تلاش های فرهنگی ایرانیان در انگلستان
بخش بیست و هشتم
محمود کویر
****
ا يران بار ديگر در بازگرداندن
آثار باستانی شکست خورد.
دولت ايران بار
ديگر در تلاش برای بازگرداندن چند اثر تاريخی ايرانی به کشور شکست خورد.بنابر رأی
دادگاه عالی بريتانيا دولت ايران نمی تواند گالری موسوم به برکات در لندن را از
حراج هيجده قطعه اثر تاریخی مربوط به دوره هخامنشیان که از دره هلیل رود، در
نزدیکی منطقه باستانی جیرفت در جنوب ايران به دست آمده است باز دارد.این هيجده اثر
باستانی عبارتند از دو کوزه، پنج جام، شش گلدان، یک کاسه، یک ظرف و سه وزنه که
مقامات دولتی ايران می گويند طی سالهای 2001 تا 2004 ميلادی و پس از آنکه جاری شدن
سيل در دره هليل رود گورهای باستانی اين منطقه را نمايان ساخت، مورد
"چپاول" قرار گرفته و به بازارهای بین المللی قاچاق شده اند. سفارت
ایران در لندن بيش از دو سال پيش پس از اطلاع از حراج هيجده اثر مزبور در گالری
برکات، موضوع را به سازمان ميراث فرهنگی اطلاع داد و سپس از طريق دفتر خدمات حقوقی ايران
در پاريس و از طريق طرح دعوی در دادگاه، تلاش برای بازگرداندن اين آثار را آغاز
کرد.گالری برکات ارزش مالی آثاری را که به حراج گذاشته حدود دويست و پنجاه هزار
پوند تخمين زده و اين در حالی است که هزينه دادرسی مربوط به بازگرداندن اين آثار
به ايران تا نيم ميليون پوند تخمين زده می شود.اما سرانجام، چارلز گری، قاضی
دادگاه عالی بريتانيا رأی داد که دولت ايران حتی در چارچوب قوانين خود نيز
نتوانسته است مالکيتش بر اين آثار باستانی را به اثبات برساند و بنابراين نمی توان
گالری برکات را از حراج اين آثار منع کرد.قاضی گری در عين حال حق ايران را برای
درخواست تجديدنظر نسبت به حکم دادگاه به رسميت شناخته و اعلام کرده که ايران می
تواند با فرجامخواهی از دادگاه تجديدنظر بريتانيا و با استناد به پيمانهای بين المللی
ناظر به حفظ آثار تاريخی، تلاش برای بازگرداندن اين آثار را ادامه دهد. حدود دو
ماه و نيم پيش نيز دولت ايران در جدال حقوقی برای بازگرداندن قطعه ای از تزئينات
ديوار يکی از تالارهای تخت جمشيد که در حراجی معروف کريستی لندن به معرض فروش
گذاشته شده بود شکست خورد و دادگاه عالی سلطنتی لندن رأی داد که بانوی هشتاد و پنج
ساله فرانسوی که بيش
از سی سال است اين قطعه را در اختيار دارد همچنان می تواند مالک آن بماند.هرچند
اين بار، گالری برکات تعهد داده که تا زمانی که موضوع در دادگاه تجديدنظر حل و فصل
نشود، آثار مورد درخواست ايران را به فروش نرساند. گالری برکات که شعبه ای در محله
می فر در مرکز شهر لندن و شعبه ديگری در بورلی هيلز لس آنجلس دارد، به خانواده ای
يهودی به نام برکت تعلق دارد که پنج نسل است به جمع آوری و دادوستد عتيقه جات آثار
تاريخی اشتغال دارند و اين گالری را ابتدا يکصد سال پيش در بيت المقدس تأسيس
کردند.در اين گالری آثار از همه دوره های تاريخی از اغلب نقاط جهان، يافت می شود
اما تمرکز عمده گردانندگان آن بر سکه ها و جواهرات باستانی است.
***
سنديت تاريخ شفاهي در کنفرانس
انگلستان بررسي مي شود
خبرگزاري ميراث
فرهنگي_ کتاب_ ميترااسدنيا_ موسسه مطالعات تاريخي انگلستان اعلام کرد به منطور
بررسي و جلب توجه محققان به اهميت و نقش تاريخ شفاهي و ارزش اسناد تاريخي، اقدام
به برگزاري همايش ويژه اي با عنوان "ارزش فرهنگي تاريخ شفاهي" مي
کند.موسسه مطالعات تاريخي انگلستان براي ارسال مقاله
به کنفرانس بين المللي اررشهاي فرهنگي تاريخ شفاهي از تمام پژوهشگران تاريخ دعوت
کرد مقالات خود را به دبيرخانه اين همايش
در دانشگاه گلاسکو ارسال کنند.بنابر همين گزارش؛ هدف از برگزاري کنفرانس تاريخ
شفاهي، ايجاد همايش ميان رشته اي ويژه اي است که امکان ارزيابي و تعيين ميران
اعتبار و نبز سنديت روايتهاي تاريخي و تاريخ شفاهي را براي محققان فراهم آورد.اين
همايش توسط مسئولان دانشگاه گلاسکو و از تاريخ 24 تا 26 جولاي سال جاري (2007) در
گلاسکو انگلستان برگزار مي شود.در پايان اين برنامه «ورن هريس» مدير پروژه مرکز خاطرات
در بنياد نلسون ماندلا اقدام به ارائه مقالات عمومي خواهد کرد که با عنوان
"نقل داستانهايي از حرکتهاي مستمر به سوي آزادي" ارائه شده است.
