موریل کالیش، نایروبی
جنگ در سودان
این نسل‌کشی از آنچه می‌پنداریم به ما نزدیک‌تر است
Sun 28 09 2025
جنگ در سودان بزرگ‌ترین بحران انسانی جهان را رقم زده است. با این حال، غرب توجهی به آن نشان نمی‌دهد. در حالی‌که حتی آلمان نیز ممکن است به‌زودی پیامدهای آن را احساس کند.
۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵
دلایل بسیاری برای پرداختن به جنگ سودان وجود دارد. بیش از ۱۵۰ هزار نفر کشته شده‌اند، بیش از ۱۴ میلیون نفر آواره شده‌اند. حدود ۲۵ میلیون نفر با خطر گرسنگی روبه‌رو هستند، روستاها در آتش می‌سوزند، کودکان از گرسنگی رنج می‌برند و هزاران زن مورد تجاوز قرار گرفته‌اند. در اینجا با بزرگ‌ترین فاجعه انسانی کنونی جهان مواجه‌ایم.
این جنگ بیش از دو سال است که ادامه دارد، اما این مناقشه با یک «مشکل تصویری» روبه‌روست: تقریباً هیچ‌کس به آن توجهی نمی‌کند. حتی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در همین هفته، جنگ سودان تنها در حاشیه مطرح شد و زیر سایه جنگ‌ها و بحران‌های دیگر قرار گرفت. هنگامی که آنالنا بربوک در سخنرانی افتتاحیه‌اش درباره منازعات فراموش‌شده جهان سخن گفت، سودان را اصلاً ذکر نکرد.
راه‌حل قابل تصور است
حتی در مباحثات سیاسی آلمان نیز این جنگ جایگاهی ندارد: بسیار دور، بیش از حد وحشیانه و ظاهراً حل‌ناشدنی. این یک سوءبرداشت مرگبار است. پیامدهای این درگیری بسیار بیشتر از آنچه تصور می‌کنیم به ما مربوط می‌شود. در حالی که اگر سیاست غرب قاطعانه عمل کند، یافتن راه‌حلی قابل تصور است.
درباره بُعد انسانی رویدادهای سودان، اجماع فراگیری وجود دارد. هنوز در زمان ریاست‌جمهوری جو بایدن، دولت آمریکا اعلام کرده بود که در سودان «نسل‌کشی» در حال وقوع است. دولت ترامپ – که اقدامی نادر بود – دیدگاه دولت پیشین را تأیید کرد. هر دو طرف درگیر مرتکب جنایات جنگی می‌شوند. سودان کشوری چندقومیتی است: در کنار اکثریت عرب، بسیاری اقوام آفریقایی نیز وجود دارند. بارها گزارش‌هایی منتشر شده که به‌ویژه سیاه‌پوستان سودانی به‌طور هدفمند اعدام می‌شوند.
جنگی که بدون منابع مالی پیش برود، زود به پایان می‌رسد. طرفین درگیر، نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) و نیروهای مسلح سودان (SAF)، تحت فرمان دو ژنرال هستند که زمانی متحد بودند و اکنون برای تصاحب قدرت با یکدیگر می‌جنگند. اگر این دو ژنرال تنها بودند، مهمات آنها مدت‌ها پیش تمام شده بود.
با این حال، در دارفور تیراندازی ادامه دارد. با وجود فقر عمومی مردم سودان، این کشور از منابع غنی برخوردار است. در خاک آن نفت و طلا وجود دارد و از درختان آکاسیا صمغ عربی استخراج می‌شود، ماده‌ای که در کالاهای روزمره‌ای چون کیک، رژ لب، داروها، رنگ‌های آبرنگ یا نوشابه‌ها یافت می‌شود. عمده مصرف جهانی این محصول از سودان تأمین می‌شود.
جنگ ژنرال‌ها توسط بسیاری از قدرت‌های بزرگ و متوسط حمایت می‌شود، از جمله امارات متحده عربی، روسیه، ترکیه، مصر و عربستان سعودی. نقش ویژه‌ای در این میان بر عهده امارات است، که بزرگ‌ترین حامی RSF به شمار می‌رود. هرچند ابوظبی هرگونه دخالت مستقیم را انکار می‌کند، تحقیقات بین‌المللی بارها نشان داده‌اند که اسلحه به کشور وارد و طلا از آن خارج می‌شود.
بحران دور، اما نزدیک
غرب می‌تواند و باید بر رفتار امارات تأثیر بگذارد. امارات می‌خواهد خود را در اروپا و ایالات متحده به عنوان همکار قابل اعتماد و مقصد محبوب گردشگری معرفی کند. تصویر یک کشور مسبب جنگ با بارهای ساحلی دبی همخوانی ندارد. بر اساس تحقیقات نیویورک تایمز، شیخ منصور بن زاید، برادر رئیس‌جمهور محمد بن زاید، مسئول فعالیت‌های امارات در سودان است. او همچنین مالک باشگاه منچستر سیتی، یکی از مشهورترین باشگاه‌های فوتبال جهان، است.
در دو سال گذشته، شرکت‌کنندگان اسرائیل در مسابقه یوروویژن با سوت و هوای شدید روبه‌رو شده‌اند. در حالی‌که وقتی بازیکنان منچستر سیتی وارد استادیوم می‌شوند، هواداران برای آنها تشویق و هورا می‌کشند. این وضعیت می‌تواند تغییر کند – اگر ارتباط بین جنگ و فوتبال واضح‌تر شود. این تاکتیک در دیپلماسی به «نام‌گذاری و رسوا کردن (Naming and Shaming)» معروف است و یکی از معدود ابزارهایی است که سازمان‌هایی مانند سازمان ملل در اختیار دارند، البته به شرطی که از آن استفاده شود.
راه‌های دیگری نیز وجود دارد: اتحادیه اروپا در حال مذاکره با امارات بر سر توافقنامه تجارت آزاد است. این مذاکرات باید متوقف شود تا زمانی که امارات از جنگ در سودان عقب‌نشینی نکند. ظاهراً برای غرب اهمیت ندارد که جلوی مرگ و رنج را بگیرد. این یک اشتباه است. این جنگ باعث بزرگ‌ترین بحران آوارگان جهان شده است. میلیون‌ها سودانی به کشورهای همسایه پناه برده‌اند و گفته می‌شود بیش از ۳۰۰ هزار نفر تنها در لیبی هستند. بسیاری قصد دارند به اروپا مهاجرت کنند.
زمانی که آنگلا مرکل در سال ۲۰۱۵ درهای آلمان را به روی پناهندگان سوری باز کرد، در برلین پرسیده می‌شد که آیا نمی‌شد زودتر اقدامی انجام داد – پیش از آنکه مشکل جلوی در خانه ما ظاهر شود. اکنون اروپا همان اشتباه را تکرار می‌کند. در جهان جهانی‌شده، حتی بحرانی که به نظر دور است، ممکن است به زودی کاملاً نزدیک شود. اواسط سپتامبر، دو قایق پناهجویان در نزدیکی سواحل لیبی غرق شدند؛ سرنشینان آنها بیش از صد نفر از جنوب سودان و سودان بودند.
به نقل از شماره ۴۰/۲۰۲۵ مجله اشپیگل
|
|