به مناسبت اول مهر
ماه شصت و یكمین سالروز تولد حسین منزوی:
شاعر
مگوهای نابخشودنی
خبرگزاری
دانشجویان ایران - شاعر مگوهای نابخشودنی منزوی از «مگوهایی» سخن گفت كه برای نسل
امروز حتی فكر كردن به آن گناهی غیر قابل بخشش محسوب می شود ؛ او از عشق سخن گفت ،
عشقی كه جریان داشت.
اول مهر ماه
شصت و یكمین سالروز تولد مرحوم حسین منزوی شاعر بزرگ غزل سرای زنجانی است ، به همین
منظور مهدی خطیبی، پژوهشگر و ویراستار آثار حسین منزوی در گفتگو با خبرنگار سرویس
فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه زنجان، ضمن بیان مطلب فوق
افزود: بر خلاف هنجار پذیرفته شده ایرانی نمی خواهم و نمی كوشم در مدح منزوی بگریانم،
بلكه می خواهم از شاعری سخن بگویم كه در سال 1350 با كتاب "حنجره زخمی
تغزل" متولد شد و به مهمترین تلاش هنری خود كه همانا غزل بود و به آن معروف و
مشهور نیز هست تمركز كرد.
خطیبی با اشاره
به اینكه منزوی از ایثار دو تن (زن و مرد) و مهربانی آن سخن گفت كه همان باعث شده
تا برای نسل ما دوست داشتنی باشد، اذعان داشت: ما صداقت عریان رادوست داشتیم و داریم؛
چرا كه منزوی از عاشقانه‌هایی سخن گفت كه برای نسل من یك آتش زیر خاكستر بود.
این نویسنده
جوان تصریح كرد: نسل قبل از ما شیفتگی شورانگیزی به عمل قهرمانانه داشت زیرا در
عصری می زیستند كه در جهان معروف به عصر آرمانگرایی بود اما ما خسته از فریاد و هیاهو
و آتش و خانه بردوشی و مرگ عزیزان به سخنی می اندیشیم كه از لحظه‌های ناب انسانی
بگوید، كه ناگهان غزل‌سرایی به نام منزوی در
زمانی كه محدودیتهای دستوری در ذهن آن حك شده بود، از لحظه‌های حقیقی گفت كه در خیالمان
با آن معاشقه می كردیم. منتقد و پژوهشگر آثار منزوی افزود: شعر سال‌های 47 تا 57
در نگاه بسیاری از منتقدان دوره‌ای است كه اهمیت چندانی ندارد، اما برای من سال‌های
جالب توجهی است؛ زیرا سه جریان شعری را در آن یافته‌ام كه در یكی از‌آنها منزوی
نقش تعیین كننده‌ای داشته است.
وی گفت: منزوی
غزل را پس از سال‌ها به تصاویر تغزلی كه دارای یك متن زبانی جاندار است تبدیل كرد،
تصاویر تغزلی كه امروزی، عریان و صمیمی است و نشان از صداقت شاعر دارد.
مهدی خطیبی با
اشاره به اینكه پس از ظهور نیما برخی به تظاهر عشق پرداختند و در رؤیاهای شب‌های
بلوغ فرو رفتند و برخی نیز یكسره به نفی عشق پرداختند افزود: برخی تن را رها كرده
و به جان زیبا پرداختند اما منزوی با صمیمیت تمام، تصویری از معشوق امروزی كشید و
این صمیمیت و شجاعت را در غزل معاصر كم دیده‌ایم و در شعر معاصر نیز جز یكی دو تن
مانند نصرت رحمانی و اسماعیل خویی ندیده‌ایم.
وی با مقایسه
حسین منزوی با نزار قبانی، شاعر معروف عرب ، اظهار داشت: منزوی در كتاب "حنجره
زخمی تغزل" غزل‌هایی را ارائه داد كه گذشته از تغزلی ناب، زبان و بیان امروزی
دارد. او در مورد نسل خود معتقد است، كه دوباره زبانش را طرف نوعی لیبرالیسم با
نوعی زبان غنایی می چرخاند. زبان منزوی فخامت
ویژه‌ای دارد، گرایش منزوی به شعر گذشته بالاخص حافظ از یك سو به زبانش فخامت ویژه‌ای
داده است و از دیگر سو گاه موجب شده كه دوگانگی خاصی نمود یابد.
