گزارش جشنواره و نگاه به آثار به اجرا درآمده
پنجمین دوره جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ با انتخاب بهترین نمایش از نگاه بینندگان، پایان یافت
Fri 4 02 2011
علی صدیقی
جشنواره تئاتر ابرانی هایدلبرگ که از پنج سال قبل کار خود را در این شهر آلمان آغاز کرده است، روز 30 ژانویه 2011 ، پس از پنج روز فعالیت و انتخاب نمایش برگزیده از سوی تماشاگران، به کار خود پایان داد. در پنجمین دوره از گردهمایی گروه های تئاتر ایرانی در هایدلبرگ، شش گروه نمایش ایرانی از شهر های مختلف اروپا و دو گروه تئاتر از کشور آلمان آثار خود را به صحنه بردند. روز نخست جشنوار با هنرنمایی رقصنده ایرانی " میترا سرو" که داستان حجاب اجباری و زن ستیزی در خاورمیانه را به نمایش می گذاشت،آغاز شد و آنگاه با سخنان شهردار هایدلبرگ، قرائت پیام انجمن نمایش هایدلبرگ و سخنان مدیر جشنوار غلام رضا آل بویه، پنجمین دوره جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ افتتاح شد.
گروهای شرکت کننده
این جشنواره تئاتر ایرانی هرساله از 26 تا 30 ژانویه با اجرای گروهای تئاتر ایرانی و آلمانی و با همکاری مشترک گروه تئاتر " بویه"، انجمن نمایش هایدلبرگ و شهرداری این شهر برگزار می شود. امسال، در این گردهمایی نمایشی به ترتیب آثار زیر به زبان های آلمانی و فارسی به صحنه آمدند: " آنان در تاریکی " نویسنده و کارگردان اوته بانزمیر (به زبان آلمانی)، " ساعت حقیقت " کازگردان ، نویسنده و بازیگر هادی خانجانپور،( به زبان آلمانی ) " دعوت " نویسنده غلامحسین ساعدی ، کارگردان و بازیگر سودابه فرخ نیا ( به زبان فارسی از انگلیس)، " 209 " نویسنده ، بازیگر و کارگردان یعقوب کشاورز( به زبان فارسی از کشور سوئد)، " یک زن تنها" نوشته داریو فو بازی و کارگردانی سودابه فرخ نیا ( به زبان فارسی از انگلیس)"ملا سبیلو"نویسنده و کارگردان مرجان نقیه ( تئاتر کودک به زبان فارسی از آلمان؛ این نمایش در روز اجرا با اثر دیگری از کارگردان تغییر یافت) " یک واقعه" نوشته بهروز قنبر حسینی ( به زبان فارسی از آلمان ). هم چنین، یک اجرای تک نفره به نام " زورخونه " از محسن سلماچی تحت عنوان نقالی در روز دوم جشنواره به صحنه آمد.
کوتاه در باره نمایش ها
بی گمان برپایی جشنواره های تئاتر ایرانی در خارج از کشور، کم تاثیر در ایجاد انگیزه برای هنرمندان ایرانی تئاتر نیست. با این وجود پس از این همه سال و حضور پرتعداد هنرمندان ایرانی تئاتر در خارج از ایران، هنوز جای یک فستیوال بزرگ و فراگیر ایرانی خالی است. با این همه، چراغ اجراهای فارسی در میان هنرمندان ایرانی تئاتر در خارج از کشور خاموش نیست. گردهمایی های سالانه گروه های ایرانی تئاتر در فستیوال " کلن " که نزدیک به دو دهه است فعالیت خود را پی می گیرد؛ ونیز جشنواره تئاتر هایدلبرگ در سالیان اخیر، توانسته اند جای خالی گردهمایی های بزرگ را تا حدودی بر طرف نمایند.
