گزارشی از فوروم سراسری اتحادیه کارمندان اتریش: تجربه ای جدید

فوروم سراسری اتحادیه کارمندان بخش خصوصی در اتریش گ.پ.آ (GPA- djp) (۱)، در روزهای ۳ تا ۵ نوامبر ۲۰۱۰ در شهر وین، با شرکت بیش از ۴۰۰ نماینده از سراسر اتریش که ۲۵۰ هزار عضو این اتحادیه را نمایندگی می کنند، در محلی بنام „Austria center“ در شهر وین برگزار شد. این نمایندگان یا در هر واحد کاری توسط کارمندان انتخاب می شوند و یا توسط اعضای اتحادیه برای گروه های کاری مختلف. این اتحادیه ۷ گروه کاری دارد که می توانند در سراسر اتریش از سوی تمامی کارمندان این اتحادیه انتخاب شوند. از جمله این گروه ها که فقط در اتحادیه کارمندان بخش خصوصی تشکیل شده اند، گروه نمایندگان مهاجرین به نام "کار و مهاجرین" (work@migration)، می باشد. علاوه بر آن این اتحادیه ۳۶۶ کارمند حقوق بگیر دارد که حق رای و کاندیداتوری برای ارگان ها در فوروم ندارند.



فوروم سراسری گ.پ.آ، برای من که برای اولین بار در این فوروم به نمایندگی از طرف گروه کاری "کار و مهاجرین" همراه با چهار نماینده دیگر شرکت داشتم، در مقایسه با کنگره ها و همایش های بسیاری که در آن ها شرکت داشتم، حاوی تجارب جدید و جالبی بود، که مرا به نوشتن این مطلب و بازگوئی آن تشویق کرد.
هدف از این نوشته نه گزارش کاملی از روند فوروم و قطعنامه های آن، بلکه نگاهی به سازماندهی و نحوه کار و استفاده از تجارب آن از دو منظر است:
الف) از آن جا که در کشور ما متاسفانه اتحادیه ها عملا همچنان به رسمیت شناخته نمی شوند و تشکیل آن ها با موانع زیادی مواجه است ، بررسی نقش و عملکرد این اتحادیه ها به عنوان سازمان هائی موازی با دولت و به عنوان نهادهای مدنی در تلاش برای بهبود شرایط کار و زندگی کسانی که از طریق نیروی کار خود امرار معاش می کنند و استفاده از این تجارب در برپایی نهادهای مدنی در کشورمان بسیار مهم است.
ب) از منظر سازماندهی و چگونگی کار گروهی، که می تواند در احزاب و سازمان های دیگر هم استفاده شود.

اتحادیه گ.پ.آ- دی.ید.پ(GPA-djp)
اتحادیه کارمندان بخش خصوصی گ.پ.آ- دی .ید.پ، که چندین سال است با اتحادیه کارمندان بخش چاپ و روزنامه نگاری در هم ادغام شده است، از مهم ترین بخش های اتحادیه سراسری اتریش(ÖGB) (۲) می باشد. اتحادیه سراسری اتریش یکی از نهادهای قدرتمند در اتریش است و در زمینه های مختلفی فعالیت دارد. این اتحادیه از جمله در تنظیم قراردادهای کاردخالت فعالی دارد، به طوری که بیش از ۱۴۰ قرارداد کار در رشته های مختلف که ۹۷ درصد مجموع قراردادها را تشکیل می دهد (۳) ، با نظارت و دخالت آن تنظیم شده و هر ساله با توجه به نرخ تورم و وضعیت اقتصادی، دوباره مورد بحث و بررسی بین نمایندگان کارفرمایان و کارمندان و کارگران (۴) قرار گرفته و تصویب مجدد می شوند.
از آن جا که نهادهای مدنی در مجموع نقش مهمی را در کشور اتریش در زمینه های مختلف ایفا می کنند، معمولا مورد توجه دولت نیز قرار می گیرند.(۵) امسال نیز در برنامه افتتاحیه فوروم سراسری گ.پ.آ، نمایندگان دولت اتریش از جمله آقای ورنر فیمن (Werner Faymann) نخست وزیر اتریش و همچنین خانم باربارا پرامر (Barbara Prammer) رئیس پارلمان اتریش، از جمله شرکت کنندگان و سخنرانان آن بودند.

