عصر نو
www.asre-nou.net

مرگ استالین


Mon 16 04 2018

مجید صدقی

majid-sedghi.jpg
majidsedghi@yahoo.com
درشب دوم مارس ۱۹۵۳ مردی بدلیل سکته شدید مغزی با مرگ دست و پنجه نرم می کند. این مرد دیکتاتورو ستمگر بیرحم ژوزف استالین است. ساعت ها سپری می‌شود ولی هیچکس جرات ندارد وارد اتاقش شود حتی نگهبانانش.

فیلم ( مرگ استالین ) روایت مرگ یکی از بدنام ترین دیکتاتورهای تاریخ جهان است که با نگاهی طنزآلود به این موضوع می پردازد. فیلم را آرماندو یانوچی، ۵۴ ساله، فیلمنامه نویس و تهیه کننده انگلیسی کارگردانی کرده که پیش از این نیز تجربیاتی درزمینه ساخت فیلمهای سیاسی داشته است . این فیلم که مدتی است برروی پرده سینماهای فرانسه آمده اقتباسی است از یک رمان مصوربه همین نام نوشته ی فابیان نوری و تیری رابین که بر مبارزه برای کسب قدرت از سوی زیردستان دیکتاتورسابق متمرکز میشود .پس از آنکه تهیه کنندگان فرانسوی یان زنو و لوران زیتون ایده ساخت فیلمی براساس این رمان را با کارگردان درمیان گذاشتند با توجه به علاقه وی به ساخت فیلمهای سیاسی و گاه با چاشنی طنز مطمئن بودند که وی جواب رد نخواهد داد.

یانوچی پیش از این سریال های موفق ( این رابردار ) و ( معاون رییس جمهور ) و نیز فیلم ( درحلقه ) را ساخته که یک فیلم سیاسی درباره کارگران انگلیس است. فیلم اخیر درسال ۲۰۱۰ اسکار بهترین فیلمنامه اقتباس شده را دریافت کرد.



ترور یک نسل

درواقع مرگ استالین یک موضوع ایده آل برای کارگردان بود داستان مردی که بیش از یک نسل اتجاد جماهیر شوروی را ترورکرد و سپس قربانی یک سکته مغزی شد. کارگردان هرچند خود فیلمنامه نویس است ولی ترجیح داد از دوتن دیگربرای نوشتن فیلمنامه دعوت کند : دیوید اشنایدرو ایان مارتین. برای ایفای نقش استالین , ادریان مک کلوکلن , بازیگرانگلیسی متولد لندن در ۱۹۴۷ انتخاب شد . او که بیشترین فعالیتش در تلویزیون است درمجموعه های تلویزیونی ( پادشاهی ) و ( فروخته شده ) بازی کرده است . بازی درتئاترنیز ازدیگرفعلیت های اودر زمینه ی بازیگری محسوب می شود . دیگربازیگرانگلیسی فیلم جیسون آیزاک ۵۴ ساله , بیشتر بخاطر بازی درسری فیلمهای ( هری پاتر) درنقش لوسیوس مالفوی معروف است .

برای فیلمبرداری آرماندو میخواست مسکوی دهه ۱۹۴۰ و ۵۰ را تا آنجا که مقدوراست واقعی و یا نزدیک به واقعی ترسیم کند ولی این دوران اکنون ناپیدابود ولی به هرحال آرماندو قصد داشت یک فیلم کمدی بسازد که درضمن شوک آورنیز باشد.

فیلم درخارج از مسکو, در لندن و آکسفورد فیلمبرداری شد آنهم به یک دلیل آشکار. کارگردان و گروهش نمی توانستند فیلم را درروسیه بسازند . سپس آنها تصمیم گرفتند روسیه دهه ی ۱۹۵۰ را درلندن باز سازی کنند . چند سالن کنسرت از جمله Shoreditch Town Hallبرای این فیلم درنظرگرفته شد و غرب لندن برای صحنه های کرملین انتخاب بعدی آنها بود.

دراتحاد جماهیرشوروی استالین , ترس پایه واساس قدرت بود. همه حتی مقام های ارشد دولتی مدام درهشدار بودند زیرا در این قلمرو یک اشتباه می توانست سوء تفاهم ایجاد کند و در نتیجه اگر گناهکار بودید در بهترین حالت به ( گولاگ ) فرستاده می شدید و در بدترین شکل باید دربرابرجوخه اعدام می ایستادید گولاگ نام نهادی بود که اردوگاههای کاراجباری در نواحی دورافتاده اتحاد جماهیر شوروی از قبیل سیبری را اداره میکرد. در زمان استالین سه چهارم افسران و تمام پیشکسوتان کمونیست و یاران لنین محاکمه و بجرم خیانت اعدام شدند و یا بایک درجه تخفیف محکوم به کاراجباری در گولاگ شدند .

یک سبد خرچنگ روسی

اوج طنز در فیلم درواقع پس از مرگ استالین آغازمی شود. درحالی که استالین در گردابی از ادار گرفتار است نگهبانان که جرات ورود به اتاق را ندارند و بسیار وحشت زده هستند فریاد می زنند دکتر خبر کنید اما غیرممکن بود یک متخصص مغز و اعصاب پیدا کنند .بهترین پزشکان در کشورتخلیه شده بودند ولی دیگران و به تعبیری بهتر مدعیان رهبری آینده اتحاد جماهیر شوروی بتدریج وارد صحنه شدند :

گئورگی مالنکف ( با نقش آفرینی جفری تامبر ) وفادار به دیکتاتور ولی مبهم، لاورنتی بریا (سایمون راسیل بیل) سیاستمدار و وزیرامورخارجه شوروی و معاون اول نخست وزیر که در زمان استالین قدرت زیادی داشت و نیز رقیب بزرگ او نیکیتا خروشچف (استیو بوشمی) که درآن‌زمان وزیر کشاورزی بود و یا چسلاو مولوتف ( مایکل بیلین) جانباز انقلاب اهل روسیه که به حزب سوسیال دموکرات کارگری روسیه ((RSDLP پیوست و سپس به لنین گرایش یافت. او می بایست همان شب بدستوراستالین دستگیر می شد. اما اکنون همه در یک اتاق جمع شده اند تا مشخص شود چه کسی جایگزین استالین خواهد شد. دو روز و دو شب مذاکرات برای یک جانشین مناسب که وفادار به داس و چکش اتحاد جماهیرشوروی باشد آغاز می شود .

فیلم در روسیه نمایش داده نخواهد شد. وزیرفرهنگ این کشوراز پخش فیلم جلوگیری کرد و دلیل آن را لحن طنزآمیز کارگردان عنوان کرد و بدین ترتیب مطمئنا روسها به این فیلم نمی خندند . فیلمی که در مجموع به نقل از منتقد نشریه لوموند به یک سبد خرچنگ روسی به سبک انگلیسی شباهت دارد !!