مرد مالک زن است
پیشرفت تحت حکومت اسلام گرایان: یک تحقیق پرده از
روی معجزهً برابری مرد و زن، در رابطه با
پایه گذار دولت سکولار ترکیه، بر میدارد.
ترجمه: زری طبائی
در ترکیه مردم احساس خطر میکنند.
میلیونها تظاهرکننده ماه گذشته در ترکیه فریاد کشیدند « ما دوباره حکومت شریعت نمیخواهیم.» این نمودار ترسی است از رهبرحزب آ کا پ، زیرا مردم نمیتوانند باور کنند که
او ازگذشته خود بعنوان عضوی از یک حزب اسلامی فاصله گرفته است.مخالفان این حزب خود
را حامیان دولت سکولار ترکیه میدانند.
نکته حساسی که آنها برآن انگشت گذاشته اند، حقوق زنان است. وزیر امور خارجه
ترکیه عبدالله گل، در میان همکاران پارلمان اروپا شهرت خوبی داردو مشهور به
سیاستمداری کاردان با لیاقت و لیبرال است. آما چرا او اجازه ندارد که خود را
برای شغل ریاست جمهوری کاندید کند؟ زیرا همسر او روسری بر سر دارد. تظاهرات
استانبول چنان بر مسئله زنان متمرکز بود که تیترروزنامه میانه رو «رادیکال» به آن
تظاهرات عنوان « قدرت نمائی زنان» داد، یک زن مقاله نویس در مقاله خود از اتحاد «
زنان سکولار و ژنرالهای ارتش » نوشت.حتی آیان هرزی علی از واشینگتن، خودش
را قاطی ماجرا کرد و از اتحادیهً اروپا خواست که به کمک ژنرالهای کودتاگر در ترکیه
بشتابد. چرا؟ زیرا " ارتش برای این
بوجود آمده است که از دموکراسی در برابر اسلامگرائی حفاظت کند".
رده
ای پائین تراز غنا وسودان
جمهوری ترکیه سرزمین افسانه است. اکثر
آنها درباره مصطفی کمال آتا تورک 1938-1881
دور میزند. او آینده نگر و پایه گذار ترکیه مدرن بود،.پیروان و متعقدان به
اندیشه و راه او خود را «کمالیست» مینامند. یکی از این افسانه ها، حماسه رهائی
زنان است. در رابطه با مسئله زنان،
آتاتورک ترکیه رابه سرزمینی پیشرو و قوانینی مدرن مجهز کرد و تا زمانیکه
«کمالیستها» در راًس قدرت و تجسمی از پیشرفت و مدرنیسم هستند، هیچ مانعی در راه رشد و آزادی زنان وجود ندارد. پس آ کا پ
ها از چه نوع هستند؟ آنها سیاه،
شوالیه های متدٌین، میخواهند پایه های چمهوری را متزلزل کنندو زنان را به قرون
وسطی برگردانند. این تصویری است که کمالیستها ارائه میکنند.
اما واقعیتها.
آتاتورک چند همسری را ممنوع کرد.
قانون مدرن اروپائی را بجای قوانین شریعت جایگزین کرد. به زنان حق راًی داد ( هر چند که در سیستم تک حزبی جائی برای
انتخابات آزاد وجود ندارد). در زمان زندگیش اولین زن پزشک و خلبان ترکیه ای شروع
به کار کردند. تغییر و تحٌولاتی که او انجام داد یک انقلاب فرهنگی بود و طرفداران
او حق دارند به او افتخار کنند ولی وارثان او چه گلی بر سر مردم زده اند؟
واقعیتهای بیشتر. در تحقیقی که سازمان بنیاد اقتصاد جهانی
در سال 2004 « در بارهً شکاف بین جنسیت، زنان و مردان » منتشر کرد: کشور ترکیه در
ردهً 105 از 115 است.حتی پائین تر از هند، غنا و بورکینا فاسو. از 550 نماینده در
پارلمان فقط 24 نفر زن هستند. در حقیقت چهار در صد، در جهان در رتبه 114 از 119
قرار دارد. حتی سودان در جایگاه بهتری قرار دارد.سمیها اوزتورک، خبرنگار تلویزیون
و زن فعٌال در امور زنان به روزنامه جنوب آلمان گفت: باعث خجالت و آبروریزی ست که
ما در طول هشتاد سال گذشته در زمینه حقوق زنان هیچ پیشرفتی نکرده ایم.» هشتاد سالی
که قدرت فقط در دست کمالیسها بوده است.