کمیسیون بررسی قطعنامه ها
این کمیسیون که چندماه قبل از برگزاری فوروم از نمایندگان فراکسیون های مختلف (با توجه به تعداد نمایندگان فراکسیون در ارگان های مرکزی) تشکیل می شود، در بررسی قطعنامه ها نقش بسیار مهمی ایفا می کند، به طوری که معمولا پیشنهادات این کمیسیون برای رد، قبول، تغییر و یا ارجاع به ارگان های مرکزی در مورد هر قطعنامه تقریبا به طور کامل در فوروم به تصویب می رسند. در موارد اختلافات روی قطعنامه ها نیز در این کمیسیون بحث کافی صورت گرفته و به پیشنهاد دهندگان نیز مراجعه می شود و از طریق سلسله مراتب سازمانی، گزارشات این کمیسیون به افراد یا ارگان ها و گروه های کاری پیشنهاد دهنده و نیز از آن ها به این کمیسیون منتقل می شود. همان طور که گفته شد، همه پیشنهادها باید حدود سه ماه قبل از شروع فوروم، به این کمیسیون تحویل داده شود. تنها اگر موضوعات غیرمنتظره پیش بیاید، با جمع آوری تعداد مشخصی امضا از نمایندگان، می تواند پیشنهادات جدید در این موارد در فوروم به رای گذاشته شود.
لازم به ذکر است که گروه کاری مهاجرین نیز ۶ قطعنامه ارائه کرد که ۲ تای آن از جمله در مقابله با راسیسم و دفاع از حقوق پناهندگان مورد تصویب قرار گرفته و بقیه از جمله تقاضای کارمندی دائمی برای رسیدگی به امور مهاجرین به بررسی توسط ارگان مرکزی انتخابی و مشورت با اعضای گروه سپرده شد.

جلسه زنان
جلسه زنان اتحادیه روز ۳ نوامبر با بحث و بررسی روی قطعنامه های پیشنهادی از طرف آنان برگزار شد. در اتحادیه نیز زنان سهمیه ای در ارگانهای مرکزی دارند که با توجه به کمبود کاندیداها، علیرغم این که این بار حضورشان پررنگ تر بود، این سهمیه هنوز به طور کامل استفاده نشده است.
بخش زنان اتحادیه با توجه به شرایط کاری زنان در اتریش که به طور مثال از لحاظ دستمزد در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی متاسفانه بسیار پایین تر است، ۱۳ قطعنامه برای بهبود شرایط کاری زنان از جمله در رابطه با دستمزد، برابری جنسیتی در قوانین کار، تحصیل و سلامتی زنان و نیز درخواست بالارفتن سهم زنان در مشاغل مدیریتی به فوروم سراسری ارائه کرد. لازم به ذکر است که مسائل زنان در اتحادیه نیز بیشتر از طرف زنان دنبال می شود و تنها طی سالهای اخیر مردان نیز در جلسات آن شرکت می کنند. بحث روی این قطعنامه ها نیز در بخش پایانی روز دوم انجام شد، که با توجه به شرکت تعداد کمتری از نمایندگان در جلسه فوروم، مورد اعتراض بعضی از نمایندگان زن قرار گرفت.

جلسه فراکسیون ها
روز دوم قبل از ظهر جلسه فراکسیون ها بود. در این جلسات هر فراکسیون نظر خود را نسبت به رای کمیسیون بررسی قطعنامه ها می دهد و همچنین ارگان های مرکزی فراکسیون ها در این جلسات برای یک دوره انتخاب می شوند. قرار صحبت در مورد قطعنامه ها معمولا از قبل در فراکسیون ها و گروهها گذاشته می شود. نمایندگان فراکسیون فقط در مواردی صحبت می کنند که رای کمیسیون بررسی قطعنامه با رای فراکسیون آن ها متفاوت باشد. اگر در این زمینه اختلاف نظر نیز موجود باشد، در همین جلسه بحث می شود. نقطه قوت این نوع بحث و تصمیم گیری کمیسیونی، عدم اتلاف وقت در جلسه سراسری فوروم است. نقطه ضعف آن اینکه از آنجا که تصمیمات قبلا گرفته شده است، فراکسیونی که در اقلیت است، عملا شانسی برای تغییر نظر در فوروم سراسری و تغییر آرا ندارد. زیرا افراد بعضی از فراکسیونها از جمله فراکسیون حزب سوسیال دمکرات که فراکسیون اکثریت را تشکیل می دهد، باید موقع رای دادن، همان رای فراکسیون خود را بدهند. امری که برای بعضی دیگر از فراکسیون ها از جمله فراکسیون افراد غیرحزبی صدق نمی کند. (۶)



