کرنش اتحادیه اروپا در مقابل اسرائیل

در روزهای هشتم و نهم دسامبر سال جاری، وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیانیه ای صادر کردند که عنوان آن «تصمیم شورای اروپا در جهت تقویت روابط دوجانبه اتحادیه اروپا وهمکاران مدیترانه ای، ارتقاء رابطه با اسرائیل » بود. تحت تاثیر ریاست فرانسه بر اتحادیه اروپا، اصل ارتقای روابط با اسرائیل پذیرفته شد. پاریس تصمیم داشت که این تدبیر را پیش از برگزاری نشست سران کشورهای پیرامون مدیترانه به تصویب برساند، اما در برابر خشم برخی از رژیم های عربی از جمله مصر عقب نشینی کرد (به مقاله «بررسی چرخش در سیاست خارجی فرانسه، لوموند دیپلماتیک، ژوئن 2008) مراجعه کنید.
برای تصویب این متن بحث های زیادی در گرفت. نخستین نسخه پیشنهادی فرانسه که به اسرائیل امتیاز می داد با خود داری برخی شرکای اروپائی از جمله بریتانیا و بلژیک که متن «متعادل تری» را خواستار بودند، روبرو شد. این امر وقتی جالب تر است اگر بیاد بیاوریم که چند سال پیش فرانسه به طرفداری از اعراب متهم بود.
اشاره شود که این متن درست روزی به تصویب رسید که ریچارد فالک، کارشناس سازمان ملل متحد در مورد حقوق انسانی در سرزمین های فلسطینی خواهان برقراری «معیارهای رسمی در مورد «مسئولیت حفاظت» اهالی غیر نظامی بود که بصورت دسته جمعی توسط سیاستی تنبیه می شوند که از مصادیق جنایت علیه بشریت است». او در همین راستا می افزاید « بنظر می رسد که ماموریت دیوان کیفری بین المللی است که درباره اوضاع بررسی و مشخص کند که آیا رهبران اسرائیلی و فرماندهان نظامی مسئول محاصره غزه باید پس از اتهام بخاطر نقض قوانین کیفری بین المللی مورد تعقیب قرار گیرند».
سرانجام، در متنی که اتحادیه اروپا گذراند، به سیاست مجاورت اروپا با مراکش، تونس و تقریبا همه دولت های عرب اشاره شده که کاملا صوری است ولی به اتکای آن توانستند بند 9 را که برای اروپا اساسی بود به تصویب برسانند. این بند بر اراده شورای اروپا بر ارتقای روابط با اسرائیل تکیه دارد. البته بر این امر تاکید شده که این ارتقا باید با ملاحظه «مناقع مشترک ما» عملی شود که حل کشمکش اسرائیل-فلسطین بر پایه همزیستی دو دولت را نیز در بر می گیرد.
در یک ضمیمه مفصل، خطوط راهبردی برای تحکیم ساختار گفتگوی سیاسی با اسرائیل تشریح شده است.
ابتدا برگزاری مرتب نشست های میان سران دولت ها و حکومت های اتحادیه اروپا و اسرائیل در نظر گرفته شده است. پیش از این، چنین امتیازی تنها به دولت های بزرگ نظیر چین، روسیه، هند و غیره اختصاص داشت. نخستین اجلاس قرار است در دوره ریاست جمهوری چک بر اتحادیه اروپا برگزار شود. یادآوری شود که بنا بر گفته یک کارمند عالی رتبه در بروکسل، «این کشور نه از سیاست حکومت اسرائیل بلکه از سیاست حزب لیکود دفاع می کند».
در وهله دوم، برقراری مرتب، دست کم سه بار در سال، نشست میان وزیران امور خارجه پیش بینی شده است که البته مطلب تازه ای نیست چرا که هم اکنون هم عملا وجود دارد. چنین نشست هائی در زمینه های دیگر نیز برگزار خواهند شد.
دعوت مرتب از مسئولان وزارت امور خارجه اسرائیل برای شرکت در کمیته سیاست و امنیت اتحادیه اروپا بخشی از این برنامه است. همچنین دعوت منظم تر از کارشناسان اسرائیلی در کمیته هائی که از جمله در مورد صلح، حقوق انسانی، مبارزه با تروریسم و جنایت های سازمان یافته و غیره کار می کنند، در برنامه گنجانده شده است. دیگر تدبیرهای اتخاذ شده عبارتند از:
برگزاری مشاوره های غیر رسمی گسترده تر درباره مسائل استراتژیکی.
