یاد پایدار اردشیر محصص

۲۷ مهر ۱۳۸۷ / ۱۸ اکتبر ۲۰۰۸
اردشیر محصص، چهرۀ درخشان فرهنگ و هنر ایران معاصر درگذشت. محصص در جهان طراحی و طرح پردازی نامی شناخته بود و منتقدان و صاحب نظران او را از طراحان بزرگ معاصر به شمار می آوردند.
با نام او بود که هنر طرح پردازی ایران معاصر، در صفحات روزنامه ها و ماهنامه ها و هفته نامه های پر اعتبار جهان راه یافت. در طی سالیان، آثار او چه به هنگام نمایش در نمایشگاه ها و چه به صورت طبع و نشر درآلبوم ها و کتاب ها، تحسین و ستایش همگان را برمی انگیخت. چندین و چند بار جایزه ها و امتیازات هنری پر افتخار بین المللی به محصص تعلق گرفته بود.
با قلم او بود که طراحی جدید جهان در ایران راه یافت و از اقبال و تحسین روزافزونی برخوردار شد. هنر محصص در بستر تلاقی سنت های طراحی و تصویری ایرانی (از نقش های سفالینه ها و مجلس های مینیاتور گرفته تا تصاویر کتاب های چاپ سنگی) و دستاوردهای هنر گرافیک جهان امروز گسترش می یابد و بارور می شود. هنری بیگانه با رونویسی و تقلید کور. امروزین، ایرانی و جهانی.
در سال های دراز دوری از دیار و زندگی در این سو، اردشیر، فروتن و استوار و خستگی ناپدیر، هرگز و هیچگاه، حتی در اوج رنج تن و رنجوری جان، قلم از کف نگذاشت و همواره و همچنان افسانه و افسون دنیا و دنیاهائی را بر صفحۀ کاغذ و پارچه تصویر کرد. محصول کار او، چه از نظر حجم و میزان و چه از نظر تنوع و گوناگونی در سبک و موضوع، چشمگیر و شگفتی آفرین است. هم رنگ و روغن و هم سیاه قلم. هم طرح و طراحی و هم نقش و نقاشی. دلقک های سیرک، حاجی فیروزها، تیرباران شده ها، نفرین شدگان، زنان در حجاب، میرزا رضا در زنجیر، مصدق در محکمۀ نظامی و بالاخره کوره های آدم سوزی و "هولوکاست". و بعد هم تصویرپردازی کتاب ها: از کتاب کلثوم ننه تا وغ وغ ساهاب.
طنز تلخ اردشیر چهرۀ کریه حافظان نظم و پاسداران خشک اندیشی را نمایان می کرد، پرده از دروغ و فریب و زور و تزویر بر می گرفت و لبخند بر لب و شادی در دل می نشاند و همدلی می انگیخت. او خود زمانی گفته بود "کاریکاتور هنر رپورتاژ است. یک وقایع نگاری. من آنچه را می بینم می کشم. به نظر من کاریکاتورها اسناد یک عصرند".
محصص تصویرگر دوران ما بود. خاموش و بی اعتنا و بی خیال از کنار تلاطم و هیاهوی زمانه نگدشت و این چنین بود که هر آنجا که می بایست و می شایست خط ها و نقش ها و رنگ های قلم او فریاد خشم بر آوردند و آوای همدردی سرودند. با زمان و در زمان خود زیست. محصص روشنگری، روشن بینی، روشنی و روشنائی بود. هنرمندی از دودمان عادلان و بیداردلان و ترقیخواهان و نوآوران. با تقوی و در اخلاق زیست.
دوست آرام ما دیگر دنیا را نقش نمی زند و ما دیگر در نقش های او، گذشته و اکنون، شادی و اندوه، خشم و خروش خود را نمی یابیم. اردشیر، اردشیرِ دنیای ما بود. یادش بیدار و پایدار.

یرواند آبراهامیان ـ شجاع آذری ـ داریوش آشوری ـ آذر اشرف ـ احمد اشرف ـ رحیم اصغرزاده ـ صدرالدین الهی ـ رضا براهنی ـ بنو عزيزي - سهراب بهداد ـ ناصر پاکدامن ـ ایرج پزشکزاد ـ شهرنوش پارسی پور ـ عباس توفیق ـ علی اصغر حاج سیدجوادی ـ حسن حسام ـ ناهید حقیقت ـ منصور خاکسار ـ نسیم خاکسار ـ هادی خرسندی ـ علی خوانساری ـ محمدرضا خوبروی پاک ـ ـ اسماعیل خوئی ـ زهره خیام ـ رضا دقتی ـ منوچهر دقتي - بهرام رحمانی ـ ناصر رحمانی نژاد ـ رامین روحانی ـ مجید روشنگر ـ سعید رهنما ـ ناصر زراعتی ـ اکبر سردوزامی ـ آنا عنایت ـ محمود عنایت ـ منصور فرهنگ ـ شهرام قنبری ـ فرهاد کاظمی ـ احمد کریمی حکاک ـ هوشنگ کشاورز صدر ـ مریم متین دفتری ـ هدایت متین دفتری ـ مهشاد محیط ـ توفیق مردانی ـ رضا مرزبان ـ ناهید مظفری ـ بهروز معظمی ـ ژیلا معظمی ـ هایده مغیثی ـ بهمن مقصودلو ـ ابراهیم مکی ـ شهریار مندنی پور ـ ناصر مهاجر ـ باقر مؤمنی ـ مرتضی میرآفتابی ـ شیدا نبوی ـ فیروز نجومی ـ نیکزاد نجومی ـ علی ندیمی ـ شیرین نشاط ـ مجید نفیسی ـ پرتو نوری علا ـ بهمن نیرومند ـ حورا یاوری ـ محسن یلفانی