جلسه فوروم سراسری
جلسه فوروم سراسری با شرکت نمایندگان حاضر اتحادیه (بیش از ۴۰۰ نماینده که حدود ۷۰ درصد کل نمایندگان را تشکیل داده و شامل نمایندگان فراکسیون ها، نمایندگان گروه های کاری و نیز نمایندگان غیر فراکسیونی بودند) بعدازظهر ۴ نوامبر برگزار شد و تا دیروقت ادامه داشت.
این جلسه با بزرگداشت یاد درگذشتگان در فاصله دو فوروم آغاز شد. سپس صورت جلسه و نیز آئین نامه آن به تصویب رسید. از آن جا که این دو نیز قبلا در کمیسیون بررسی می شوند، معمولا بحثی قبل از تصویب صورت نمی گیرد. سپس کمیسیون بررسی عضویت نمایندگان، بررسی قطعنامه ها و کمیسیون انتخابات (۷) به رای اعتماد گذاشته شد.
مهم ترین اختلافی که روند انتخاب این کمیسیون ها با روند انتخابات در همایش ها و کنگره های تاکنونی به نظر من داشت این بود که اعضای همه این کمیسیون ها قبلا انتخاب شده بودند و وقت جلسه برای انتخاب و تعیین آن ها در فوروم تلف نشد. نکته دیگر اینکه شرط کاندیداتوری و نیز انتخاب این کمیسیون ها از جمله پرداخت منظم حق عضویت بود.
تنها نکته ای که موقع گرفتن رای اعتماد بحث برانگیز شد، این بود که اعضای کمیسیون انتخابات همه از فراکسیون اکثریت اتحادیه که فراکسیون سوسیال دمکرات ها بود، تشکیل شده بودند و امکان نظارت بر شمارش آرا از طرف سایر نمایندگان وجود نداشت. این مساله به خصوص از آن جا اهمیت بیشتری پیدا کرد که در همین فوروم بند اساسنامه ای تصویب شد که طبق آن مدارک مربوط به انتخابات و نتایج آن ها بلافاصله پس از اتمام فوروم از بین برده می شود و عملا فرصت و امکانی برای بررسی شکایات و مراجعه به نتایج باقی نمی ماند.
پس از انتخابات ارگانهای فوروم، گزارشات ارگان ها از جمله گزارش ارگان مرکزی وبخش مالی به فوروم ارائه شد. سپس کمیسیون بررسی قطعنامه ها گزارش کار خود و آخرین تغییرات در قطعنامه ها را داد. در این مورد نیز نکته مورد توجه و جدید برای من این بود که همه قطعنامه ها قبلا در این کمیسیون بررسی شده بودند و لیستی با نام قطعنامه و رای کمیسیون به آن در اختیار همه اعضا قرار گرفته بود. اعضا کمیسیون در تمام طول فوروم در جلسه حضور داشتند و مجبور به ترک جلسه برای بررسی پیشنهادات و تغییر قطعنامه ها نبودند. چرا که تمام پیشنهادات تکمیلی روی قطعنامه ها باید تا زمان معینی (حدود ۱ ماه قبل از برگزاری فوروم) به کمیسیون بررسی قطعنامه ها داده می شود. این کمیسیون آن ها را بررسی کرده و نظر نهائی خود را حدود ۲ هفته قبل از برگزاری فوروم به پیشنهاد دهندگان می دهد. این نظر می تواند شامل رد، قبول، یا پیشنهاد اصلاحی و یا ارجاع به ارگان های منتخب فوروم باشد. در صورت پذیرش پیشنهاد اصلاحی توسط پیشنهاد دهنده، اصلاحات وارد شده و آخرین نسخه مورد قبول کمیسیون همراه با رای کمیسیون روی آن، به فوروم ارائه می شود. در عمل نتایج ارائه شده توسط کمیسیون بررسی قطعنامه بدون تغییر به تصویب فوروم می رسد. مگر تغییرات اصلاحی کاملا جزئی که در فوروم پیشنهاد می شود و بدون نظر مخالف کمیسیون پذیرفته می گردد. از آن جا که رای گیری روی قطعنامه ها در روز آخر صورت گرفت، کمیسیون فرصت داشت که شب دوم روی آخرین پیشنهادات جزئی اصلاحی نیز کار کند.
قطعنامه های پیشنهادی در روز سوم، در دو قسمت رای گیری شدند. یکی قطعنامه های مربوط به کل اتحادیه و دیگری بخش زنان. در هر دو بخش قطعنامه ها به صورت موضوعی تقسیم بندی شده بودند. و در هر قسمت قطعنامه های پذیرفته شده توسط کمیسیون، به طور گروهی به رای فوروم گذاشته می شدند. در مورد قطعنامه های رد شده یا ارجاع شده به ارگانهای دیگر، یک موافق و یک مخالف می توانست صحبت کند و قطعنامه سپس به رای گذاشته می شد. این پروسه رای گیری روی قطعنامه ها، سرعت و کیفیت کار را بسیار بالا می برد. به طوری که بحث و رای گیری روی مجموعا ۶۳ قطعنامه، درمجموع کم تر از یک روز به پایان رسید. درحالی که در کنگره ها و همایش های ما که معمولا تعداد قطعنامه ها انگشت شمار است، بحث و بررسی آن بیشترین وقت این جلسات را به خود اختصاص می دهد و گاهی بسیاری از آن ها نیز بلاتکلیف مانده و مورد تصویب قرار نمی گیرند.
آخرین روز نیز به سخنرانی مهمان دعوت شده و نیز رای گیری روی قطعنامه های پیشنهادی و بالاخره تقدیر از اعضائی گذشت که با انتخابات دور جدید، از فعالیت در ارگان های مرکزی اتحادیه و یا دیگر بخش ها بازنشسته می شدند.