علاوه بر اینها: جمهوری میبایست از زمان آتاتورک تا به قدرت رسیدن اسلامیهایست ها، آ کا پ شیطانی، صبر کند تا
در رابطه باحقوق زنان شاهد دومین تغییرات اساسی شود. چه اتفاقی در فاصله این سالها
ی میانی افتاد؟ این سالهای راکد، که قوانین و افکار پایه گذار جمهوری فقط در میان شهرهای بزرگی چون آنکارا،
استانبول حاکم بود ولی برای ساکنان نقاط دیگر مثلآ آناتولی و سران قبائل آنجا نه
تنها هیچ معنائی نداشت بلکه اصولآ برای آنها نوشته نشده بود.
حتی در سال 1987 یک قاضی تقاضای طلاق
زنی حامله را که از طرف همسرش مورد آزارو اذیت قرار گرفته بود، بر اساس ضرب
المثلی قدیمی" مردان نباید زنان را بدون بچه در شکم و تازیانه بر پشت بحال
خود رها کنند" رد کرد. جمهوری باید تا سال 2004 به انتظار میایستاد تا
بالاخره قانون مجازات تغییرو متحوٌل گردد. به نظر موسسه مستقل اروپائی ای سی آی
"ابتکاراتی در خدمت استحکام و
توازن در جوامع " که در بروکسل، برلین و آستانبول دفاتر دارد این قوانین
"رادیکالترین رفرم از زمان ممنوعیت قانون چند همسری ست".
ای سی آی در گزارشی جالب که اخیرآ منتشرکرده است
تحت عنوان "جنسیت و قدرت در ترکیه"تمام خطا و اشتباهاتی که از زمان پایه
گذاری جمهوری ترکیه از سال 1923 ببعد در رابطه با جنبش زنان اتفاق افتاده، نشان
میدهد وصد البته شامل افسانه کمالیست ها هم هست. گِرالد کناس مدیر موسسه ای سی
آی میگوید "با کمال تعجب در سال 2004 اتفاق بزرگی افتاد. ناگهان انسان قدرت دموکراسی رامیبیند."
در حقیقت برای ناظران تعجب آورست بخصوص زمانیکه مروری دوباره برقوانینی که تاسه سال پیش بر جامعه
حاکم بوده است. بعنوان مثال قانونی که یک قاتل میتواند فقط یک هشتم مجازات خود را
بگذراند، اگر مقتوله در زمان حیات خود "رابطه جنسی نا مشروع " داشته
است. یعنی زنی که قبل از ازدواجش رابطه جنسی داشته، قاتل او در مجازات تخفیف
میگیرد. قانون دیگری: تحریک و ربودن زن
مجرد تا سه سال مجازات زندان، در حالیکه حداقل هفت سال زندان برای ربودن زن همسر
دار در نظر گرفته شده بود. علت وجودی این
قوانین دو دلیل است: مرد مالک زن است،
خلافکاریهای جنسی جنایتی برعلیه
خانواده و تقٌدسش است تا بر علیه فرد و دفاع ازشرافت فردی او.
از جمله کسانیکه تا سال 2003 از این قوانین حمایت و نمایندگی
میکرد،دوگان سویسلان، مشاور وزارت دادگستری است. اوقصد داشت در طرح قوانین جدید از
قوانین قدیم هم استفاده گردد، در مصاحبه تلویزیونی اظهار داشت " اگر مردی به
زنی تجاوز کند، بشرطیکه با آن زن ازدواج کند از مجازات در امان است. چه کسی دیگر
حاضر خواهد شد بازن فلک زده ای که باکره
نیست ازدواج کند!!". وقتیکه در پشت
صحنه از او پرسیدند: آیا دختر خود را
وادار به چنین ازدواجی میکند ؟ سویسلان جواب داد: " نه هرگز! من از نوع دیگری هستم. من پرفسور هستم." این
نمونه ای از تفکر طبقهً مرفه وتحصیل کردهً
ترکیه است. بنابراین میتوانیم برداشتی کلی از تغییرو تحوٌلی که در جامعه
ترکیه اتفاق افتاد، داشته باشیم.
شؤک، ضربه برای سکولارها
گزارش تحقیقی ای
سی آی بخوبی نشان میدهد که تصویب قوانین جدید مجازات، توانائی و قابلیت دموکراسی را روشن میکند.
بقدرت رسیده های جدید آ کا پ، چه کسانیکه در رآس قدرت هستندو چه سایر اعضای
آن مانند احزاب قدیمی، نه در برنامه های خود و نه بعد از بقدرت رسیدن، قصد تصویب
قوانین مدرن(لیبرال) مجازات را داشتند. قوانینی که ترکیه تا بحال بخود ندیده است.
