیلم وسترن نام بردند . اخیرا هم وب سایت فرانسوی Rue 89 در باره این فیلم نوشت :
ممکن است تعجب کنید ولی امروز بهترین فیلم وسترن ساخته شده , از آمریکا نیست بلکه از کردستان عراق است , سرزمینی با دشت های پهناور و چشم اندازهای خیره کننده که می توانست برای جان فورد افسانه ای مکان مناسبی برای خلق آثارش باشد .



ماجراهای فیلم در کردستان عراق پس از سقوط صدام حسین اتفاق می افتد. ( باران ) یک کهنه سربازکه مدتها برعلیه صدام مبارزه می کرد امروزبه عنوان کلانتر تلاش می کند تا قانون را دریک گوشه دورافتاده از کشوردر کوهستانی که قاچاقچیان مواد مخدر , مشروبات الکلی و دارو برای خود حکومتی جداگانه دارند به مرحله اجرا درآورد . زیرا که براین باوراست که دموکراسی و اجرای قانون می تواند سرزمینش را همچنان شیرین – و نه تند و تلخ – نگاهدارد .مشکل اصلی باران ( با بازی کرکاماز ارسلان ) روبروشدن با مافیای محلی به سرکردگی عزیز آقا است . از سوی دیگر حمایت او از یک دخترزیبا و جوان ( گلشیفته فراهانی ) که آموزگار دهکده است برای او دردسرآفرین می شود زیرا که برادرانش مخالف کاراوهستند . دختری تنها که از خانواده اش که می خواهند اورا به اجبار به ازدواج وادارند گریخته واینک تنها به این دهکده آمده است . او می تواند نمونه ای از زنانی باشد که برای آزادی و برابری با مردان مبارزه می کنند . این فیلم به این مساله بی توجه نیست و در واقع امروزهمچنان زنان در بسیاری ازکشورها برای رسیدن به آزادی به رغم همه ی مشکلات و دشواری ها تلاش می کنند .
ولی آزادیخواهی زنان تنها منحصربه کردستان عراق نمی شود . بازیگراین فیلم نیز از سرزمینی آمده که همواره زنان در آرزوی آزادی هستند . و چه هوشمندانه کارگردان , گلشیفته فراهانی را برای بازی در این نقش انتخاب کرد ه است .
درحالی که آموزگار جوان می بایست با شرایط جدید خودرا وفق دهد , باران یه تدریج احساس عاشقانه ای نسبت به آموزگارجوان پیدامی کنند.کلانتر کرد مانند قهرمانان فیلمهای وسترن است . از بیل هارت گرفته تا کلینت ا یستوود ولی البته با یک اختلاف . او موسقی دوست دارد , به آهنگهای الویس پریسلی گوش می دهد و از طرفی شیفته ی موسیقی آهنگسازان بزرگی چون باخ , بتهوون و موزارت است . این خصیصه است که اورا از قهرمانان وسترن آمریکایی جدامی کند . والبته به زبان کردی هم حرف می زند.
هنرسلیم کارگردان فیلم نیز یکبار در مورد قهرمان فیلمش گفته بود :
من هم مانند باران به همه نوع موسیقی گوش می دهم , از الویس پریسلی گرفته تا باخ و درضمن موسیقی سنتی کردستان را نیز دوست دارم. از زمانی که خودرا عضوی ازاین جهان دانستم موسیقی بخشی از من شد. درفیلمسازی نیز همواره خواسته ام فیلم خیلی آزاد بسازم ضمن اینکه میخواهم فیلمی که می سازم جهانی باشد و به طور مثال تنها منحصر به کردستان نباشد.
کارگردان متولد 1964 در عقره کردستان عراق است . در هفده سالگی رهسپارایتالیاشد و پس از پایان تحصیل به فرانسه رفت و امروز علاوه برکارگردانی , فیلمنامه نویس , تهیه کننده , آهنگساز و بازیگرنیز هست . او درضمن نویسنده کتاب ( تفنگ پدرمن : یک کودکی درکردستان ) است . درسینما وتلویزیون , سلیم سازنده چند فیلم نیمه کوتاه و کارگردان فیلمهای سینمایی ودکا و لیمو (2003) کیلومترصفر (2005) و اگربمیری می کشمت (2010)است. گلشیفته فراهانی بازیگرفیلم اخیر بود.
سلیم همواره از گلشیفته به عنوان یک بازیگرجوان با توانایی های بزرگ در حیطه بازیگری نام می برد. و درمورد کودکی خود می گوید :
من بالغ به دنیا آمدم , زیراکه ما کردها اصلا کودکی نداریم . درشروع نوشتن فیلمنامه ابتدا می خواستم یک شخصیت تنها را ترسیم کنم : یک رزمنده قدیمی به نام باران که با رژیم صدام می جنگد ولی بعدها تصمیم گرفتم یک کردستان آزاد ( پس از رهایی از صدام) رانشان دهم . درواقع با این شخصیت است که تلاش می کنم واقعیت کردستان امروز را ترسیم کنم . این نخستین فیلم سینمایی من به زبان کردی است ضمن آنکه قصد نداشتم سازنده یک فیلم فولکلور کردی باشم . دوست داشتم شرق و غرب را درفیلمم درهم آمیزم . من طنز را دوست دارم و به همین دلیل درفیلم لحظه های طنز بسیاراست . یک جوک کردی می گوید : خداوند ده کرد را آفرید و سپس یازده تن را نیز برای خنداندن آنها آفرید. به عقیده من درطرح موضوع های جدی , گنجاندن طنز به من این فرصت را می دهد که برای جهانیان دست یافتنی ترباشم .
سرزمینی که هنرسلیم درفیلمش ترسیم می کند , سرزمینی ا ست که قهرمانش تلاش می کند تا قانون را حایگزین بی قانونی کند و هرچند آنگونه که اینروزها دراکثرنقدها نوشته شده یک وسترن به زبان کردی است و به طورمثال سالنی هم دارد که یکی از مشخصه های معروف فیلمهای وسترن آمریکایی است ولی مسلما شبیه وسترن های مشهورتاریخ سینما نیست . این فیلم اخیرا برپرده سینماهای فرانسه درآمده است .