مالی
منبع اصلی درآمد اتحادیه را حق عضویت ها تشکیل می دهد. مخارج هتل و سفر نمایندگان توسط اتحادیه تامین شده بود. اما لازم به ذکر است که همه اعضای اتحادیه موظف به پرداخت حق عضویت هستند واگر نمایندگان حق عضویت خود را پرداخت نکرده باشند، از حق شرکت در فوروم و نیز حق رای و کاندیداتوری محروم خواهند شد. از آن جا که در بیشتر سازمان های ایرانی یا تعداد اعضا کم است و یا این حق عضویت ها به طور مداوم پرداخت نمی شوند، تامین مخارج کنگره ها و همایش ها همیشه با مشکلاتی همراه است و پرداخت حق عضویت بعنوان شرط شرکت در رای گیری و یا کاندیداتوری برای ارگانها، منطقی به نظر می رسد.

جمع بندی
در مجموع جلسه فوروم خیلی خوب برنامه ریزی شده بود. اکثر بحث ها قبلا صورت گرفته بود و فوروم فقط محل ارائه خلاصه گزارش کار ۴ ساله، تصویب قطعنامه ها که حاصل پیشنهادات نمایندگان و بحث در کمیسیون بررسی قطعنامه ها بود، انتخابات جدید، قدردانی ها، و دیدار نمایندگان و یک نوع انرژی گرفتن دوباره برای برنامه کاری یک دوره جدید ۴ ساله بود. امری که متاسفانه در همایش ها و کنگره های ما دیده نمی شود. نه برنامه ریزی تکنیکی و نه محتوای بحث ها، بلکه عمدتا بحث های نپخته و کارنشده به جلسات کشیده می شود و در فرصت کوتاه بدون امکان بحث کافی، بدون نتیجه دلخواه به سرخوردگی و ناامیدی بیشتر نمایندگان شرکت کننده دامن می زند. امیدوارم که بتوانیم چنین تجاربی را در نشست های آینده خود به کار گیریم و از نتایج مثبت آن برخوردار شویم.

