از آن روزهایی که مردم سوریه اعتراض آرام و مدنی خود را به خاندان اسد آغاز کردند ، ششصد روزی می گذرد . آن معترضین روزهای نخست ، هرگز در این سودا نبودند ، که هیاهوی آغاز شده در سوریه ، بدین جا کشیده شود ، و هرگز تصور نمی کردند ، که در چند ماه آینده ، سر زمین شان ، سوخته شود و سی وهفت هزار کشته به بار آورد .
حدود یکصد روز پس از آغاز نا آرامی ها ، یکی از نخستین کسانی که گفت " بشار باید برود " ، اوباما بود ، این اولین موضع گيري شفافی بود که در روز 18 آگوست 2011 ، توسط رئیس جمهوری آمریکا گرفته شد و با انتشار بيانيه اي كتبي اعلام كرد كه " به خاطر مردم سوريه، وقت آن است كه بشار اسد كناره گيري كند.".
از روزی که این بیانیه داده شد یک سال و صد روز می گذرد ، اما هنوز بشار اسد مرد اول سوریه است و حکومتش پا برجا می تازد .
در این نوشتار تلاش میشود که به بررسی این امر بپردازدم که چرا اسد هنوز در قدرت است ؟ و چه کسانی در سوریه می جنگند ؟ سر نوشت آغازگران اعتراض مدنی سوریه به کجا کشیده شد ؟ و چرا سوریه به میعادگاه رزم تسنن و تشیع تبدیل شد ؟
چه کسانی در سوریه می جنگند؟
سوریه میدان گاه "تصفیه حساب " ها و مرکز ثقل منازعات و مرافعات گروهای متفاوت اسلامی ( سنی و شیعه ) شده است .
حادثه 11 سپتامبر ، سر آغاز رویارویی جهانی غرب و گروههای تند رو اسلامی بود . یک "رزم گلو بالی " بین کلیه شاخه ها و گروههای افراطی مسلمان با غرب بود . "بسام طیبی " در کتاب " اسلام و اسلام گرایی " جستار دقیقی در این زمینه ارایه می دهد .
به گمان من ، از زهدان این "رزم گلو بالی " ، پس از یک دهه ، نوزادی زاده شده است ، به نام " رزم منطقه ای " یا جنگ محلی و لوکالی ، که مرافعات و منازعات ما بین گروههای افراطی مسلمان سنی و شیعه با یک دیگر می باشد . و میدان گاه این رزم سوریه می باشد.
چه گروهایی بیرق دار و علمدار این جنگ داخلی می باشند؟
در جناح اپوزیسیون جریان بهم ریخته و نا هماهنگی می باشد که هر چند یک سر مدنی !! آن در دوحه "شورای ملی سوریه " را موتلف می کنند و طالب حمایت مجامع غربی هستند ، اما سر دیگر آن در فاصله چند متری کاخ بشار خمپاره منفجر می کنند . در درون جنگجویان اپوزیسیون ، جدا از " ارتش آزاد سوریه " ، نیروهای القاعده و سلفیون ، " الجهاد " ی ها و " گروه الشعر یه " مشاهده می شود . طی ماه‌های گذشته نیز ، گزارش‌هایی مبنی بر حضور گسترده گروهای سنی عراقی در صفوف مخالفان حکومت بشار اسد در سوریه منتشر شده است . روزنامه تلگراف چاپ لندن نیز در گزارشی که اسفند ماه گذشته منتشر کرد از حضور گسترده مبارزان سنی عراقی در میان جنگجویان سوری خبر داده و به نقل از شیخ یکی از قبایل سنی در استان انبار - (استان سنی‌نشین و هم مرز با سوریه ) - نوشت که وی صد‌ها تن از مردان قبیله خود را به همراه ده‌ها هزار دلار اسلحه و دیگر کمک‌ها برای مبارزه با حکومت اسد به سوریه فرستاده است.
گزارش ها نشان می دهد که بحران سوریه که اکنون 20 ماه از آن می‌گذرد، در یک‌سال اخیر موجب جذب جنگجویان اسلام‌گرای سنی از سراسر منطقه و پیوستن آن‌ها به صفوف مبارزان سوری شده است .
اما در سوی دیگررزمگاه ( طرفداران بشار) : (جدا از از ارتش و دولت سوریه ، علویان ، دولت ایران ، سپاه قدس ، روسیه ، چین و .... ) ، خبرگزاری رویترز از حضور رزمندگان شیعه عراقی نیز در صفوف حامیان اسد خبر داده است . در همین گزارش اضافه می کند که حضور پررنگ افسران و متخصصانی از حزب‌الله لبنان در کار آموزش حامیان حکومت اسد مشاهده می شود .
حضور تعداد زیادی از شبه نظامیان شیعه عراقی در صفوف حامیان اسد سبب می شود که درگیری‌های سوریه به سرعت در حال تبدیل به میدان یک جنگ نیابتی از سوی بشار اسد تحت حمایت حکومت شیعه ایران و کشورهای سنی خلیج فارس شود .
منابع عراقی، وفاداری و نزدیکی برخی از شیعیان عراقی به آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران را دلیل حضور رزمندگان شیعه عراقی در جنگ سوریه عنوان کرده‌اند.
در میان این افراد می‌توان به اعضای «سپاه المهدی» اشاره کرد، ( گروهی که زیر نظر مقتدی صدر، روحانی معروف شیعه شکل گرفت تا علیه اشغال عراق توسط سربازان امریکا مبارزه کند) . برخی از اعضای این گروه شبه نظامی در جریان سرکوب آن توسط ارتش عراق در سال ۲۰۰۷ به سوریه پناه برده بودند.
