عاشيق عرب، مؤلف و رولان بارت
Thu 5 11 2009
سید حیدر بیات
 بو ايكي آدين بير بيرينه باغلي‌ليغي اؤزومه ده ايلگينج گلير. آخشام چاغي بلوق‌لارين بيريسينده اوخويورام: عاشيق عرب ساز قاناديندا اوچوب بيزيم آراميزدان گئتدي.
عاشيق عربله تانيشيليغيم اوشاقليق ايل‌لرينه قاييدير. كنديميزين بير ميني‌بوسو وارايدي. اوسوب هميشه صبح ساعات سككيز ماشيني خوتلاييب زنگانا سورردي. او زامان ساواش زاماني ايدي. بيزيم كنديميزده موسيقي چوخ آز اولاردي. عاشيق علوسئن سازيني نه بيليم يانديرميشدي سينديرميشدي. بالابانچي موسلوم ده بالابانيني حتمن اؤزل محفيل‌لرده چالاردي. – بونو سونرالار سئزديم -.
اوسوبون ميني‌بوسون‌دا اولان كيچيك ماشين ضبطي دئمه‌لي بيزيم اينجه صنعت اوجاغيميزايدي. عاشيق ناواري سالاردي.
او زامانلار عاشيق عرب بير اولدوز ايدي. اونون اوخودوغو داستانلار بيزيم كندده هامي‌دان چوخ سئويلردي. اوسوب دا سوركلي اونون ناوارلاريني سسلنديرردي.
*
كنديميزين يانيندا بير كيچيجيك كند وارايدي. رحم آباد دئيرديك. اورادا علوي‌لر يا اهل – حق ياشارديلار. بيز اونلارا سيرطاليبي (اسراره طاليب اولان اينسانلار) دئيرديك. قويون قوزو اوتارارديم او زامانلار. ان سئودي‌ييم يئر دومانلي داغي‌ايدي. دومانلي داغي‌دا اونلارين يئري ساييليردي. سيد اولدوغوموزا گؤره منيم اورا داوار آپارماغيمي گؤرمزدن گلرديلر. اونلارين دا اوشاقلاري داوار گتيرردي. اونلار بيزدن چوخ شارقي اوخويارديلار سانيرام. اونلارين چئشيتلي اولماسي بيرينجی دؤنه اولاراق حياتيمدا تك‌سسلي‌ليك و تك باخينجاليغي پوزدو. دونيادا باشقا نسنه‌لر ده واريميش دئمه‌لي.
آدلاري دا بيزيم‌له فرقلي ايدي هردن. مثلن ایچلرین‌ده شامان و امن كيمي آدلار ائشیدیلیردی.
*
شامانيزمين سونرا تورك تاريخينه باغلي اولدوغونو بيلديم. بو كلمه مني بير ياندان تورك تاريخينه، اوسطوره‌لرينه بير ياندان ايسه اوشاقليغيما باغلايير.
ايندي ياديما گلير اوغلان شامان منيم بير كيتابيمي آپاردي آما گتيرمه‌سيني خاطيرلاماييرام.
اما ايندي...
آخشام اوخويورام عاشيق عرب سازلار قاناديندا اوچوب آراميزدان گئتدي. بير شئي يازماغا دوشونورم. گوندم ايشلر، درس‌لر، خبرلر و...
گئجه ياريسي قومدا ياغيش ياغيب، ياغيش سونراسی کوچه‌لری آدديملاييرام. يولدا عاشيق عربه دوشونورم. بير يول قومدا تويا گلميشدي. چاغيرديق گلدي "تورك ادبيات اوتاغي"نا.
* هه عاشيق! نئجه اوشاغين وار؟
* هؤركوتمه‌يينجه سايماق اولماز كي
هامي‌ميز گولوروك. منيم مذهبي اولدوغوما گؤره سازيني گتيرمه‌ييب‌دير. بيوگرافي‌سيني آليرام. بير آزدان سونرا توركيه‌يه گئده‌جه‌يم، دوكتور قافقازيالي "ايران تورك عاشيق موحيط‌لري"نه كئچمه‌يه اونون، حاج قربان سليماني‌نين و عاشيق مسيح الله-نين بيوگرافي‌لريني ايسته‌ييب‌دير.
بئله بئله خاطيره‌لره فيكرلشيرم. عاشيغي بيرداها گؤره بيلمه‌دي‌ييمه ايچيمدن اوزولوب آجي‌ييرام. ائوه قاييديرام هر شئي سيلينب گئدير.
*
ياواش ياواش يورولموشام، اما رولان بارتين كيتابي ياتماغا ايذين وئرمه‌يير. بيردن شاشيب ديسكينن كيمي اولورام. رولان بارت كيتابيندا يازيجي‌دان ياراديجي‌دان سؤز آچير. اونجا «مؤلف آنلامي يئني بيرآنلام‌دير. كئچميش توپلوم‌لاردا راوي يا شامان اولاردي. » (1)
ائله منی شاشدیران بو شامان کلمه‌سی‌دیر. بارتین عربجه ترجومه‌سی الیمده‌دیر، عجبا عرب‌لرده شامان سؤزجویو...؟ راوی‌یه، شامانا، اوزانا فیکیرلشیرم. بیردن عاشیق عرب گلیر گؤزومون اؤنونه. بو گئجه عاشیق عرب‌دن یازمامیش یاتا بیلمه‌جه‌م دئییرم. بو یازی‌یا دا سبب رولان بارت و اونون کیتابی‌نین ترجومه‌سی اولور.
اما عاشیق عرب! قارداش! تکی بیر یولدا گؤروشردیک. نولاردی آخی؟
*
عاشیق عرب سازلار قانادیندا اوچوب گئتدی، غریب‌جه‌سینه. آمما بیلمیرم بیزیم مؤلف‌سیز توپلوم دا عاشیق‌لارین غوربتی نده‌ن آسیلی‌دیر.
1. نقد و حقیقه، رولان بارت، ترجمه د. منذر عیاشی، ص 18
|
|