درحاشیه
الف) در آخرین روز فوروم، سخنرانی جالبی توسط پروفسور ریچارد ویلکینسون (Richard Wilkinson) تحت عنوان "برابری خوشبختی است" انجام گرفت. در این سخنرانی که بر اساس کتابی به همین نام و تالیف مشترک وی و کیت پیکت (Kate Pickett) بود، وی ضمن ارائه آمار و فاکتهای مشخصی، به نقش عدالت اجتماعی و اقتصادی در رفتار مردم در جامعه و نیز سلامتی و زندگی آنها پرداخت. این کتاب که به زبان انگلیسی نوشته شده، به زبان آلمانی (و شاید زبان های دیگر) نیز ترجمه شده است. (۸) و خواندن آن را برای علاقمندان به این موضوع توصیه می کنم.



ب) امسال برای اولین بار مدال طلای افتخاری این اتحادیه به کسانی که آخرین دور فعالیت خود را با روی کار آمدن ارگان های جدید پشت سر می گذاشتند و در قدردانی از کار آنها اعطا شد. اما اولین مدال تقدیر به نام "آلفرد دارلینگر"(۹)، را در تقدیر از فعالیت های وی، به بیوه دارلینگر دادند و سپس اعضای بازنشسته ارگان های مرکزی این مدال افتخاری و نیز مدال هایی از اتحادیه سراسری در تقدیر از زحماتشان دریافت کردند.
ج) حضور در جلسه: در ساعات آخر روز دوم حضور نمایندگان کمرنگ تر بود. اما تصویب قطعنامه ها درساعات آغازین روز سوم پس از سخنرانی پروفسور ریچارد ویلکینسون بود، که تقریبا همه نمایندگان حضور داشتند.
د) سخنرانی و اولین جلسه پس از انتخابات: رئیس اتحادیه که بر پست خود ابقا شد، سخنرانی کوتاهی کرد و پس از پایان جلسه، اولین جلسه ارگان مرکزی اتحادیه برگزار شد. امری که در همایش ها و کنگره های ما با توجه به طولانی شدن جلسه و خسته کننده بودن آن در روز آخر، کم تر رخ می دهد.

----------------------
زیرنویس ها:
۱- اتحادیه گ.پ.آ- دی.ید.پ، اتحادیه کارمندان بخش خصوصی در اتریش می باشد.

سایت این اتحادیه به زبان آلمانی:

۲- تا قبل از جنگ جهانی دوم هر حزبی اتحادیه های خاص خودش را داشت. ولی پس از پایان جنگ جهانی دوم و ممنوع شدن حزب نازی و انحلال اتحادیه آن، از سال ۱۹۴۵ ، بقیه اتحادیه ها در هم ادغام شده و یک اتحادیه مشترک به نام فدراسیون اتحادیه های اتریش (Österreich Gewerkschaft Bund: ÖGB) را بوجود آوردند که انحصاری و بی رقیب بوده و در عین تقسیم بر اساس رشته های کاری، همه زیر پوشش اتحادیه مادر قرار دارند.

۳- برای مقایسه این مقدار در آلمان ۲۴ درصد است

۴- در اتریش مدل مشارکت اجتماعی (Sozialpartnerschaft) به معنای حل مشکلات از طریق نمایندگان کارفرمایان و کارگران و کارمندان شکل گرفته است که تقریبا در کشورهای اروپایی از لحاظ میزان مشارکت کم نظیر است و در قویترین شکل آن عملی می شود. این مشارکت اجتماعی تنها با شرکت سه ارگان که یک مثلث تصمیم گیری را تشکیل می دهند ممکن می گردد. یک سر این مثلث را نمایندگان کارگران و کارمندان که شامل اتحادیه سراسری اتریش ÖGB و Arbeiterkammer:AKمی باشد و سر دیگر آن را نمایندگان کارفرمایان که شامل Wirtschaftskammer:WK Landwirtschaftskammer: LWKÖ و Industriellenvereinigung:IV است و سر سوم آن را دولت تشکیل می دهد. لازم به ذکر است که دو سر مثلث بطور عمودی نمایندگان حزب سوسیال دمکرات و سوسیال مسیحی را تشکیل می دهند و اگر دولت با این توافقات موافق نباشد، می تواند از اجرا و قانونی کردن تصمیمات آن سرباز زند.

