|
|
|
|
بدون شک " ویکی لیکس" نامی است که در تاریخ رسانه ای جهان، ماندگار خواهند ماند. در داوری نسبت به این ماجرا حتی یک کارشناس وسائل ارتباط جمعی در فرانسه، تاریخ مطبوعات را به دو دوران قبل و بعد از ویکی لیکس تقسیم کرده است.
ویکی لیکس، بقول سرمقاله نویس روزنامه فرانسوی فیگارو، آغاز " دیکتاتوری شفافیت " است. شاید نوعی دیکتاتوری که قربانیانش صاحبان قدرتند. "ژان فرانسوا کان" ژورنالیست صاحب نام فرانسوی، در سرمقاله این هفته اش در مجله " ماریان" افشاگری های ویکی لیکس را به کنار زدن برگ تاکی تشبیه می کند که پیکر برهنه آدم و حوا را از گزند نگاهها می پوشانید. وی می پرسد اگر این برگ نبود، براستی چه تعدادی از مردم از آنچه پشت آن پنهان است ، بی خبر بودند؟ او در پرسشی مشابه می گوید از میان هزاران برگ اسناد محرمانه منتشر شده توسط ویکی لیکس، کدام هایش را مردم بکلی بی اطلاع بوده اند؟ " اومبرتو اکو" روشنفکر و نویسنده سرشناس ایتالیائی نیز هفته گذشته در سرمقاله ای برای نشریه " لیبراسیون" در توضیح کم اهمیت بودن مطالب منتشر شده توسط " ویکی لیکس" می نویسد آنچه دیپلمات های آمریکائی در اسناد محرمانه خود جمع آوری کرده اند، همه را از مطبوعات محلی جمع آوری کرده اند. بعقیده اومبرتو اکو ، زمانی خبرنگاران دنبال سفرا می رفتند تا خبر بگیرند، در حالیکه در دوران ما سفرا هستند که برای کسب خبر به رسانه ها مراجعه می کنند. با این حال داوری نسبت به اهمیت اخبار "محرمانه ای " که توسط ویکی لیکس منتشر شده است، آن چنان طیف وسیعی از دیدگاهها را در برمی گیرد که کمترین شانسی برای همآوائی میانشان وجود ندارد. گروهی این حادثه را یک نمایش پرداخته از سوی آمریکا تلقی می کنند، در حالیکه کسان دیگری آنرا دستاورد دموکراتیزه شدن رسانه های گروهی، بویژه رسانه های مجازی الکترونیک، علیه سانسور و بنفع مردم ارزیابی می کنند. روزنامه گاردین در یکی از شماره های اخیر خود مقاله ای انتقادی خطاب به گردانندگان سایت ویکی لیکس نگاشته و از" حق پنهانکاری "دولتها دفاع کرده است. گاردین بویژه به روش های پنهان کارانه سایت ویکی لیکس انتقاد می کند و می پرسد، اگر از نگاه ژولین آسانژ پنهان کاری ثمره اقتدارگرائی است، پس چرا سایت ویکی لیکس این چنین پنهان کاری می کند؟ در یک میز گرد رادیوئی، پرسش هائی درباره داوری های رایج در مطبوعات را با سه شرکت کننده این گفتگو مطرح کرده ایم. آقایان تورج اتابکی کارشناس روابط بین الملل در هلند، مجید محمدی جامعه شناس در آمریکا وعلیرضا مناف زاده جامعه شناس مقیم فرانسه شرکت کنندگان در این میز گرد هستند. تورج اتابکی در پاسخ به این پرسش که آیا می توان این گام جدید بسوی "شفافیت " را با سیاست معروف به گلاسنوست گورباچف مقایسه کرد؟ می گوید من گمان می کنم که اگر این حادثه را با گلاسنوست در اتحاد شوروی مقایسه کنیم ، راه اغراق رفته ایم. چرا که بعقیده او دستاورد گلاسنوست، سرنگونی یک امپراطوری عظیم بود، در حالیکه این حادثه تغییری در مناسبات بین المللی بوجود نخواهد آورد. اتابکی می گوید اگر چه کسانی از انتشار این اسناد خیلی خوشحال شده اند و فکر می کنند که اگر معلوم شود که مثلاً نماینده آمریکا پشت سر حامد کرزی و یا اردوغان چه گفته است، دنیا بهم خواهد خورد، اما واقعیت این است که خیر دنیا بهم نخواهد ریخت. فقط قواعد بازی عوض خواهند شد. دیپلمات ها برای ارائه نظراتشان محتاط تر می شوند و قاعده ای جای قاعده قبلی را خواهد گرفت. تورج اتابکی که خود دستی در تاریخ و تاریخ نگاری دارد، با تاسف توضیح می دهد که از این به بعد، دیپلمات ها نظراتشان را به صراحت روی کاغذ نخواهند آورد، از این به بعد اسناد را در آرشیوها حفظ نخواهند کرد و آنچه که ظلم خواهد دید تاریخ نگاری روابط بین المللی است. چرا که وقتی مثلاً سی سال بعد یک مورخ می خواهد تاریخ روابط دیپلماتیک یک کشور را مطالعه کند، می بیند بسیاری از سندهائی که می توانست پرتوی بر تاریخ بیافشاند دیگر وجود خارجی ندارند، بخاطر این که زبان دیپلماتیک عوض شده است. اتابکی با اطمینان می گوید که این کارزار، هیچ تغییری در سیاست گذاری بین المللی بوجود نخواهد آورد. سیاست های همه قدرت های جهان همچنان بر همان پاشنه ای که می چرخید، خواهد چرخید. فقط سیاق دیگری برای تبادل نظر و برای ثبت آراء اتخاذ خواهد شد که زمینه را بر هر گونه تحقیق در آینده خواهد بست. اتابکی از این خسران اظهار نگرانی می کند. علیرضا مناف زاده هم معتقد است که با بروز این حادثه و افشای اسناد دیپلماتیک توسط ویکی لیکس، یک چیزی روشن شد و آن اینکه دیپلماسی با شیوه سابق دیگر نمی تواند ادامه پیدا کند. دیپلماسی باید زبان تازه ای برای خود کشف کند. مناف زاده در عین حال معتقد است که مردم نیز از افشای این اطلاعات بهره چندانی نمی برند. او می گوید آنها تنها از لذت دستیابی به این اطلاعات بهره مند شده اند و جز این فکر نمی کنم دستاورد دیگری برای مردم داشته باشد. مجید محمدی دیدگاههای ژولین آسانژ را تا حدود زیادی " آنارشیک" ارزیابی می کند. بعقیده محمدی دیدگاه آسانژ انکار حق دولت- ملت ها ، برای طبقه بندی اطلاعات مربوط به خودشان است. او این پرسش را از طرفداران این نوع "شفافیت" مطرح می کند که آیا شفافیت نباید هیچ مرزی داشته باشد؟ آیا هیچ دولتی حق ندارد بخشی از اطلاعات امنیتی و یا دیپلماتیک خود را از دیگران پنهان نگاه دارد؟ مجید محمدی در دنباله انتقاداتش از سایت ویکی لیکس، می گوید بسیاری از سایت ها و گروههائی که قبلاً فساد دولت ها را آشکار می کردند، یا اهداف غیر اخلاقی دولتها را افشا می کردند، آنها هم تا حدودی از این فضائی که ویکی لیکس در دنیا بوجود آورده است، ناراضی هستند.آنها معتقدند که این رفتار به سبک مطبوعات زرد، تا حدودی به اهداف و برنامه های آنها هم خسارت زده است. به این گفتگو گوش کنید. نظرات خوانندگان:
نظر شما؟
نظر شما پس از بازبینی توسط مدير سايت منتشر خواهد شد |
|
