عصر نو
www.asre-nou.net


Fri 16 11 2018



معرفی کتاب
عنوان کتاب: مەمی ئالان بە هۆرامی
نام نویسنده: میرزا خەڵکو لۆڕستانی ۱۲۶۶ هیجری قه مه ری
تعداد صفحات:۲۸۶
ناشر: گوته و حافظ
محل انتشار:آلمان ۲۰۱۸
قیمت کتاب:۱۴.۹۰
شابک: ۹۷۸۳۹۴۰۷۶۲۵۳۵

کتاب مەمی ئالان بە هۆرامی یک منظومه بسیار کهنسال کردی بنام مم وزین است که توسط احمد خانی شاعرحماسه سرای کردبه گویش کرمانجی سروه شده وبعد ها توسط میرزا خەڵکو لۆڕستانی به کردی" اورامی" بازگردانده شده است .

کتاب حاضر ازروی نسخه ی خطی موجود در کتابخانه برلین، همراه با توضیحاتی درباره ی آن می باشد که همراه بارسم الخط جدید کردی "اورامی"، توسط سدیق بابایی باز نویسی شده است.
سدیق بابایی همچنین کوشیده است در ضمیمه این کتاب خوانندگان را بطورمختصر، باسیرتحولات تاریخی شهرستان پاوه وبافت طبقاتی آن، آشنا سازد.

برای آشنایی بیشترخوانندگان بااین منظومه ی کهنسال کردی واهمیت آن، مقدمه کوتاه علی آشوری، مدرس زبان وفلسفه دانشگاه ساندیه گوی آمریکا، که برای این منظومه نوشته است را، در اینجا می آوریم:

ادبيات کهن کوردی ادبياتی آينی و شفاهی بود ه است که به صورت سينه به سينه از طريق نسلها به هم منتقل شده است اين ادبيات از دير باز همراه موسيقی خوانده می شد که بيت خوان ها (دنگ بيژ ها) در ماندگاری شان نقش بسزای داشته اند و دارند . چريکه و يا منظومه ی مم وز ين( شاهکار شاعر بزرگاحمد خانی ) از ان دسته متوني است كه در ويژگی های شعری زبان کوردی به زعم پژوهش گران غربی و غير غربی همپايه شاهنامه در زبان فارسی و ايلياد و اديسه همر بشمار می ايد. (مارگات رودينكو ، ارنست رنان)، اين منظومه نه فقط در بسط و گسترش و زبان کوردی، (گويش کرمانجي)بلکه در حفظ و تدوين اسطور های کردی نقش گرانسنگی را داراست که در پرتو قصه ای عاشقانه به رمزها ونشانه های کهن اين فرهنگ پرداخته آنهم در بافت شگفت انگيزی از بستر شعر غير عروضی کوردی. در سراسر منظومه ما عناصر اصلی مهر پرستی... و شيوه های راز ورزانه در آيين کهن که در راز آميز کردن اعداد سه و دوازده و هفت (اعداد مقدس آيين ههم چون تثليث در مسيحيت و...) و نيز جهان شناسی مهر پرستی و اديان گوناگون و آيين های پيشا مهری آشنا می شويم .منظومه سرشار از نماد هاي مام خدايان و ايزد گياهان را که همگی در خيالی حسرت بر انگيز حماسی ، عرفانی، عاشقانه در هم اميخته اند ، و اين در اميختگي ها بيانگر در هماميزي فرهنگ ها و آيين های متفاوتی است که فرهنگ کهن کورد از آنها تاثير گرفته و با جهان زبانی خود آنها را آراسته است . با دقت به نام ها و شخصيت های يَ منظومه می توان در رمز گشای متن به دستاورد های تازه از فضای اسطور ه ا ي مردم کهن دست يافت و تأويل و تعريف تازه‌ای ازاین مردم کهن سال دست داد.

برای نمونه به تبار و اژه ی"مم و يا زين"و يا شخصيت های ديگر منظومه "تاژين و ستي" و نيز جای پای نقش جامعه ی مادر محوری که منظومه از ان برخورد داراست را يافت و در يافت منظومه از شاهکار های ادبيات غنايی حماسی انسان است که در ساحت و يژه ادبيات کوردي رنگ وزنگی ديگر به تبين هستی می دهد اين منظومه به گويش های ديگر کوردی ترجمه شده است و از جمله به هورامی که در دست است با نام قديمی اش ”ممی الان ” نا ميده می شده است، چاپ و منتشر می شود.

به‌هر روی اين منظومه وخاستگاه آن از دل سرزمين ماد بر آمده و همان‌طور که اشاره شد سينه به سينه و شفاهی به و سيله بيت خوان‌ها (دنگ بيژ ها) خوانده و گفته شده و طبعا در هر دوره تاريخی با توجه به آيين حاکم به زمانه مورد تغييراتی نيز قرار گرفته است و نشانه هاو نماد های آيين های همچون دوران مادر محوری و مهر پرستی و زردشتی گری، مانوی و اسلام و عرفان و غيره را می توان در آن شناسايی کرد. به گمان من آن‌چه مسلم است، آن است که اين منظومه عاشقانه استوار بر تبين هستی شناسی و جهان شناسی اسطوره ای کورد ها (ماد ها) ست که مايه و پشتوانه ی شگرف از توانايی های فرهنگ - زبانی مردم کورد در فهم روزگار را بر می تابد که در دست احمد خانی به شاهکاری حماسی غنايی مبدل گشته است.

این کتاب منظومه شعر که به زبان کردی اورامی است را می توان به تمامی کتابفروشی ها در آلمان سفارش داد و یااز طریق شبکۀ جهانی آمازون و سایر فروشگاهای اینترنتی کتاب تهیه کرد.

علاقه مندان می توانند برای دریافت اطلاعات بیشتر و سفارش مستقیم از طریق ایمیل یا مستقیم از طریق سایت انتشاراتی گوته وحافظ نیز، اقدام کنند.

www.goethehafis.de
goethehafis@t-online.de