کار جمعی دانشآموزان در مدارس
Sun 5 10 2025
س. حمیدی
ضمن آغاز سال تحصیلی جدید، صندلی‌های خالی دانشآموزان در مناطق مرکزی و جنوبی شهر تهران همه را شگفت زده کرده‌است. این صندلی‌ها زمانی پیش از این به دانشآموزان افغانستانی اختصاص داشت. آنان همگی ردِ مرز شده‌اند و دیگر بین ما حضور ندارند. دختران این گروه از دانشآموزان باید برای همیشه دور تحصیل را خط بکشند. گناهی که به اشتراک مدیران جمهوری اسلامی ایران و طالبان افغانستان در فرآیند مصیبت‌بار آن نقش می‌آفرینند. در همین راستا وزیر کشور جمهوری اسلامی می‌گوید که او نژادپرست نیست. ای‌کاش او می‌فهمید که نژادپرستی به چه چیزی می‌گویند؟ اما دانشآموزان تهرانی در آغاز سال تحصیلی حقوق طبیعی و انسانی دوستانشان را قدر می‌دانند و همراه با آنان به نکوهش رفتارهای نژادپرستانه و زن ستیزانه‌ی دو حکومت ایران و افغانستان روی می‌آورند.
دانشآموزان تهرانی قصد دارند تا در سال جدید تحصیلی گروههای مستقل خودشان را در شبکه‌های اجتماعی راه بیندازند. سپس همین گروههای دانش‌آموزی انتقادهای خود را از گردش کار مدرسه با همدیگر در میان خواهند گذاشت. تردیدی نیست که حق طبیعی دانشآموزان است تا همگی بدانند در مدرسه چه میگذرد. دانشآموزان حتا از راه‌اندازی روزنامه‌ی دیواری مستقل غافل نخواهند ماند. روزنامه‌ی دیواری وسیله‌ی خوبی است که کار گروهی را در مدرسه گسترش می‌دهد. جدای از این، در روزنامه‌ی دیواری هم میتوان مطالبات همگانی دانشآموزان را نشر داد. بدون تردید ارتباط نزدیک و دوستانه با مدیر و کادر اداری مدرسه میتواند در انتشار روزنامه‌ی دیواری تسهیلگری لازم به عمل آورد.
باید شرایطی را آماده کرد تا دانشآموزان گروههای آموزشی مستقل خودشان را در مدرسه راه بیندازند. آن‌وقت در همین گروههای آموزشی است که به دوستان خود یاری میرسانند تا هرگز از درس جا نمانند. چون چنین رویکردی شرایطی را پیش می‌آورد که رقابت‌های ناسالم و نفرتبار دانشآموزان به رقابتی سازنده و دوستانه بدل شود. سپس نفرت و بددلی جایش را به دوستی و همدلی خواهد سپرد. مدیران آموزش و پرورش اکنون از طبقاتی کردن نظام آموزشی کشور چیزی فرونگذاشته‌اند. دولت فعالیت بیش از ده نوع مدرسه را در فضای آموزشی کشور به رسمیت می‌شناسد که گردانندگان یا سهامداران آن‌ها برای سوداگری خود با هم مسابقه گذاشته‌اند. گروههای آموزشی مستقل دانش‌آموزی می‌توانند ضمن ارتقای تحصیلی هم‌شاگردی‌هایشان چنین توطئه‌ای را خنثی نمایند.
راه‌اندازی گروههای کوهنوردی، گردشگری، کتابخوانی، تئاتر و موسیقی نیز از فعالیت‌هایی هستنند که هرگز نباید دانشآموزان از سامان‌بخشی آن‌ها غافل بمانند. حتا برای جا انداختن چنین گروه‌هایی میتوان از خانواده‌ها و معلمان شاغل در مدرسه نیز کمک گرفت. موضوعی که به نزدیکی و دوستی دانشآموزان با معلمان و خانواده‌ها یاری می‌رساند. در عین حال، کار جمعی شرایطی را پیش می‌آورد تا هرگز هیچ دانش‌آموزی منزوی و تنها باقی نماند. در کار جمعی جریانی از اجتماعی شدن دانشآموزان نیز دنبال می‌گردد تا باورهای موهوم خودانگارانه راهش را در ذهن ایشان گم نماید. مدیر، ناظم و معلم هم در عمل یاد می‌گیرند که کار جمعی دانشآموزان را قدر بشناسند تا بسیاری از آسیب‌های فردی و اجتماعی مدرسه برای همیشه در چنین فضایی حل و فصل گردد.
گروههای فعال در مدرسه خیلی راحت می‌توانند دوستان کم بضاعت خود را نیز شناسایی نمایند تا از توان خانوده‌های متمول، جهت پوشش این کاستیها سود بجویند. در این راه هیچ دانش‌آموزی نباید فکر کند که در مدرسه تنها است. چون گروههای سازمان یافته در فضای مدرسه تلاش می‌ورزند تا هر مشکل فردی یا اجتماعی را به درستی بشناسند و در خنثی کردن آن از جان و دل بکوشند.
