فواد، معمار جنبش مقاومت کردستان
اندیشمند جنبش های توده ای و اجتماعی نوین در کردستان
خالق نافرمانی مدنی در کردستان

جنبش مقاومت کردستان با نام فواد مصطفی سلطانی رهبر اسطوره ای کومه له عجین شده است. در روز ۲۸8 مرداد سال ۱۳۵۸ خمینی با صدور فتوای جهاد و یورش گسترده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به کردستان و متعاقب آن آغاز اعدام های جمعی و پادگانی در اغلب شهرها، جنبش مقاومت مردمی گسترده ای در کردستان شکل گرفت که پس از گذشت 31 سال با وجود این که سراسر کردستان به یک پادگان بزرگ نظامی تبدیل شده است، هم چنان تداوم دارد. ۲۳ اردیبهشت ۱۳۸۹ با اعتصاب متحدانه کردستان در اعتراض به اعدام های سیاسی و در حالی که در سراسر ایران موج سرکوب و سکوت جای جنبش عظیم ماه های قبل از آن را گرفته بود، نشان از پویایی جنبشی دارد که قاطعانه می توان گفت فواد مصطفی سلطانی معمار، نظریه پرداز، متفکر و در همان حال نخستین پیشمرگ آن محسوب می گردد.
فواد مصطفی سلطانی یا آن گونه که در کردستان نام برده می شود، کاک فواد، پس از فرمان جهاد و یورش سراسری به کردستان در 28 مردادماه 1358 تنها چند روز در حیات ماند. در روز 9 شهریورماه در حالی که از جاده مریوان به طرف بانه در راه بود با ستون بزرگی از نیروهای مسلح برخورد نمود و پس از نبردی نابرابر همراه با یکی دیگر از مبارزین خلق کرد رفیق طهمورث اکبری جان باخت. رادیو تهران بسیار زود و با سرمستی خبر کشته شدن کاک فواد را گزارش کرد که تا کنون برای هیچ رهبری در کردستان چنین واکنشی نشان نداده است.
این چه رازی است؟ تنها چند روز پس از فتوای جهاد خمینی و یورش رژیم، کاک فواد زنده ماند، اما نامش با جنبش مقاومت عجین شده است. پس از کاک فواد جنبش کردستان با استواری و سرسختی تداوم یافت. و هزاران مبارز جنبش کردستان با گردن افراشته در میدان های اعدام و جسورانه در سنگرهای جنبش مقاومت و مسلحانه جان باحته اند. جنبش کردستان در این 31 سال چهره ها و رهبران برجسته دیگری خلق کرده است و نام و آوازه جنبش حق طلبانه مردمی که تنها خواست شان حق تعیین سرنوشتشان است، بیشتر و بیشتر بلند شده است. و کومه له پس از کاک فواد نیز به رشد و گسترش نفوذ خود ادامه داد. این چه رازی است که کاک فواد چند روز پس از جهاد خمینی جان باخت اما نامش با جنبش مقاومت کردستان عجین شده است و در واقع به معمار و نظریه پرداز آن تبدیل گشته است؟ این چه رازی است که هنوز به کاک فواد مراجعه می شود و هرگاه سخن از سنجش اوضاع است، از کاک فواد و میراث او صحبت به میان می آید؟ این چه رازی است که به ویژه در تحلیل جنبش توده ای و نقش و حضور مردم در مبارزات سیاسی به کاک فواد و میراث او اشاره می شود؟ کاک فواد به طرز عجیبی و در حالی که راویان سخن از کاک فواد بدون این که چندان هم به عمق سخنی که خود از کاک فواد به میان می آورند اشرافی داشته باشند، به گره گشا معضلات به ویژه جنبش توده ای و مردمی تبدیل شده است. با گذشت 31 سال به راستی کاک فواد هنوز چه جایی را پر کرده است که این اکنون نیز نام و راه حل هایش بر زبان ها جاری می شود. این چه رازی است که با وجود یک جنبش قدرتمند مسلحانه و تسلط نظامی گری بر همه عرصه های کار و فعالیت کومه له، میراث کاک فواد زنده مانده است؟ این چه رازی است که با وجود انحرافات فکری کومه له در بهار 1360 در کنگره دوم کومه له که آشکارا پشت کردن به فلسفه وجودی کاک فواد و کومه له است، و سپس تشکیل حزب کمونیست ایران که شلیک به شقیقه کومه له بود، میراث کاک فواد در حال برخاستن و باز آفرینی است؟