سودابه فرخ نیا و سهیلا قدس طینت در صحنه ای از نمایش دعوت
به لحاظ کیفی،امسال در جشنواره تئاتر هایدلبرگ، تماشاگران به نسبت سال گذشته شاهد آثار مهم تر و جدی تری از نمایش ها بوده اند. در میان آثار به اجرا درآمده " ساعت حقیقت "، "دعوت"، " 209 " و " یک واقعه" از جمله آثاری بوده اند که مورد توجه تماشاگران قرار گرفتند. ساعت حقیقت که به زبان آلمانی اجرا شد توانست با بازی یکنفره اما زیبا، روان و بدون افت و خیز بازیگر خود، نظر عموم بینندگان را به خود جلب کند. ساعت حقیقت با باری هادی خانجانپور، دانشجوی سال دوم بازیگری دانشگاه " لودویکسبورگ "، به بازگفت تجربه زندگی واقعی نویسنده و بازیگر اختصاص داشت. این بازیگر جوان ایرانی که نمایش خود را به زبان آلمانی نوشته و اجرا کرده در گفت و گو با بولتن روزانه جشنواره گفت در بازیگری و پیشبرد موقعیت درام و استفاده از حالات متضاد انسانی، بیشترین بهره را از بازیگری چارلی چاپلین و آثارش، برده است. این نمایش که یک پروژه دانشجویی محسوب می شود در اجرای خود نمی توانست از بازی نور، موزیک و لباس غیر معمول استفاده نماید. این بازیگر و کارگردان مستعد با استفاده از یک تکه گچ و دادن هویت انسانی به آن، توانست هر آن چه را که از کودکی در ایران و نوجوانی و جوانی در آلمان تجربه کرده بود،با تکه گچ در دست به گفت و گو بنشیند و تجربه ای موفق در تئاتر را پدید آورد.
سودابه فرخ نیا بازیگر باسابقه تئاتر که سه سال قبل با اجرای "یک زن تنها " از داریوفو، در این جشنواره حضوری درخشان داشت، امسال با نمایشنامه " دعوت " اثر غلامحسین ساعدی به صحنه آمد. این اثر زنده یاد ساعدی، زندگی زن جوان و متمولی را به نمایش می گذارد که در پی ضیافت ها و مهمانی های پرتراکم، به فراموشی و بیهودگی و پوچی می رسد. در این نمایش به جز کارگردانی و بازیگری سودابه فرخ نیا، سهیلا قدس طینت نیز بازی داشته است. بازی خوب فرخ نیا و قدس طینت از مهمترین ویژگی های این نمایش در جشنواره تئاتر هایدلبرگ بوده است.
" 209" که با بازیگری، کارگردانی و نویسندگی یعقوب کشاورز از کشور سوئد به جشنواره هایدلبرگ آمده بود، روزهای زندان، بازجویی و شکنجه احمد باطبی، دانشجوی زندانی معروف جنبش دانشجویی سال 1378 را به نمایش گذاشت. یعقوب کشاورز در نمایشی کردن فضای رعب انگیز بازجویی و ترفند های بازجویان در زندان اوین، توانست تلاش هنری قابل باوری ارایه دهد. او هم چنین با بهره گیری از شگردهای تصویری و هنری، رویکرد نویی در بیان تئاتری خود از موضوع زندان، شکنجه و تواب سازی پدیدآورده است. در 209، گاه گفت و گوی شخصیت نمایش با بازجویان ناپیدا، هرچند از طنز بهره می برد اما اغراق در دست انداختن ماموران بازجو، چیزی جز تاثیر وجهه قهرمان شده شخصیت واقعی و بیرونی باطبی، بر کار کارگردان و نویسنده نمایش نیست.
بهروز قنبر حسینی که در چند دوره گذشته این جشنواره با ارایه آثاری قابل اعتناء، خاصه با تئاتر - رقص " فصل سبز " در سال گذشته، موفقیت مناسبی را نصیب خود و گروهش ساخته بود، امسال با کاری متفاوت به نام یک واقعه به جشنواره آمد: دختری جوان برای پایان نامه تحصیلی اش در زمینه تاریخ، به سراغ استاد راهنمایی می رود که پدر واقعی اما نامشروعش محسوب می شود. استاد امروز تاریخ، در جوانی با گروهی سیاسی که از جمله مادر دختر دانشجو نیز در آن بوده ،دستگیر می شود. او با خیانت به دوستانش جان خود را نجات می دهد و اعدام آنان از جمله دوست دخترش را رقم می زند." درونمایه این نمایش بر گذشت و عفو؛ اما عدم فراموشی جنایت و خیانت استوار است. در "یک واقعه" پژوهش متن های تاریخی از سوی دختر دانشجو، تمهیدی می شود تا دختر جوان صدای تنهایی و جدایی خود را در متون کهن و تکرار تاریخ بشنود. این رویکرد روایی با ساخته شدن دو شخصیت زن و مرد از گذشته ها که به زبان فارسی میانه سخن می گویند، در صحنه جان می یابند. نویسنده یک واقعه با استفاده از متون کلاسیک فارسی و دیالوگ نویسی ای به مانند آثار تاریخی بهرام بیضایی، زبان شخصیت ها را در دو مرحله تاریخی، درست و جاندار پدید می آورد. نویسنده نمایش اما در ساختن شخصیت " گل آوا"، دختر دانشجو ( جدا از بازیگیری سینمایی از او)، او را که به دنبال شناسایی پدری خیانت کار است، گاه هم چون دختری با شخصیت شهوانی می آفریند که استادش، یعنی پدرش را به تحریک جنسی می کشاند. این تمهید هر چند حهت گمراه کردن استاد هم تلقی شود، هیچ میانه و نسبتی نمی توان بین این رفتار با فرهنگ ایرانی این شخصیت پیدا کرد. یک واقعه از بازی پنج بازیگر سود می جست که عموما بازی باور پذیری را در نخستین اجرای خود به نمایش گذاشتند. کارگردانی هنرمندانه و دقیق این نمایش از مهمترین نکات اجرای آن در جشنواره تئاتر هایدلبرگ بود.
