تابوی خودکشی و کتاب «تراژدی رنج های خلاق» مسعود نقره کار

Wed 15 09 2021

سخن گفتن از خودکشی، در جامعه ی ما، و بسیاری از جوامع دیگر، تابو ست؛ موضوعی ممنوع که می تواند بد آموز باشد و آدمیان مستعد را به خودکشی ترغیب کند.
در دورانِ جوانیِ ما، سخن گفتن از صادق هدایت و کتاب های اش جزو ممنوعه ها بود. بسیاری از بزرگ تر ها، جوان ها را از خواندن این کتاب ها منع می کردند. در آن دوران گفته می شد که کسانی که کتاب های هدایت را می خوانند، ممکن است دست به خودکشی بزنند.
آیا خودکشی واقعا عملی ناپسند و نامطلوب است؟ آیا با خواندن چند کتاب از نویسنده ای که دست به خودکشی زده است، امکان خودکشی بالا می رود؟
اگر آری، چرا بسیاری از بزرگان فکر و اندیشه در سراسر جهان اقدام به چنین کاری کرده اند؟
می گویند احساس «پوچی» دلیل عمده ی اقدام به خودکشی ست.
این که چرا انسان باید احساس پوچی بکند، همواره مورد بحث اهل تفکر و فلاسفه بوده است.
آیا زندگی در کلیت خود، عملی لغو و پوچ نیست؟
آیا با قاطعیت می توان گفت که اهداف ساده و حتی والای انسانی برای ادامه ی زندگی کافی ست؟
این ها سوال هایی ست که پاسخ به آن ها در نزد افراد مختلف فرق می کند.

انسان هایی هستند که با داشتن ساده ترین چیزها احساس خوشایند نسبت به زندگی پیدا می کنند. انسان هایی هم هستند که چیزهای ساده ی زندگی برای شان کافی نیست و دنبال دلایل بیشتری برای ادامه ی زندگی می گردند.
این دلایل در جهان ما به آسانی قابل دست یابی نیست. با حذف مدلل مذهب و جهان بعد از مرگ از شیوه ی تفکر آدمی، با پی بردن به تنهایی و بی اهمیت بودن انسان در جهانی که به اندازه ای ذره ای میکروسکوپی هم نیست، دلیل موجهی برای ادامه ی زندگی باقی نمی ماند.
چنین تفکری، پوچ بودن مطلقِ زندگی را به انسان متفکر ثابت می کند.
در کنار این، روابط به شدت پر آشوب و نامتعادل میان آدمیان، هر گونه اعتلا در زندگی را پوچ می نمایاند و متفکر را بیش از پیش به عمق بی پایان سیاهی در عاقبت انسان سوق می دهد.
من، به عنوان کسی که خود یک بار اقدام به خودکشی کرده است، تمامی این افکار را «تجربه» کرده ام.
اما فهم این که «تراژدی رنج های خلاق» از کجا ناشی می شود، نیاز به تفکر و قلم نویسنده ای روشنگر دارد که کلیت موضوع خودکشی را خاصه در میان اهل تفکر و هنرمندان بتواند دسته بندی کند و آن را از حالت «تابو» بیرون بیاورد و به موضوعی که بتوان در باره ی آن گفت و شنید تبدیل کند.
دکتر مسعود نقره کار، به چنین کار مهم و بزرگی همت گماشته است. کتاب «تراژدی رنج های خلاق» او کتابی ست استثنایی که گمان نمی کنم در میان کتاب های فارسی، نظیر و همانندی داشته باشد.
نقره کار با قلمی سخته و سنجیده، از تعریف خودکشی آغاز می کند و با پرداختن به علل خودکشی هنرمندان کار ش را به پایان می رساند.
نمونه های خودکشی هنرمندان بسیار است: از هنرمندان خارجی تا هنرمندان ایرانی. از نویسندگان و شعرای خارجی تا نویسندگان و شعرای ایرانی.
دکتر نقره کار به تمام این موارد اشاره می کند و نمونه های جدید و قدیم را در مقابل چشم خوانندگان قرار می دهد.
زمانی که من بعد از اقدام به خودکشی به مدت سه ماه و نیم در بخش «بسته» ی بیمارستان «اُکسنچُل» هامبورگ بستری بودم بر روی دیوار یکی از اتاق ها، یکی از بیماران نوشته بود:
اگر اسکیزوفرنی نبود، بسیاری از هنرمندان بزرگ و خلاق جهان نیز وجود نداشتند.
نقره کار در فصل سوم کتاب اش به موضوع هنرمندان و بیماری های روانی و اعتیاد می پردازد و در رابطه ی میان خلاقیت و بیماری های روانی بحث می کند.
او می نویسد:
«بیماری روانی و بیماری اعتیاد به مواد مخدر، به ویژه در فرهنگ های عقب مانده و دین زده، به عنوان دو پدیده ی ترسناک، داغ ننگ و برچسبی منزوی کننده و گاه «بدنام و آبرو بَر» شناخته شده اند... ابتلا به بیماری روانی و اعتیاد به مواد مخدر در میان هنرمندان، پارادوکسی تراژیک پنداشته شده است. در میان بسیاری از هنرمندان این دو پدیده از سویی آفرینشگر و خلاقیت زا جلوه کرده اند، و از سویی دیگر ذره ذره جسم و جان شان را به کام نابودی و شخصیت آن ها را رو به اختلال و زوال برده اند... مطالعه و تحقیق دیگری نشان داده است، در میان هنرمندانی که مورد بررسی قرار گرفته اند، ۸۷ درصد شاعران مطرح و مشهور، تجربه ی نشانه های اختلال روانی داشته اند. در حالی که این رقم در میان دانشمندان و فعالان عرصه ی علم ۲۸ درصد بوده است....»
دکتر مسعود نقره کار سپس به رابطه ی نبوغ و جنون که از قدیم مورد بحث عده ای از متفکران و مردم عادی بوده است می پردازد و ضمن نام بردن از بزرگان هنر و ادبی که وضعیت عادی روانی نداشته اند به شکلی بسیار حرفه ای و خواندنی به علل وجود این رابطه می پردازد.
کتاب «تراژدی رنج های خلاق» مسعود نقره کار، کتابی ست استثنایی و پر از موضوعات و اندیشه های نو در باره ی خودکشی.
این کتاب برای اهل مطالعه، برای کسانی که حتی یک بار به خودکشی فکر کرده اند، برای کسانی که اقدام به خودکشی کرده اند، برای کسانی که عمل خودکشی را عملی ناپسند و نکوهیده می دانند، برای والدینی که نگران خودکشی فرزندان شان هستند، برای جامعه شناسان و اطبا، خصوصا پزشکان اعصاب و روان، و در نهایت برای تمام علاقمندان به موضوع «زندگی و دلایلی که انسان را به ادامه ی آن مجاب می کند» بسیار جالب و پر از مطالب و موضوعات نو است که قبلا کمتر در باره ی آن ها صحبت شده یا در باره ی آن ها اندیشه ورزی شده است.
این کتاب را انتشارات «فروغ» آلمان، به زیبایی و آراستگی کامل چاپ و منتشر کرده است.
خواندن این کتاب را به علاقمندان مطالعه قویا توصیه می کنم.
با آرزوی انتشار کتاب های بیشتر از مسعود نقره کار عزیز.

منبع: گویانیوز