تشدید و افزایش تبادل نظر بر روی نکات مشخص، بویژه حقوق بشر و یهود ستیزی.
تشویق اسرائیل به پیوستن به سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا.
ایجاد امکان همکاری در محل در چارچوب سیاست های امنیتی و دفاعی مشترک. در این راستا، کارشناسان اسرائیل امکان خواهند داشت که در ماموریت های خارجی اتحادیه اروپا در آفریقا و نقاط دیگر شرکت کنند.
از آنجا که اسرائیل نمی تواند در گروه آسیای سازمان ملل متحد شرکت کند، اتحادیه اروپا تلاش خواهد کرد که این کشور را در «گروه اروپای غربی و گروه های دیگر» (WEOG ) جای دهد که یکی از درخواست های قدیمی اسرائیل بود. این امر به اسرائیل اجازه خواهد داد که در نهاد های گوناگون و از جمله شورای امنیت انتخاب شود.
افزایش گفتگو میان پارلمان اروپا و مجلس اسرائیل.
تشکیلات خودگردان فلسطین و دولت مصر ازاین تصمیمات اتحادیه اروپا بشدت انتقاد کردند.
در یک مقاله روزنامه هآرتص (شماره 9 دسامبر) با عنوان «اتحادیه اروپا به رغم اعمال فشار عرب ها، ارتقای روابط با اسرائیل را تصویب کرد»، باراک داوید گزارش می دهد که یک هفته پیش از آن، «تزیپی لیونی وزیر امورخارجه اسرائیل، برای اعمال نفوذ در میان وزیران امورخارجه و در راس آن ها برنار کوشنر (وزیر خارجه فرانسه) به بروکسل رفته بود. در نیمه های نشست، خانم لیونی از بقیه وزیران می خواهد که سالن را ترک کنند تا وی با کوشنر گفتگوی خصوصی داشته باشد. آنان در طول این گفتگو توافق می کنند که (میان ارتقای روابط اتحادیه اروپا-اسرائیل و مذاکرات صلح) هیچ «ارتباطی» وجود نداشته باشد، اما اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه جداگانه ای خواهان ادامه مذاکرات صلح در مورد یافتن راه حل نهائی شوند».
اگر چه این مقاله تا حدودی از لیونی تمجید می کند، و از «پیشرفت هائی» صحبت می کند که وجود خارجی ندارند، (چرا که جلساتی این چنین قبلا نیز برگزار می شدند) مقاله این متن را نشانه پیروزی اسرائیل می داند. بویژه که لیونی از تصویب یک بیانیه استراتژیکی عملیاتی که به موضع اتحادیه اروپا در مورد کشمکش خاورمیانه اشاره داشت، جلوگیری کرد. این متن را که توسط فرانسه تهیه شده بود، «پس گرفتند».
شایسته یادآوری است که همه استراتژی فرانسه (و اتحادیه اروپا) در مورد نزدیکی با اسرائیل را با این واقعیت توجیه می کنند که بهبود رابطه به اتحادیه اروپا و نیز فرانسه امکان خواهد داد که بر سیاست اسرائیل اثر بگذارند. کافی است به رخدادهای غزه، گسترش ساختمان شهرک های استعماری، پوگروم های ضد عرب* نگاه کنیم، تا به میزان موفقیت این استراتژی پی ببریم.
در مقابل، اسرائیل با شکست مهمی در پارلمان اروپا مواجه شد. این امتناع پارلمان اروپا اثرات مشخصی بر روی شماری از طرح های همکاری خواهد داشت. به عنوان کنایه یادآوری کنیم که این بار، دو عامل موجب رای منفی پارلمان شد. از یک سو، اعمال فشار برخی کشورهای عرب و از سوی دیگر تکبر و فشارهای اسرائیل که موجب کلافه شدن گروهی از نمایندگان پارلمان اروپا شد.
---------
* پوگروم Pogrom, Pogrome: یک واژه روسی است که «نابودی کامل» معنی می دهد.به ستیزه جوئی خشن همراه با قتل و آزار به یهودیان در اوایل قرن گذشته در روسیه اطلاق میشد. در این متن آزار شدید و همراه با قتل را تداعی می کند.
لوموند دیپلماتیک، ده دسامبر 2008.
http://ir.mondediplo.com/article1345.html