جدا از سپاه مهدی، "اصحاب‌الحق "و "سازمان بدر" ، از جمله گروههای شبه نظامی شیعی عراقی هستند که برای بقای اسد در سوریه بر علیه اپو زیسیون و به نفع اسد می جنگند .
در سوریه «همه از یکدیگر هراس دارند .» جنگجویان سنی به شیعیان حمله می‌کنند و سنی‌ها نیز توسط دولت مورد حمله قرار می‌گیرند. هیچ‌کس احساس امنیت نمی‌کند .
هر آینه ، سوریه میعاد گاه و رزم گاه جنگجویان سنی و شیعه می باشد و این یکی از دلایل ماندگاری بشار اسد می باشد .
آیا در درون محفل دروني حکومت شكاف برداشته شده است ؟
تابستان به میانه نرسیده بود که با بمب گذاري ماه جولاي ، حکومت اسد احساس خطر كرد . یک عامل نفوذی با انفجار دهشتناکی چهار عضو اصلي دولت از جمله، آصف شوكت، شوهر خواهر اسد و داوود راجحه، وزير دفاع اين كشور را از بين برد. پاره ای از نظر پردازان هم وطنی ( که بر این توهم بودند که سقوط حکومت اسلامی ایران منوط به فرو پاشی حکومت اسد است ) هلهله سر دادند که تا چند روز دیگر اسد می رود .
چند ماه پیش از بمب گذاري ماه جولاي، رياض حجاب، نخست وزير سوريه و مناف طلاس، دوست نزديك اسد و فرمانده گارد سوريه از حکومت اسد جدا شده بودند . در آن زمان آن جداشدگان، هر دو از چهره های حاشیه ای در هسته درونی حکومت بودند. جدایی آنان تهدیدی برای اسد نبود ، اما خواندیم که چه گونه بخشی از هموطنان آن را نقطه پایانی حکومت اسد پنداشتند .
آرزوهای این شیفتگان تحلیل گرانجام نشد . تحلیلی که بر اساس آرمان ها بنا نهاده شود ، از حقایق به دور می افتد و خوانندگان را به بیراهه می کشند .
اسد در مصاحبه ماه آگوست 2012 اعلام كرد، اين جدايي ها نوعي "خود پالايشي" براي حکومت بود و آن را از وجود عناصر سست پيمان پاكسازي كرد. هسته اصلي حکومت اكنون به اعضاي خانواده اسد و مقامات امنيتي قابل اطمينان علوي كه برخي از آنان از زمان حافظ اسد باقي مانده اند محدود شده است.هر چه اين حلقه دروني كوچك تر مي گردد، پاسخ هاي حكومت سوريه به اعتراضات سنگين تر مي شود.
بنابر این با حضور حلقه استوار و وفادار علوی در کاخ ریس جمهوری ، رفتن اسد با دشواری هایی رو برو می شود .
ارتش سوریه
ارتش سوريه 295 هزار سرباز به علاوه 314 هزار نيروي ذخیره دارد . برآوردها به آساني نشان دهد كه بخش عمده اي از اين نيروها هنوز به نفع اپوزیسین از ارتش جدا نشده اند.
قاسم سعدالدين، يك فرمانده ارتش آزاد که از ارتش اسد جدا شده است در حمص ، ادعا می کند كه جداشدگان ارتش حدود 50 هزار نفر می باشند . اين به اين معناست كه ميزان ريزش ارتش سوريه در بهترين حالت 5 تا 10 درصد است كه براي تضعيف ظرفيت هاي مبارزاتي آن به طور جدي كافي نيست. علاوه بر اين، زماني كه اين آمار داده شده است بسياري از جداشدگان ارتش به جاي ملحق شدن به صفوف ارتش آزاد سوريه در حال بازگشت به خانه هايشان یا گریختن از وطنشان بودند.
اما از آن سوی این سناریو ، با پیوستن گروه شبه نظامي "شبيحه" ، (گروه وفا داری که علوی هستند و توسط عوامل حزب الله آموزش دیده اند ) ، و حضور" سپاه مهدی " ،"اصحاب‌الحق "و "سازمان بدر"، ( گروههای شبه نظامی شیعی عراقی) و سپاه قدس ایران ، ريزش هاي ارتش اسد را جبران کرده اند . خشونت ارتش آزاد و اپوزیسیون ( ويدئوي اخيري كه در يوتيوب پخش شد ) سبب دلسردی جدا شدگان نیز شد .
بنا براین ارتش اسد به نقطه پارگی و شکست نزدیک نمی شود ، و این یکی دیگر از دلایل ماندگاری بشار اسد می باشد .
چکیده کلام:
عوامل اصلی ماندگاری حکومت اسد بدین گونه می باشد
۱- بهم ریختگی ، اختلافات گسترده و ناهمگون اپوزیسیون ( هر چند که گروها های مخالف سوری روز 11 نوامبر توافقنامه ای را امضا کردند که هدف آن متحد کردن تمام جناح های ضد اسد زیر یک چتر ائتلافی بود )
۲- مرافعات فراوان گروهای سنی و شیعه در سوریه و حضور گسترده گروهای غیر سوری و افراطی ( بخوانید تروریست ) در جبهه مخالفان اسد .
۳- سر در گمی و هراس مجامع بین المللی و غربی از حمایت اپوزیسیون
۴- وجود حلقه های وفادار به اسد و ارتش استوار و ۵-
حمایت بی دریغ ایران و روسیه
Nov.17-2012
rezaalavim@yahoo.com