***
خاطرات دخترايراني در پاريس،
سال آينده در بازار نشر انگلستان منتشر مي شود
خبرگزاري ميراث
فرهنگي_ بين الملل_ "دختري در پاريس، رويارويي يك ايراني با غرب" نوشته
"شوشا گاپي"، روزنامه نگار ايراني در 288 صفحه بهار سال آينده به بازار
نشر انگليسي زبانها عرضه مي شود.ناشر اين كتاب انتشارات تائوريس است كه طي مقدمه
اي كه بر اين كتاب نوشته و در هفته نامه مشهور ناشران
ويكلي پابليشر نيز چاپ شده، آورده است كه اين كتاب، دومين جلد از كتاب "اسب
چشم بسته" و كتابي ديگر از اين نويسنده است كه به شرح خاطرات او اختصاص دارد.
اين خاطرات برگرفته از ماجراهاي كودكي نويسنده در ايران است که تاثيرش را بر
سالهاي بعدي زندگي او يعني دوراني كه به عنوان يك دانش آموز مشتاق و آرزومند اجراي
كارهاي هنري در شهري چون پاريس در سالهاي 1950 داشته است.ناشر در بخشي از اين مطلب
آورده است:« شوشا گاپي، با سير و سفري آزاد در دنياي خاطراتش، تصويرهايي جالب و دل
انگيز ترسيم مي كند كه با ريشه ها و خاستگاه ايراني او نيز مناسبت و هماهنگي تام
دارد. اسامي فيلسوفاني چون آلبرت كاموس و لوسين گلدمن ، شخصيتهاي ادبي همانند
ريچارد رايت و ساموئل بكت نيز در اين كتاب جلب نظر مي كند، شخصيتهايي كه كشف و
شناخت آنها، الهام بخش گاپي در ثبت و نگارش خاطرات زندگي اش شدند.»به عقيده ناشر
اگرچه گاپي اولين نويسنده اي نيست كه در كتابش به شرح اين موضوع پرداخته كه پاريس
چگونه بر ذهن و روان او تاثير گذاشته، اما او به عنوان زني كه در ايران متولد شده،
اين پديده را از چشم انداز تازه اي تجربه و توصيف كرده است.ناشر افزوده است كه
توانايي گاپي در نقل داستانها و حكايات در تركيب با چشم انداز منحصر به فردش سبب
شده كه خاطرات او چيزي فراتر و برجسته تر از ژانر خاطره نويسي صرف از كار
درآيد.مجله «لابيراري ژورنال» نيز ضمن توصيه به تهيه اين كتاب براي تمام كتابخانه
هاي عمومي، آن را كتابي جالب و لذت بخش معرفي كرده و گفته است:« اين خود نوشت نه
تنها شرح يك داستان از شوك يا احساس بيگانگي فرهنگي نيست بلكه اساسا داستاني است
از اشتياق به درك و جذب فرهنگ عربي از سوي كسي كه با بسياري از مسائل و رويدادها و
جريانات فرهنگي، اجتماعي و گرايشهاي هنري در پاريس سالهاي دهه پنچاه درگير شده است.»نويسنده
اين مقاله در ادامه به انتقاد از برخي ابهامات به جا مانده در كتاب اشاره كرده و
گفته است:« به هر روي ما از نتيجه نهايي تحصيلات دانشگاهي او در رشته فلسفه اسلامي
چندان چيزي نمي دانيم اما براساس همين خودنوشت مي دانيم كه او درست هنگامي كه پس
از پنح سال در صدد بازگشت به ايران است، به دليل ازدواج با مردي انگليسي در لندن
ماندگار مي شود.» موضوع اصلي اين كتاب به گفته اين نويسنده، خط سير مستقيمي است از
شرح و توصيف احوال و رفتار مردمي كه گاپي در پاريس با آنها روياروي شده است. او به
خوبي و در بستري از يك جريان هوشياري، به نقل ماجراهايش پرداخته است اما كار او
درعين حال فاقد عمق و بررسي هاي جدي است و در برخي موارد نتايج بسياري از حوادث
همچنان گنگ و مبهم باقي مانده اند. با اين همه او كتاب خالب و خواندني را توصيف
کرده و تهيه آن به تمام كتابخانه هاي عمومي توصيه کرده است.***
'کولاک
و شقایق' تجربه های انسان در آیینۀ اندیشه و احساس
علیزاده
طوسی
شاداب وجدی،
یکی از معدود شاعران معاصر است که شعر می گوید، در وقتی که شعر می آید. شاعری
"حرفه" او نیست تا هر وقت که تصمیم گرفت، بنشیند و صفحه ای کاغذ در پیش
بگذارد و قلم به دست، فکر کند و فکر کند تا سرانجام از میان فکرهایی که کرده است،