دلائل متعددی با هم جمع شدند: فشار اتحادیه اروپا، کارجدی و تعجب برانگیز مستمر
گروه های زنان، آمادگی و خواست حزب آ کا پ برای ایجاد تغییرات و ورود به جامعه
اروپا.
بیکیر بوزداغ، یکی از اعضای حزب آ کا پ میگوید" ما در
هیئت کمسیون فشار دائمی مردم، رسانه های جمعی، گروه های مختلف زنان را در پشت سر
خود حس میکنیم". برای اولیٌن بار قوانینی نوشته و تصویب شد که در آن تجاوز به
زنان در چارچوب زناشوئی جرم شناخته شد. تبعیض و تفاوت گذازی بین زن ازدواج کرده و
دختر باکره یا ازدواج نکرده از بین رفت.در گزارش ای سی آی، این قدم برای ترکیه "انقلاب فلسفی و حقوقی"
قلمداد شده است. پیروزی برای زنان و دموکراسی.
حزب آ کا پ مسئله را جدی گرفت. قانون برابری زن و مردرا جزئی از قانون اساسی کرد و برای اولیٌن بار
از زمان آغاز جمهوری، برای بررسی قتلهای "ناموسی"، هیئتی پارلمانی تشکیل
داد. میتوان چنین هم برداشت کرد که حزب
آ کا پ این اقدامات و تغییرات را انجام داد زیرا تحت دقیقترین توجه و
انتظارات بود.
اما واقعیتها را نمیتوان انکار کرد: او قوانینی به تصویب رساند که
کمالیستهای باصطلاح مدرن در طول هشتاد سال حکومت خود غفلت کردند. البته روشن است
که فاصله ای بزرگ و عمیق بین قانون و اجرای آن در زندگی روزمره موجود است. وقتیکه
مسائل عظیم و حل نشده را در جامعه بررسی میکنیم: در دهات و مناطق آناتولی تجاوز به
زنان امری پیش پاافتاده و روزمره است، وقتی دختری متوٌلد میشود برای او شناسنامه
گرفته نمیشود تا بعدآ مجبور نشوند او را به مدرسه بفرستند، مناطقی وجود دارد که
زنان مطلقآ اجازه ندارند به تنهائی از خانه خارج شوند، آنوقت میتوان انگشت اشاره
به طرف طبقهً مرفه حاکمه قبلی دراز کرد وبه آنان گفت : شما سالها با تکبرو نخوت،
در نازونعمت درچند شهر محدود بزرگ حکومت
و زندگی کردید. سایر مناطق بخصوص شهر های کوچک ودهات را به حال خود واگذار تا در
همان وضعیت سابق در فقراقتصادی و فرهنگی به زندگی ادامه دهند.
سئوال ما همچنان بی پاسخ است. چگونه و از کجا شعارهای تظاهرکنندگان که حاکی از شکافی عمیق بین واقعیتهای
زندگی روزمره مردمً وآنهاست، بوجود آمده
است؟ در گزارش ای سی آی باین سئوال چنین پاسخ داده شده است: " ترس از
اسلام چشمان بسیاری از افراد را کور کرده است. مبارزه ای بزرگ در سطوح بالا برای
بدست آوردن قدرت بسیج شده است".
گرالد کناس
اعتقاد دارد : در رده های پائین و مردم معمولی مشکل نوعی دیگر است. بسیاری از راًی
دهندگان به آ کا پ باعث وحشت برای
شهرنشینان سکولار هستند. برای من قابل فهم است که ساکنان ثروتمند شهر استانبول بسیار ترس آورو رعب انگیزاست که اهالی
آناتولی حق شرکت در حکومت داشته باشند و برای آنها تصمیم بگیرند که چگونه زندگی
کنند.اما همین مردم ساکن استانبول باید قدردان و از حزب آ کا پ تشکر کنند که آنها
این نیروی عقب مانده را به سمت جامعه ای مدرن هدایت میکند.
او میگوید دو راه حل وجود دارد: از
یکطرف روندی به جلو برای دموکراسی مانند سال 2004 . از طرف دیگر.
" یا به همان سبک سابق، زنان نزدیک به
حاکمان قبلی که از حقوق و جایگاه خود
راضی هستند و آنرا هدیه ای از جانب رهبر بزرگ قدیمی خود میدانند، و میخواهند در
سایه اتحاد با ژنرالها آنراحفظ کنند".
اگراین اتحاد به قدرت برسد، همه چیز بهم
میریزد.
زود دویچه
تسایتونگ
Süddetsche
Zeitung 2./3.juni 2007
