درباره چگونگی آشنا کردن جامعه با تنوع اتنیکی و فرهنگی ایران

به بهانه توهین مجدد تلویزیون ایران به لباس کردی و "چوپانی" خواندن آن داشت.
Mon 18 01 2021

گفتگوی ایران ایران اینترناسیونال با مهرداد درویش پور و سعید پیوندی درباره چگونگی آشنا کردن جامعه با تنوع اتنیکی و فرهنگی ایران که به بهانه توهین مجدد تلویزیون ایران به لباس کردی و "چوپانی" خواندن آن داشت.

این یکی از گفتگوهای بسیار خوبی بود که شخصا از آن سخت راضی بودم. من و دکتر سعید پیوندی دوست وهمکار دانشگاهی ام در پاریس درباره موضوعات زیر سخن گفتیم.

1 . گسترش آگاهی و برسمیت شناختن چند فرهنگی بودن همچون یک ارزش مثبت نقش مهمی در چیرگی بر گسست های فرهنگی و اتنیکی وایجاد حس تعلق و گسترش همبستگی اجتماعی دارد..

2 گسترش آگاهی ضد تبعیض نقش مهمی در زدودن دگر سازی و دگر ستیزی از گروه های اتنیکی و دیگر گروه های اجتماعی و افزیش مشارکت اجتماعی دارد.

3 برای فهم تبعیض نه انگیزه و روایت تبعیض کننده، بلکه تجربه گروه مورد تبعیض باید مورد توجه خاص قرار گیرد. نفس واکنش گسترده جامعه کرد به این توهین صدا وسیما نشانگر که حتی دامنه نمایندگان مجلس را نیز گرفت، تحقیر آمیز بودن این ابراز نظر را نشان داد.

4 نمی توان اعتراض به تبعیض های اتنیکی را تحت عنوان خطر تجزیه خاموش کرد. نفس این اقدام خود زمینه تجزیه فکری و عاطفی را در میان گروه های اتنیکی متفاوت گسترش می دهد. راه حل نه نفی صورت مسئله بلکه یافتن راه حلی است که چند فرهنگی را در کنار تبعیض زدایی گسترش دهد.

6 در گذشته ناسیونالیسم آمرانه باتبعیض ساختاری شکاف های اتنیکی را گسترش داد و گروه های اتنیکی تحت ستم را به حاشیه راند. امروز ناسیونالیسم شیعه بنیادگرایی اسلامی "فارس گرا" شکاف های اتنیکی ودینی را که در اکثر گروه های اتنیکی (به جز آذربایجان) همپوشی دارد، شدت بخشیدن است. به عبارت روشن تر ایدئولوژی بنیادگرای اسلامی ایران از نوعی ویژگی نژادپرستی نوین نیز برخوردار است.

7 نظام آموزشی کشور و ایدئولوژی رسمی نظام خود مبتنی بر تبعیض است. که بدون تغییر ساختاری از آن بخت همگانی کردن آگاهی ضد تبعیض و همزیستی مسالمت آمیز فرهنگ های متفاوت بسیارکم خواهد بود. حتی در کشورهای دمکراتیک سخن بر سر این است که سیاست تبعیض گریز (غیر تبعیض آمیز) کفایت نکرده و می بایست بر گذار از سیاست غیر تبعیض به سیاست فعال ضد تبعیض تاکیدکرد. در کشوری نظیر ایران که تبعیض ساختاری و نهادینه شده و حتی از توجیه ایدئولوژیک برخوردار است، ضررورت چنین رویکردی بسیار کلیدی است. می توان گسترش آگاهی ضد تبعیض را از روشنفکران، رسانه ها و جامعه مدنی آغاز کرد.

8 سکوت و بی تفاوتی و نادیده انگاری تبعیض خود به نهادینه کردن آن یاری می رساند و خود خشونتی نمادین در تحقیر "آن دیگری" اعم از گروه های اتنیکی و... به شمار می رود.

9 رسانه ها نقش مهمی در نهادینه کردن و یا زدودن تبعیض های اتنیکی و. گسترش حساسیت های ضد تبعیض دارد. هم از این رو می بایست از جمله حساسیت رسانه ها وگفتمان های روشنفکری به بیان، سیاست و رفتار تبعیض آمیز شدت گیرد. نه این که حتی در برابر اظهارات نژادپرستانه سکوت کند یا بی تفاوت باشد. آموزش خود کارکنان رسانه ها و اتخاذ یک سیاست و برنامه روشن ضد تبعیض در رسانه ها نقش مهمی در این راستا دارد.

10 حتی در کشوری نظیر سوئد ما به جای سخن گفتن از همپیوستگی گروه ها ی مهاجر از ضرورت ادغام سوئدی تبارها در فرایند جهانی شدن که نزدیکی فرهنگ ها و هویت های اتنیکی و... از پیامدهای آن است سخن می گویم تا فرایند همپیوستگی، گسترش مشارکت، حس تعلق و پلورالیسم فرهنگی (در چهارچوب دمکراسی و حقوق بشر) توسعه یابد. در جامعه ایران به مراتب بیشتر باید به مردم آموزش داد که آگاهی ضد تبعیض بخشی از ارزش های انسانی و حتی ادغام گروه اتیکی "فرداست" است که خود را هنجار و فرهنگ کل ایران می داند و واقعیت چند فرهنگی ، چند اتنیکی و چند زبانی بودن کشور را در عمل برسمیت نمی شناسد و در پی اسمیلاسیون فرهنگی آنهم در عصر جهانی شدن است. برسمیت شناختن این تبعیضات و گسترش آگاهی ضد تبعیض نقطه آغاز مناسبی برای گسترش این فرهنگ در جامعه ایرانی است که به شدت به ناسیونالیسم آمرانه و فرداست آغشته است. کل این گفتگو را می توان از طریق لینک زیر مشاهده کرد.