خطیبی شكل بیانی
غزل منزوی را در اغلب بیت‌ها بسیار قدرتمند ارزیابی كرد و اظهار داشت: منزوی گذشته
از تبحر ویژه بر موسیقی بیرونی و كناری، بر موسیقی كلمات نیز تسلط كامل دارد. او
كلمه را از لحاظ موسیقیایی شناخت، بنابراین می بینیم ، گذشته از ترانگی كه با
واسطه موسیقی بیرونی و كناری به وجود آمده است از طریق هم حروفی و هم آوازی نوعی
موسیقی درونی و از طریق دقت در موسیقی كلمات نیز نوعی موسیقی معنوی درخشان در غزلش
وجود دارد. البته نباید از نظر دور داشت كه منزوی گاه از تمام ظرفیت‌های موسیقی
كنار غزل استفاده می كند، چیزی كه خود در مجله تماشا در سال 51 آن را تقبیح کرده
است.
وی افزود: منزوی
در كتاب "حنجره زخمی تغزل" نوعی تغزل ناب و دست یافتنی را همراه با رویكردی
نو به زبان و شكل بیانی تازه عرضه كرد، در كتاب از "شوكران و شكر" نشانه‌های
تدقیق و غور در غزل‌های سعدی و حافظ و حتی مولانا دیده می‌شود و در این میان می‌كوشد
با تلفیق زبان كهن و امروزین تلاشی در بارور شدن غزلش به انجام رساند.
این منتقد ادبی
اوج هنرنمایی منزوی را در كتاب "كهربا و كافور" معرفی كرد و اذعان داشت:
او گذشته از استحكام زبانی و استفاده از تمام دقایق موسیقی شعر از لحاظ بیانی، می
كوشد با شكستن اسطوره‌ها جلوه‌ای دیگر را در برابر خواننده نمایان كند.
خطیبی ضمن
اظهار تأسف از اینكه پس از گذشت سه سال از رفتن این شاعر هنوز نگاه نقادانه به
آثار وی انجام نشده، خاطرنشان ساخت: امیدوارم در آینده شاهد دقت و بررسی در آثار
گوناگون او به دور از نفی یا مداحی‌های بی مورد باشیم.
شایان ذكر است
مهدی خطیبی شاعر، منتقد، پژوهشگر و ویراستار نشر آفرینش و ناشر آثار حسین منزوی
است و از او كتاب‌های بسیاری چاپ شده كه از جمله آن‌ها "ترانه‌های آدم و
حوا" ، "آئینه در آب" ، "شعر متعهد ایران" و... است.
در سال 84 از
سوی انتشارات زیتون كتابی از خطیبی به چاپ رسید به نام "ماه ماهی" كه
قصه شعری در مورد کهن الگوی جاودانگی است. قصه شعر دیگری نیز در سال 85 از او با
نام "بوتیمار بی‌اشك" كه همراه با نقدی از محمود كیانوش است، آماده
انتشار می باشد.
همچنین از
كارهای نیمه تمام ، زندگی و شعر گلسرخی و همچنین زندگی و شعر رضا مقصدی است كه به
گفته او سخت گیری‌های موجود در عرصه نشر كتاب انگیزه‌ای برای ادامه و تكمیل آن برایش
باقی نگذاشته است
در زمینه تصحیح
و ویراستاری نیز 4 كتاب از حسین منزوی با ویراستاری مهدی خطیبی چاپ و منتشر شده و
كتاب "ادبیات زندان" از مهدی پورعمرانی نیز به ویراستاری او و توسط
انتشارات آفرینش به زودی چاپ و منتشر خواهد شد.
لازم به ذكر
است تا كنون از مهدی خطیبی 46 عنوان كتاب ویراستاری و به چاپ رسیده است.