در این حقایق در واقع هیچ رازی نهفته نیست. کاک فواد در مهرماه 1357 پس از پایان دوران محکومیتش از زندان آزاد شد و در 9 شهریور 1358 جان باخت و تنها 11 ماه پس از زندان زنده ماند. در این 11 ماه اما کاک فواد چنان میراث گرانبهایی از خود به جایی گذاشته است که هنوز که هنوز است به پشتوانه باارزشی برای کومه له تبدیل شده است. بنا به گفته همراهان کاک فواد در نخستین کنگره کومه له که در لحظات پرتحول روزها و ماه های زمستان 57 برگزارشد،این کاک فواد بود که کومه له را به دور هم متحد کرده و برای ماه ها و سال های سرنوشت ساز آتی آن را سیقل داد. از پس از قیام 22 بهمن تا نخستین یورش جمهوری اسلامی در 28 مرداد1358 در این شش ماه کردستان بسی تحول سیاسی پرآزمون از سر گذراند که بلاشک کاک فواد در راس آن قرار دارد. هیج رهبر و کادر سیاسی در این مقطع در کردستان و در میان جنبش سوسیالیستی و چپ ایران چون کاک فواد ندرخشید. آن چه به این درخشش اهمیت والایی داده این است که گذشت زمان نه تنها از آن نکاسته که دارد از زیر غبار انحرافات تحمیلی به جریان اصیل سوسیالیستی کردستان خود را بیرون می کشد.
این مقطع شش ماه کومه له و کردستان و دوره 11 ماهه کاک فوادتا کنون مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. کاک فواد در این دوران خود را نه تنها به عنوان رهبر ممتاز کومه له که به عنوان رهبر جنبش مقاومت و در واقع معمار آن تثبیت کرده است. کاک فواد از فردای 22 بهمن در فکر آن بود که جنبش کردستان را به لحاظ وسعت گسترش داده و شمار وسیع تری از مردم مستقیما در پیکارهای سیاسی و تصمیم گیرهای سیاسی مشارکت داشته باشند. عنصر حضور مردم و بازتاب هر سیاست و هر فعالیتش را با محک توده ای سنجیدن در اندیشه کاک فواد برجستگی خاصی دارد.
در این دوران 11 (مهرماه 57 تا شهریور 58) ماهه کاک فواد کومه له را متحد و منسجم ساخت، معمار جنبش مقاومت کردستان گردید و سنت های مبارزه نافرمانی مدنی را در کردستان پایه ریزی کرد و اندیشمند جنبش های مردمی و اجتماعی نوین کردستان گردید. جمعیت های دمکراتیک، اتحادیه های دهقانی، کوچ کردن یک شهر در اعتراض به مزاحمت های پادگان شهر، راهپیمایی 200 کیلومتری از شهرهای سنندج و سقز و بانه در حمایت از مردم کوچ کرده و سخنانش در جمعیت دمکراتیک شهر مهاباد که اندیشه های سیاسی او و دغدغه هایش را نشان می دهد.
کاک فواد اما بیش از پیش به معمار جنبش مقاومت شناخته شده است. هیچ کس نمی تواند مقطع 11 ماه کاک فواد و به ویژه مقطع شش ماهه کردستان (22 بهمن تا 28 مرداد58) را بررسی کند و نقش محوری او را نه تنها در کومه له که در کردستان انکار کند. او تنها رهبر فکری نبود، که خود در صفوف مقدم حوداث حضور داشت.
امروز در سال روز جان باختن کاک فواد لازم و ضروری است که به بازبینی این دوره بپردازیم و این تاریخ را و انحرافات بعدی در کومه له را مورد موشکافی قرار دهیم. جریانات مدعی کومه له بدون چنین نقدی در حاشیه تحولات سیاسی کردستان باقی خواهد ماند و بیش از پیش به دسته های پراکنده ای تبدیل خواهند شد که تنها غوطه وری در فرمولبندی هایشان و مرز کشیدن با این و آن و خود را با آنان مشعول کردن به کار اصلی و مهم ترین فعالیت شان تبدیل خواهد شد.
نگارنده این سطور بر آن است تا به این مباحث در جنبش سوسیالیستی و چپ کردستان تحرک بیشتری ببخشد. خلق کردن یک جنبش فکری نوین در این جنبش که باید به معضلات سیاسی و فکری و تشکیلاتی آن پاسخ دهد و نقشه عمل و اولویت های آن را تعیین نماید، باید در محور چنین تلاشی باشد. بازآفرینی جریان چپ و سوسیالیستی و بازآفرینی میراث کاک فواد در راه است.
بر تارک تحولات چند دهه گذشته در کردستان صداقت و شور و دلاوری های نسلی از پاک ترین و آگاه ترین مبارزین چپ و سوسیالیستی و مبارزین راه آزادی هم چنان می درخشد، تنها ضامن پاسداشت این تاریخ باارزش برداشتن گام های مبارزه جویانه و استوار ، هم راه با شفافیت نظری و پختگی سیاسی به سوی آینده است.

یاد کاک فواد گرامی باد