یکی را با ترفندهای کلامی به صورت شعری درآورد و هدفش این باشد که بتواند مطمئن
شود و دیگران را مطمئن کند که هنوز هم به حرفه شاعری ادامه می دهد و خود را در این
حرفه بازنشسته نکرده است. از سال ۱۳۳۶ تا به حال شش مجموعه شعر از او با عنوانهای
"از خم کوچه"، "سرودی برای دستهایی کوچک"، "به یاد تشنگی کوهپایه های جنوب"، "یک روز دیگر"، "زیر
باران"، و "شمعدانیهای سرخ شفق" منتشر شده است و اکنون گزیده ای از
این شش مجموعه همراه گزیده ای از تازه ترین شعرهایش در کتابی با عنوان "کولاک
و شقایق" به وسیلۀ "انجمن هنرمندان در تبعید" در لندن انتشار یافته
است. شعر "دیوار" از نخستین شعرهای شاداب وجدی است در نخستین کتابش، و
او هنوز پنج دهه ای تجربۀ زندگی و شعر را در پیش دارد. در آغاز جوانی است که
"نفس شاعر" هنوز خود را در خود تجربه می کند و از خود می گوید، و هنوز
"نفس همه" را در خود نمی بیند تا بداند که تنهایی او در برابر دیوار،
تنهایی انسان در برابر دیوار ناشناختگیهای زندگی و جهان است و در نتیجه شعری که بر
او آشکار می شود، در کوتاهی قد تجربۀ او به تمامی در آیینۀ آگاهی او نمود پیدا نمی
کند و "دیوار" برای او پناهی می شود در گریز از آزار نفسهای دیگر، و او
در منزلهای نخستین تجربه های جوانی، "دیوار همه" را فقط "دیوار
خود" می بیند:اِستاده روبه روی من اینک خموش و سرد:نه قلب دارد او که بجوشد ز
کینه هانه روح دارد او که شود غرق تیرگینه چشم دارد او که شود دام زندگیمنه لب، که
طعنه را بگشاید به گفته هام،و سالهاست من زهمه
دوستان خودرو
کرده ام به او؛آواز قلب گرم و تپشناک خویش رادر گوش او که سرد و خموش است و مرده
وارتکرار می کنم...این شعر هم به پاس صفا و صداقتشتقدیم شد به اودیوار، این رفیق
جسدوارِ رازپوشدیوار، او که خنده نیارد به گریه هام.صادق هدایت در زمانی که روبه
روی دیوار می نشست و به سایۀ خود پناه می برد و دردهای ناگفتنی خود را در
"بوف کور" برای سایۀ خود بر دیوار روایت می کرد، جوانی سی و چهار پنج
ساله بود و چند منزلی در گذر عمر از شاداب وجدی پیشتر رفته بود، امّا او هم میان
"نفس خود" و "نفس همه" جدایی و فاصله می دید، با این تفاوت که
صادق هدایت این جدایی و فاصله را چنان توصیف می کرد که احتمالی برای از میان
برداشتن آن به جا نمی گذاشت. از این گذشته، او خود را از "نفس همه"
بیزار و متنفر نشان می داد و از زبان همین "نفس متفاوت با نفس همه" با
سایۀ خود بر دیوار سخن می گفت. اما شاداب وجدی، اگر در هنگام نوشتن شعر
"دیوار" از "بوف کور" صادق هدایت "تأثیر نهفته" ای
هم در ذهن می داشته است، نه با سایۀ "نفس خود"، بلکه با دیوار، با آن
"سپید تهی از نگار" و تاریک از ناشناخته ها سخن گفته است، و این دیوار
بی آزار، سنگ صبوروار، در برابر معصومیت او خاموش بوده است.شناسنامه کتاب:کولاک و
شقایق (گزیدۀ هفت مجموعه شعر)شاداب وجدیناشر: انجمن هنرمندان در تبعید – لندنتایخ
نشر : مارس ۲۰۰۷
***
شب آواز های به
یاد ماندنی ایرج به یاد هنرمن محبوب سینما فردین در لندن در بیست و نهم آوریل بود.
شب های بیست و نهم و سی ام هم چنین شب آوازهای شجریان در لندن
بود.
***
جمعه شب 25 مه
(چهارم خرداد) مراسم بزرگداشتی برای همایون خرم نوازنده و آهنگساز شهیر ایرانی در
دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن برگزار شد.
انجمن
ایرانیان، ترتیب دهنده این مراسم، بر آن بود که همايون خرم را به جامعه بریتانیا
معرفی کند و از یک عمر زندگی هنری اش تقدیر به عمل آورد.
سبز باشید
www.mahmoodkavir.com
