عصر نو
www.asre-nou.net

رابطه ی انقلاب ِ سوسیالیستی با آگاهی ِ سوسیالیستی


Thu 29 07 2021

خدامراد فولادی

آیا انقلاب ِ سوسیالیستی فقط نیازمند ِ آگاهی سوسیالیستی است؟

رابطه ی انقلاب ِ سوسیالیستی با آگاهی ِ سوسیالیستی برخلاف ِ آنچه تاکنون از فرقه ها و حزب های خود مارکسیست نام ِ در کمین ِ قدرت ِ سیاسی خوانده یا شنیده ایم که انقلاب ِ سوسیالیستی و به طور ِ کلی تحقق ِ سوسیالیسم را مشروط و منحصر به آگاهی ِ سوسیالیستی می کنند، رابطه ی تاریخی- تکاملی و ماتریالیستی دیالکتیکی ِ هستی ِ اجتماعی و آگاهی ِ اجتماعی است. به این معنا که: این هستی ِ مادی ِ تکامل یابنده ی انسان ِ کارورز ِ اندیشه ورز است که در فرایند ِ تولید و پراتیک ِ تولیدی مناسباتی یی که غایت و نهایت اش سوسیالیسم و کمونیسم است آگاهی ِ اجتماعی ِ درخور ِ این تکامل را نیزتولید می کند و اشاعه می دهد. از این رو، می توان با قطعییت گفت که آگاهی ِ سوسیالیستی مانند ِ هرآگاهی ِ اجتماعی و طبقاتی ِ دیگری محصول ِ هستی ِ مادی ِ تکامل یابنده ی انسان ِ تاریخی و موخر بر آن است.

به طور ِمشخص تر و واضح تر، انقلاب ِ سوسیالیستی و خود ِ سوسیالیسم قبل از آن که نیازمند ِ آگاهی ِ سوسیالیستی باشند، نیازمند ِ پیشرفته ترین و تکامل یافته ترین نیروهای مولد و پیشروترین ِ این نیروها یعنی پرولتاریا به لحاظ ِ کمییت و کیفییت ِ مادی، یعنی رشد و تکامل تاریخی طبقاتی ، و در وهله ی بعد آگاهی ِ برآمده از این رشد و تکامل است. در واقع،رابطه ی نیروهای مولد ِ بی جان ونیروی مولد ِ جاندار( انسان- کارگر) رابطه ای همبسته و دو سویه است. به این معنا که هم صنعت و تکنولوژی ِ پیشرفته به مثابه ِ زمینه ی مادی وزمینه ساز ِ آگاهی ، آموزه های تئوریک ِ آگاهی بخش ِ جهان شمول ِ پرولتاریایی ِ پیشرو وآگاه را می سازد، و هم آگاهی ِ برآمده از این پیشرفت های جهان شمول به نوبه ی خود این فرایند ِ تکاملی ِ دوسویه ی عینی - ذهنی را شتاب می بخشد. ازاین رو،این دو محصول ِ پراتیک ِ تاریخی ِ انسان ِ کارورز ِاندیشه ورز پیوند ی تنگاتنگ و فرارفتی از ساده به پیچیده و از فروتر به فراتر دارند. انسان ِ کارورز به علاوه ی پراتیک ِ تولیدی اش نیروی مادی، و آگاهی ِ برآمده از این پراتیک نیروی ذهنی را تشکیل می دهند که هیچ کدام بدون ِ آن دیگری کارکرد ِ تاثیرگذار و کارآمد برتکامل ِ اجتماعی ندارد.
آگاهی به طور ِ خودبه خودی و « الله بختکی» تبدیل به آگاهی ِ سوسیالیستی نخواهد شد مگر در فرایند ِ دیالکتیکی ِِ گذار از کارورزی و اندیشه ورزی به شناخت ِ علمی عقلانی( سوسیالیسم ِ علمی ِ مارکس و انگلس محصول ِ گذار از اندیشه ورزی ِ ابتدایی به شناخت ِعلمی عقلانی از سوسیالیسم و کمونیسم است که خود محصول ِ تکامل ِ نیروهای مولد در عالی ترین درجه ی رشد و تکامل ِ آن است.). شناختی که در فرایند ِ بی وقفه ی تولید مجددن به پراتیک باز می گرددو راه نمای آن برای گذار ِآگاهانه به مرحله ی عالی ترمی شود.

آگاهی دانش ِ«لدنی»وحاضر وآماده ای نیست که هر آن انسان اراده کند بتواند یک رژیم ِ سیاسی را به صرف ِ آگاهی ازاین که خوب است یا بد تغییر دهد. بلکه،درهر دوران ِ مشخص این آگاهی از همستیزی ( تضاد) ِ دیالکتیکی ِ حاکم بر همان دوران است که تعیین کننده ی نیروی اجتماعی طبقاتی ِ آن دوران برای گذار به مرحله ی برتری از تکامل ِ اجتماعی است. از این رو،در دوران ِ سرمایه داری نیز برای برگذشتن از این نظام و دوران ِ تاریخی- ونه صرفن تغییر ِ رژیم ِ سیاسی- باید اولن ازهمزیستی و همستیزی ِ دورانی که فقط وفقط همزیستی وهمستیزی ِ کار ِ اجتماعی و مالکییت ِ خصوصی بر وسایل ِ تولید است آگاهی داشت، و ثانیین راه ِ برون رفت ازآن را که حل و رفع ِ این همستیزی است دانست و به آن عمل نمود تاجامعه به طور ِ آگاهانه و قانون مند به مرحله ی عالی تری از تکامل ِ اجتماعی یعنی سوسیالیسم بدون ِ هیچ واسطه و نیروی میانجی و درواقع بدون ِ مزاحمت و اخلال ِ نیروهای واپسگرا گام بگذارد.( فرد یا تشکیلاتی که مفهوم ِ علمی و تاریخی- تکاملی ِ سوسیالیسم و کمونسیم را نمی داند وآن را درپراتیک ِ راهگشا به این نظام و دوران به کار نمی گیرد و حتا برخلاف ِ آن عمل می کند نمی تواند ادعای سوسیالیست و کمونیست بودن داشته باشد. چنین فرد ویا تشکیلاتی را فقط می توان خیالباف و ذهنگرا نامید).