گروههای دانش‌آموزی جدای از این باید یاد بگیرند که در گردش کار مدرسه نیز نظارتهای لازم را به عمل آورند. تمیزی سرویسهای بهداشتی چیزی نیست که به همین آسانی بتوانند آن را نادیده بگیرند. مایع دستشویی را باید همواره به قدر کافی در اختیار دانشآموزان گذاشت. دسترسی به آب آشامیدن مناسب نیز از خواست‌هایی است که هر دانش‌آموزی باید از آن سود بجوید. تمیزی راهروها و کلاس‌های درس نیز از اموری است که هرگز از نظارت دانشآموزان به دور نمی‌ماند. وسایل گرمایشی و سرمایشی مدرسه نیز باید مورد بازدید مداوم دانشآموزان قرار گیرد و حتا از ایمن‌سازی آن‌ها مطمئن گردند. اتاق‌های بدون پنجره و محروم از نور و گرمای آفتاب را نمی‌توان کلاس درس نامید. نباید آسیب‌های ناایمنی و غیر بهداشتی بودن چنین کلاسه‌ایی را به پای دانشآموزان نوشت. کلاس‌های بیش از سی و پنج نفر هم با هیچ استانداردی همخوانی ندارد. لازم است تا دانش‌آموزانِ هر کلاسی را به کمتر از سی نفر کاهش داد.
فضاهای عمومی مدرسه به حتم باید به کپسول‌های آتش‌نشانی مجهز باشند. تاریخ مصرف این کپسول‌ها نیز باید از سوی دانشآموزان مدرسه کنترل گردد. کپسول‌ها باید در محل مناسبی نصب گردند و همه‌ی دانشآموزان باید نحوه‌ی کارکرد و استفاده‌ی همین کپسول‌ها را بیاموزند. گروههای مستقل دانش‌آموزی می‌توانند با انجمن اولیا و مربیان نیز در همین راستا هماهنگی به عمل آورند. دانشآموزان مدرسه باید تمامی تلاش خود را جهت استقلال عمل انجمن اولیا و مربیان مدرسه به کار گیرند. در همین راستا لازم است هرچه بیشتر و بهتر خانواده‌ها را هم به میدان بکشانند. از همین راه است که از سرانه و هزینه‌کرد مدرسه، نظارت درست و دقیقی به عمل خواهد آمد.
مدیران وزارت آموزش و پرورش باید بپذیرند که ایمنی تمامی مدارس از سوی نهادی مسئول همانند نظام مهندسی کشور مورد تأیید قرار بگیرد. در آن صورت فعالیت مدارسی که ایمن‌سازی نشده‌اند برای همیشه تعطیل خواهد شد. دانشآموزان مستقل می‌توانند چنین موضوعی را در گروههای خویش به اشتراک بگذارند.
گروههای دانش‌آموزی باید تلاش نمایند تا آسیبها و کاستی‌هایی از این نوع را در سایت‌های مجازی مستقل خود بازتاب دهند. لازم به یادآوری است که در همین راستا میتوان مستندسازی مناسبی نیز به عمل آورد و راه هیچ انکاری را برای مدیران اداره و مدرسه باقی نگذاشت. نمونه‌هایی از این کاستیها را میتوان در روزنامه دیواری مدرسه نیز نوشت. باید در این خصوص زبان نیش و کنایه را کنار گذاشت تا پذیرش هر نوع کمبودی برای مدیر و ناظم آسان باشد. سوای از این، مشکلات پیش آمده را میتوان به شکل نامه‌ای رسمی در اختیار مدیر مدرسه یا مدیران آموزش و پرورش منطقه گذاشت. نامه‌ای رسمی که امضای دانشآموزان هم در زیر آن ثبت گردد.
در چنین فضایی است که گروههای دانش‌آموزی نیز یاد می‌گیرند تا از امکانات موجود در راستای تأمین مطالبات صنفی خود سود بجویند. گفتنی است که مبارزهی صنفی دانش‌آموزی را هرگز نباید به حب و بغض سیاست آلود. چون روی آوردن به کار سیاسی میتواند به مرگ زودهنگام گروههای صنفی بینجامد. در عین حال، باید صف‌بندی درست و دقیقی نیز با خواست‌های سیاسی کارگزاران آموزش و پرورش به عمل آورد. چون دانش‌آموز کنشگر همواره از تشکل‌های دولتی مدرسه فاصله می‌گیرد. او همیشه از تشکل‌یابی در بسیج دانش‌آموزی و انجمن اسلامی پرهیز خواهد کرد. راهپیمایی و تجمعات دولتی را هم در جایی به حساب نخواهد آورد. اما از مقابله‌ی آشکار با چنین تشکلهایی نیز می‌پرهیزد. چون آن‌ها هم‌چنان حمایت‌های امنیتی را پشتوانه دارند و در صورت لزوم می‌توانند تنگناهایی را هم برای دانشآموزان مستقل به وجود بیاورند.
دانشآموزان مستقل باید نهایت تلاش خود را به کار گیرند تا گروههای ورزشی مدرسه از اعضای ایشان انتخاب شوند. با همین راهکار بخردانه است که بسیاری از تشکل‌های دولتی را هم در فضای مدرسه پس خواهند زد. باید تلاش کرد تا افراد گروههای علمی نیز همیشه از دانشآموزان مستقل مدرسه انتخاب شوند. برای عملیاتی کردن چنین هدفی باید برنامه‌ی دقیق و درستی را به اجرا گذاشت. در تدوین و اجرایی کردن چنین برنامه‌ای لازم است که از دیدگاه جمعی دانشآموزان نیز کمک گرفت. در این راه خانواده‌ها و معلمان مستقل نیز می‌توانند به دانشآموزان یاری برسانند.
آموزش و پرورش در نهایت باید یاد بگیرد که به مشارکت مردم در سیاستگذاری این وزارتخانه تن در‌بدهد. چون مدیران آموزش و پرورش حق ندارند که ثروت و دارایی مردم را آن گونه که خود می‌خواهند هزینه نمایند. چنین موضوعی را باید از سوی همین گروههای مستقل دانش‌آموزی برای مدیران وزارت آموزش و پرورش جا انداخت.
|
|