۵- لازم به ذکر است که رابطه اتحادیه های اتریش با دولت نیز همیشه یکسان نیست. مثلا پس از سر کار آمدن دولت ائتلافی نمایندگان حزب دست راستی «آزادی» FPÖ و حزب محافظه کار« مردم اتریش» , ÖVP در سال ۲۰۰۳، دولت، تغییرات در قانون بازنشستگی را که در نهایت به ضرر بازنشستگان تمام می شد و نمایندگان سازمان های بازنشستگان و اتحادیه ها با آن توافقی نداشتند، پیش برد؛ یا پس از علنی شدن تخلفات مالی یکی از بانکهای وابسته به اتحادیه کارگران، حزب سوسیال دمکرات برای حفظ آرا خود در انتخابات پیش رو، نقش اتحادیه را در شرکت در دولت بسیار کمرنگ کرد. اما پس از روی کار آمدن دولت جدید سوسیال دمکرات و انتخاب رئیس اتحادیه های سراسری به سمت وزیر امور اجتماعی، روابط تیره بین دولت و اتحادیه دوباره رو به بهبودی گذاشت.

۶ - از آنجا که بحث فراکسیون ها در تشکیلات مختلف از جمله زمانی نیز در اتحاد جمهوریخواهان ایران وجود داشت، رجوع به این تجربه ضروری به نظر می رسد. چرا که تقسیم تشکیلات به فراکسیون، عملا نقش اقلیت سازمانی را بسیار ضعیف تر می کند و فراکسیون اکثریت تقریبا شانسی برای تصمیم گیری و دخالت برای فراکسیون اقلیت نمی گذارد.

۷- در رای گیری ها ۱۰ کمیسیون دو نفره تعیین شد. نمایندگان با توجه به نام فامیلشان، رای خود را به یکی از این کمیسیون ها می دادند. قبل از گرفتن ورقه رای، برگه حق رای از روی کاغذی که هر نماینده هنگام ورود دریافت می کرد، جدا می شد. روی برگه اولیه برای انتخابات مختلف فراکسیون ها و نیز فوروم، کوپن های مختلف شماره گذاری شده بود، به طوری که هر نماینده فقط یک بار می توانست در یکی از انتخابات شرکت کند. اسامی نمایندگان پیشنهادی برای دو ارگان که از قبل تعیین شده بودند، بر روی دو کاغذ مختلف با رنگ های متفاوت چاپ شده بود و البته قبلا بر سر این نمایندگان نیز توافق حاصل شده بود و مقابل نام هر نماینده ای تعلق فراکسیونی وی تا آن جا که موجود بود، ذکر شده بود. هر رای دهنده می توانست کاغذ چاپ شده را بدون تغییر در صندوق بیاندازد یا این که اگر با نماینده ای موافق نبود، نام وی را خط بزند. این پروسه جلوی باطل شدن آرا به دلیل نوشتن نام اشتباه، یا نوشتن تعداد نمایندگان اضافی و غیره را گرفته و همچنین سرعت نوشتن آرا را بالا می برد. برای کمیسیون شمارش نیز کار شمارش بسیار راحت تر شده، به طوری که برای شمارش آرا بیش از ۴۰۰ نفر که دو ارگان مختلف را هم زمان انتخاب می کردند، فقط نیم ساعت وقت لازم بود، در حالیکه ما در همایش ها برای شمارش یک چهارم این آرا، گاهی بیش از سه ساعت وقت لازم داشته ایم.

۹- آلفرد دارلینگر ( Alfred Dallinger)از فعالین اتحادیه و از سال ۱۹۷۴ رئیس اتحادیه کارمندان بخش خصوصی بود که بعدها نماینده پارلمان و وزیر امور اجتماعی اتریش شد. وی در۲۳ فوریه ۱۹۸۹در یک حادثه هوائی جان خود را در سن ۶۳ سالگی از دست داد.