آنچه فرقه سالاران ِ قدرت خواه آگاهی می نامند در واقع آگاهی ِ خاص و خودویژه ی آنان برای کسب ِ قدرت ِ سیاسی به طور ِاختصاصی و انحصاری است و نه آگاهی ِ عام( عمومی و همه گانی) برای تکان دادن و تکامل دادن ِ جامعه به نیروی ِ خود ِ جامعه که پرولتاریا نماینده و کارگزار ِ تاریخی ِ آن است. ازآنجاکه فرقه گرا اراده گرا واراده گرافرقه گراست ، آگاهی ِ خودویژه ی فرقه گرایان هم فقط در خدمت ِاراده و هدف ِ خود ِ آنان است ونه در خدمت ِ جامعه ، و به همین دلیل است که تعیین کننده ی راهبرد ِ آنان همستیزی ِ کار و سرمایه نیست بلکه جدال ِ یک فرقه و دار ودسته با رژیم ِ سیاسی است که هرکدام خود را تنها جایگزین ِ آن می دانند وتبلیغ می کنند. آگاهی ِ خاص( خصوصی) یا آگاهی ِ پاره پاره یعنی همین که هرفرقه و دارودسته ای درک ِ خود از شرایط ِ سیاسی ِ موجود را آگاهی ِ واقعی تبلیغ کند و به دنبال ِ یارگیری برای فرقه ی خود باشد. این آگاهی ِ دروغین ِ پاره پاره کم ترین ربط و پیوندی با آگاهی ِ راستینی که باید دربرگیرنده ی کل ِ جامعه برای دگرگون سازی ِ روابط ِ مالکییتی ِحاکم بر ساز وکارها و کرد وکارهای قانونمند ِ آن باشد ندارد. آگاهی ِ سوسیالیستی آگاهی به این مساله ی تاریخی است که مالکییت ِ خصوصی ِ بورژوایی بر وسائل ِ تولید باید نفی(لغو) و مالکییت ِ اجتماعی بر این وسائل برقرار گردد،و این یعنی این که: سوسیالیسم فقط از درون ِ یا به گفته ی مارکس زهدان ِ نظام و دوران ِ سرمایه داری و مالکییت ِ خصوصی ِ آن برون می آید، و نه از سرمایه داری ِ انحصاری و رانتی ِ دولتی و ولایتی خلافتی ِ نوع ِ بلشویکی یا نوع ِ اسلامی.

آگاهی ِ پاره پاره ی فرقه ها نه آگاهی ِ کمونیستی و سوسیالیستی در خدمت ِ وحدت و همبسته گی ِ جامعه ی انسانی بلکه آگاهی ِ هر فرقه ازمنافع ِ خویش و با هدف ِ ایجاد ِ قلمرویی اختصاصی برای حفظ ِ سرکردگی ومالکییت فرقه هم برحاکمییت وهم بر قلمرو و مادام عمری نمودن ِ این مالکییت ِ دوگانه و از این رو گرایشی به شدت واپسگرایانه است.
خلاصه کنم: تا پیش ازپیدایش ِنظام ِ تولیدی مناسباتی ِ سرمایه داری و دوطبقه ی بورژوازی و پرولتاریا نه تئوری ِ سوسیالیسم و کمونیسم ِ علمی ونه از این رو آگاهی ِ راستین ِ سوسیالیستی و کمونیستی می توانست وجود داشته باشد. مفهوم ِ این پبش شرط ها وشرط ها غیرازاین نیست که آگاهی ِ سوسیالیستی و کمونیستی جدا از سازوکارها و کارکردهای نظام ِ سرمایه داری نیست وهرآنچه به نام ِ سوسیالیسم و کمونیسم و آگاهی ِ منسوب به آنها مطرح و گفته می شود جز خیالبافی و گمانورزی ِ غیر ِ علمی و غیر ِ ماتریالیستی دیالکتیکی نیست. به عبارت ِ دیگر، هم نطفه ی سوسیالیسم وکمونیسم ِواقعی به قول ِ مارکس در زهدان ِ نظام ِ سرمایه داری بسته می شود وشکل می گیرد،و هم همزمان باآن نطفه بندی وشکل گیری ِ مادی، آگاهی ِ راستین ِ سوسیالیستی و کمونیستی در ذهن ِ انسان ِ کارورز ِاندیشه ورز وکنشگران ِ نظری پدید می آیدکه درماتریالیسم ِتاریخی به مثابه ِ شناخت ِ عام از فرایند ِ تکامل ِ جامعه ی انسانی بازتاب یافته و بیان می شود. از این رو، با تبلیغات ِ فرقه گرایانه نمی توان هم ادعای مارکسیست و کمونیست بودن داشت و هم بر قوانین ِ عام و همیشه وهمه جا معتبر ِ ماتریالیسم ِ تاریخی خط ِ بطلان کشید. ادعا و عملی که درست در نقطه ی مقابل و ناهمساز با یکدیگر قرار دارند.