بهشت گمشده کودکی
Sat 3 10 2020
مجید صدقی
majidsedghi@yahoo.com
دراوایل سال ۱۹۹۳، گابریل ده ساله، دوران کودکی شادمانه ای را در منطقه آرام کینا نیرا در بوجومبورا (بوروندی) همراه پدر فرانسوی و مادر رواندایی و خواهر کوچکش آناگابریل می گذراند اما بزودی واقعیت ژئوپولیتیکی بوروندی خوشبختی او را تهدید می کند . گابریل پس از جدایی پدرومادرش شاهد وخامت اوضاع سیاسی در منطقه همراه با جنگ داخلی بوروندی وبه دنبال آن نسل کشی توتسی های رواندا ( جمعیتی که درمنطقه دریاچه های بزرگ آفریقا زندگی میکنند )می شود وبدین ترتیب دوران بی خبری و خوشی گابریل و نیز خانواده اش به پایان می رسد .
فیلم Petit Pays( کشورکوچک ) ساخته ی اریک باربیه, ۶۰ ساله، برگرفته از داستانی نوشته گایل فی , درباره ی نسل کشی توتسی ها ست که از آوریل تا ژوئیه ۱۹۹۴ انجام شد و قهرمان داستان کودکی است که درگیرودار کشتار و جنگ با کودکی خود وداعی زودهنگام دارد . گابریل دراین فیلم می تواند نمادی ازکودکانی باشد که به آنها ( قربانیان جنگ ) گفته میشود . رواندا که به ( سرزمین هزارتپه ) معروف است ازشمال با اوگاندا , ازشرق با تانزانیا , ازجنوب با بوروندی وازغرب با جمهوری دموکراتیک کنگو مرز مشترک دارد .
شکاف دوفرهنگ
اریک باربیه , درفیلمش موفق می شود تا پایمال شدن حقوق انسانی را درداستانی که از زبان کودکی ده ساله گفته می شود را برملا سازد. گابریل با شکاف بین دو فرهنگ ( پدرفرانسوی و مادر رواندایی ) روبرومی شود که سرانجام به جدایی آنان منجرمی شود . اقتباس از کتاب گایل فی برای کارگردان ساده نبود بنابراین وی با رفتن به مکان های تاریخی موفق می شود بیشتر وبهتر به داستان نزدیک شده و آنرا به فیلم برگرداند . جدایی والدین و شروع جنگ داخلی درکشورش و نسل کشی در رواندا روح حساس کودک را می آزارد . فیلم تلاش می کند تا این آزردگی مضاعف کودک – جدایی والدین و جنگ و کشتارداخلی – را بطورموازی به تصویربکشد. فیلم به خوبی و مهارت تمام موفق شده تا این فاجعه مضاعف را به تماشاگرفیلمش منتقل کند دورشدن ازمادر و بروز تنش های قومی به معنای پایان بی گناهی پسرجوان است که این موضوع دریک صحنه ی دلهره آور فیلم که او مجبوربه کشتن یک انسان می شود معنا پیدا می کند .
از بهشت گمشده کودکی تا تبعید و افزایش تنش ها , ترس ها و همچنین زنجیره مهلک نفرت و نژاد پرستی که منجربه تراژدی میشود درکتاب نیز بخوبی مشهود است . گایل فی (نویسنده کتاب) می گوید : نسل کشی سکوت زندگان است . و اضافه می کند . از آنجا که می خواستم بووندی را درتصورمردم زنده کنم علاوه برنوشتن کتاب تصمیم گرفتم درنوشتن فیلمنامه با کارگردان همکاری کنم و حالا که فیلم را دیدم متوجه شدم که اثرمن با سینما قدرتمند ترشده است . هرچند برخی به من خرده گرفتند که چرا با کارگردانی همکاری کرده ای که نه اواندایی ا ست و نه آفریقایی . ولی به نظرم این یک تجربه بسیارخوب برای من بود . با تماشای فیلم بسیاری از خاطرات درمن زنده شد ,دیدن سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ دریکساعت و ۴۵ دقیقه برای من زیبا بود . کسانی هستند که نسل کشی توتسی ها را به حداقل می رسانند و آنرا بی اهمیت ویا انکارمی کنند واین سکوت ماندگاری ضربه ای است که درهمه خانواده ها دیده می شود . این چرا همچنان مانند یک پرسش بزرگ درمن باقیست .
بازنمایی جنگ
خشونت درفیلم بجز چند صحنه کوتاه خیلی زیاد نیست ولی تنش درهمه مراحل داستان قابل مشاهده است . دوربین گویی درحال شکار گاهی نزدیک و گاهی دورمی شود . این داستان جنگی درمورد بوروندی که از دید یک کودک بیان می شود با دقت فیلمبرداری شده و فضای خاص درکتاب را بازسازی می کند .. با این همه این فیلمی نیست که شما را به گریستن واداردبلکه یک فیلم شاد نیز محسوب میشود .مهم این است که بازنمایی جنگ درسینما همواره یک تمرین پیچیده بوده خصوصا وقتی بخواهید درمورد یک درگیری آفریقایی مانند آنچه که در رواندا پیش آمد صحبت کنید . در کتاب کشورکوچک ,گایل فی به توصیف کاملی ازفاجعه ی آدمکشی توتسی ها توسط هوتوها پرداخته است و این درحالی است که تحلیلگران هنوز به نتیجه گیری درستی درباره وحشتی که این کشور کوچک آفریقایی را ازهم پاشید دست نیافته اند.
درباره کارگردان
کارگردان , اریک باربیه متولد ۲۹ ژوئن ۱۹۶۹ درفرانسه و فارغ التجصیل موسسه مطالعات پیشرفته سینمایی است . نخستین فیلمش Le Brasier درسال ۱۹۹۱ یک ملودرام اجتماعی با شرکت ژان مارک بار بود که شکست تجاری را بدنبال داشت. دوسال بعد درسال ۱۹۹۳ بارنیه تله فیلم ( یک هوای آزادی ) را ساخت . وی پس از ساخت چهارفیلم بلند دیگرسال پیش از گایل فی نویسنده کتاب ( کشورکوچک ) درخواست کرد درنگارش فیلمنامه براساس کتاب مزبور با او همکاری کند که مورد پذیرش واقع شد . تنها بازیگرفرانسوی فیلم ژان- پل روو(بازیگروکارگردان فرانسوی ) است که درنقش میشل شاپاز( پدرفرانسوی گابریل ) بازی میکند دیگربازیگران فیلم ایزابل کابانو (درنقش ایوون همسرمیشل و مادرگابریل ) و جبریل وانکوپنول درنقش گابریل کودک ده ساله است .
|
|