هادی خانجانپور کارگردان و بازیگر نمایش در ساعت حقیقت، پس از دریافت جایزه نمایش برگزیده تماشاگران
نمایش برگزیده تماشاگران
جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ از سال گذشته اقدام به گزینش بهترین نمایش از نگاه تماشاگران کرده و از امسال جایزه تندیس نمادین جشنواره را به برگزبده تماشاگران اعطاء کرده است. در میان آثار به نمایش در آمده جشنواره امسال تئاتر ایرانی هایدلبرگ، تماشاگران بیش از هر نمایشی به تئاتر " در ساعت حقیقت" اثر هادی خانجانپور رای دادند. کارگردان، نویسنده و بازیگر این نمایش پس از اعلام نظر تماشاگران، جایزه خود را در ساعات پایانی جشنواره از مدیر آن غلام رضا آل بویه دریافت کرد.
حاشبه ها جشنواره
دکتر اکارت وورتزنر شهردار هایدلبرگ که برای اولین بار و در روز افتتاح جشنواره تئاتر ایرانی حضور یافته بود در سخنرانی خود از قابلیت های فراوان هنر تئاتر در راه دوستی و صلح اشاره کرد و از اعضای کانون فرهنگی "بویه" برای برپایی این فستیوال تشکر کرد.
------------------------------------
طبق جدول برنامه های جشنواره، علی رضا مجلل بازیگر با سابقه تئاتر و سینمای ایران که در کشور سوئد زندگی می کند، می باید نمایشی با عنوان " تک نوازی در تبعید "را در چهارمین روز جشنواره به صحنه می آورد اما به دلیل بیماری نتوانست در فستیوال حاضر شود. مجلل بدین خاطر پیامی را برای جشنواره تئاتر ارسال کرد که توسط بازیگر باسابقه تئاتر، جلیل قدیمی قرائت شد.
---------------------------------
سودابه فرخ نیا که با نمایشنامه دعوت اثر غلامحسین ساعدی در سومین روز جشنواره در صحنه حضور داشت، پذیرفت کار پیشین خود " یک زن تنها " اثر داریو فو را به جای تک نوازی در تبعید نوشته منصور کوشان به کارگردانی علی رضا مجلل، به اجرا درآورد. این اقدام فرخ نیا که تنها یک روز برای تمرین مجدد این کار فرصت داشت، ستایش اهل تئاتر و بینندگان را به همراه داشت.
--------------------------------
بخش جنبی جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ، امسال اختصاص داشت به دو فیلم کوتاه انیمیشن از نقاش، طراح و فیلمساز ایرانی علی رضا درویش. نمایش این دو فیلم کوتاه که " صدای پای آب" و " اما اگر بهار نیاید" نام داشتند با استقبال بینندگان بخش جنبی جشنواره روبرو شدند. این دو اثر انیمیشن از درویش، پبش از این در جشنواره های معتبر فیلم در جهان به نمایش در آمده و موفقیت هایی را کسب کرده بودند. در پایان نمایش فیلم ساز به پرسش های حاضران در باره پیام و فرم فیلم ها پاسخ داد.
---------------------------------
جشنواره امسال تئاتر ایرانی، اما خالی از انتقاد تماشاگران نبود. در بخش تئاتر کودک جشنواره به دلیل جابجایی که اتفاق افتاد، بینندگان را به واکنش واداشت. در جدول نمایش ها نام تئاتر کودک عمو سبیلو درج شده بود که کارگردان آن مرجان نقیه نتوانست به دلایلی این نمایش را به جشنواره آورد. او نمایش دیگری را که بخشی از آن کارتون تلویزیونی بود به صحنه آورد که در پایان کودکان و والدینشان ناراضیتی خود را این اقدام اعلام کرده و مدیریت فستیوال و کارگردان نمایش را مورد انتقاد قرار دادند. خانواده هایی که به همراه فرزندانشان به دیدن نمایش کودک آمده بودند تاکید داشتند تغییر در برنامه جشنواره می باید در روز افتتاحیه به اطلاع همگان می رسید.
|
|
